Các nước xã hội chủ nghĩa coi ngày 1/5 là ngày mừng thắng lợi đòi bình quyền cho giai cấp công nhân.
Còn tại các nước tư bản chủ nghĩa ngày 1/5 là ngày biểu dương cho lực lượng lao động, đấu tranh cho hòa bình, dân chủ, tiến bộ xã hội.
Quốc tế Lao động lần đầu xuất hiện tại Mỹ
Ngày 1/5 hằng năm là ngày Quốc tế Lao động, một ngày hội đối với tất cả những người lao động trên thế giới; là ngày nhắc nhở những người công nhân nói riêng và những người đang làm việc nói chung ý thức về quyền lợi của người lao động, nhất là trong vấn đề thời gian lao động.
Sự ra đời của chủ nghĩa tư bản, kéo theo sự xuất hiện của giai cấp công nhân – những người không có tư liệu sản xuất, họ phải bán sức lao động cho những ông chủ để nuôi sống bản thân và gia đình họ.
Tuy vậy, giới tư bản giàu có muốn bóc lột sức lao động giai cấp công nhân một cách nhanh nhất, nhiều nhất mà chi phí đầu tư thấp nhất bằng cách thường xuyên gia tăng giá trị thặng dư. Trong đó việc tăng giờ làm việc của người công nhân trong khi đồng lương của họ không được cải thiện.
Từ đó mâu thuẫn giữa tư sản với người lao động làm thuê đã dẫn đến các cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân từ tự phát sang tự giác đi liền với khẩu hiệu “tăng lương giảm giờ làm”.
 |
| Ảnh minh họa đăng trên Báo Điện tử Chính phủ. |
Năm 1864 Quốc tế Cộng sản được thành lập; tại Đại hội I Quốc tế I họp tại Giơ-ne-vơ tháng 9/1866 vấn đề đấu tranh cho giai cấp công nhân ngày làm việc 8 giờ được coi là nhiệm vụ trước mắt. Khẩu hiệu ngày làm 8 giờ sớm xuất hiện trong một số nơi của nước Anh, sau đó lan sang các nước khác.
Trước đó, từ năm 1827, phong trào đòi làm việc 8 giờ đã phát triển mạnh ở nước Mỹ đi đôi với sự nảy nở và phát triển phong trào Công đoàn. Năm 1868, giới cầm quyền Mỹ buộc phải thông qua đạo luật ấn định ngày làm 8 giờ trong các cơ quan, xí nghiệp thuộc Chính phủ.
Nhưng một số nhà tư sản vẫn giữ ngày làm việc từ 11 đến 12 giờ.
Tháng 4/1886 tại thành phố công nghiệp lớn Chicago, Đại hội Liên đoàn lao động Mỹ thông qua Nghị quyết nêu rõ: “... Từ ngày 1/5/1886, ngày lao động của tất cả các công nhân sẽ là 8 giờ”.
Như vậy, ngày Quốc tế Lao động bắt nguồn từ năm 1886, tại thành phố công nghiệp lớn Chicago, nước Mỹ.
Sở dĩ ngày 1/5 được chọn bởi đây là ngày bắt đầu một năm kế toán tại hầu hết các nhà máy, xí nghiệp ở Mỹ. Vào ngày này, hợp đồng mới giữa thợ và chủ sẽ được ký. Giới chủ tư bản có thể biết trước quyết định của công nhân mà không thể kiếm cớ chối từ.
Do yêu cầu của công nhân không được đáp ứng; ngày 1/5/1886, công nhân toàn thành phố Chicago tiến hành bãi công, 40 nghìn người không đến nhà máy. Họ tổ chức mít tinh, biểu tình khắp thành phố với khẩu hiệu chỉ làm việc 8 giờ/ngày và cuộc đấu tranh lôi cuốn ngày càng đông người tham gia.[1]
Trong ngày đó, tại các trung tâm công nghiệp, thành phố trên toàn nước Mỹ như: New York, Washington, Baltimore,… có khoảng 12 vạn rưỡi công nhân giành được quyền làm việc 8 giờ một ngày. Có thể nói, khẩu hiệu “Ngày làm việc 8 giờ” trở thành tiếng nói chung của toàn thể giai cấp công nhân.
Cuộc đấu tranh diễn ra rầm rộ, quy mô lớn, đặc biệt ở thành phố Chicago, cảnh sát đã tàn sát đẫm máu cuộc đấu tranh, làm hơn một trăm người chết, nhiều thủ lĩnh Công đoàn bị bắt và bị kết án tử hình.
Ngày 20/6/1889, ba năm sau "thảm kịch" tại thành phố Chicago, tại Đại hội thành lập Quốc tế II do Ph.Ăng-ghen lãnh đạo, Đại biểu của giai cấp công nhân thông qua Nghị quyết lấy ngày 1/5 hàng năm làm ngày đoàn kết đấu tranh của giai cấp vô sản toàn thế giới.
Thực hiện Nghị quyết trên, năm 1890 lần đầu tiên ngày Quốc tế Lao động 1/5 được tổ chức trên quy mô thế giới. [2]
Quốc tế Lao động tại Việt Nam
Sau gần 100 năm đô hộ, thực dân Pháp tiến hành cuộc khai thác lần thứ 1 và 2 trên lãnh thổ Việt Nam, đã làm cho giai cấp công nhân có sự lớn mạnh về số lượng.
Giai cấp công nhân Việt Nam phải lao động từ 10 đến 12 tiếng trong những điều kiện vô cùng eo hẹp, đồng lương nhận được không đủ nuôi sống bản thân và gia đình.
Từ thực tế và vai trò của giai cấp công nhân, khi xác định con đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốc đã chỉ ra cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp đô hộ ở nước ta là cuộc cách mạng vô sản, nòng cốt là giai cấp công nhân.
Ngay khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (3/2/1930), giai cấp công nhân Việt Nam cũng lấy ngày 1/5 là ngày đoàn kết đấu tranh của mình.
|
|
Cuộc đấu tranh ngày 1/5/1930 là một bước ngoặt của cao trào cách mạng 1930 – 1931, từ thành thị đến nông thôn trên mọi vùng miền, nhất là vùng Nghệ Tĩnh, công nhân nói riêng và công nhân nói chung đã tổ chức mít tinh, biểu tình thị uy lần đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng và hướng dẫn vận động của Công hội.
Tại đây, công nhân ta biểu tình kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 1/5 đấu tranh đòi quyền lợi, tỏ tình đoàn kết với công nhân lao động thế giới. Các thành phố và các tỉnh như Sài Gòn, Hà Nội, Huế, Vinh, Nghệ An, Long Xuyên … đã tung bay lá cờ đỏ búa liềm, truyền đơn cách mạng trong làn sóng biểu tình, mít tinh.
Đặc biệt tại các nhà máy xe lửa Tràng Thi, nhà máy cưa, nhà máy diêm Bến Thuỷ, hàng nghìn thợ thuyền cùng sát cánh với nông dân ngoại thành đòi ngày làm việc 8 giờ, giảm sưu thuế. Máu thợ thuyền đã đổ.
Báo Người Lao Khổ của Khu bộ Vinh – Bến Thuỷ mấy hôm sau, viết rằng: “Lần đầu tiên, anh em lao – nông nắm tay nhau giữa trận tiền”.
Trong thời kỳ trước Cách mạng tháng Tám việc kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động 1/5 phần nhiều phải tổ chức bí mật bằng hình thức treo cờ, rải truyền đơn.
Sau khi giành độc lập dân tộc năm 1945, tròn một năm sau, ngày 2/9/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh quy định công nhân, lao động được hưởng lương trong ngày ngày nghỉ Quốc tế Lao động 1/5 hàng năm. Cũng từ đó, ngày 1/5 được coi là một trong những ngày lễ chính thức hàng năm của Nhà nước ta.
Từ năm 1975 đến nay thật là một sự trùng hợp mang ý nghĩa to lớn: Ngày 1/5 hàng năm luôn được kỷ niệm gắn với ngày miền Nam được giải phóng, thống nhất hoàn toàn đất nước.
Với bản chất tốt đẹp của mình, ngày Quốc tế Lao động luôn tự khẳng định được giá trị trong mọi thời gian. Đó thực sự là ngày hội, ngày đoàn kết của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong nước và trên toàn thế giới, phấn đấu cho hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ và công bằng xã hội.
Tài liệu tham khảo
1. http://thoibaotaichinhvietnam.vn/pages/thoi-su/2017-05-01/ngay-quoc-te-lao-dong-1-5-lich-su-va-y-nghia-42924.aspx
2.http://baoquangngai.vn/channel/2022/201005/Ngay-Quoc-te-Lao-dong-1/5-Lich-su-va-y-nghia-1940224
