Bàn về câu chuyện "đầu tư khổng lồ - giá trị nghi ngờ"?!

02/09/2013 07:38
Vũ Tuấn Anh – Viện Quản Lý Việt Nam
(GDVN) - "Những khẩu hiệu hào nhoáng này đã hấp dẫn không ít các bạn học viên tham gia vào các chương trình một vài ngày với chi phí đầu tư không nhỏ so với hoàn cảnh của các bạn. Các bạn dễ dàng tìm trên google về các thông tin nhiều chiều đối với các chương trình này".
Khoảng ba năm lại gần đây, thị trường giáo dục đào tạo Việt Nam xuất hiện rất nhiều các chương trình đào tạo phát triển cá nhân. Các chương trình có những điểm chung như được thực hiện do các diễn giả nổi tiếng hoặc tự phong cho mình nổi tiếng, các chương trình đào tạo thực hiện theo dạng hội thảo, số lượng tham gia lên tới hàng trăm người và có chi phí rất cao so với mặt bằng các chương trình đào tạo khác.



Có nhiều chương trình này thật sự có giá trị khi mang tới được cho cộng đồng Việt Nam do các diễn giả nổi tiếng và chi phí tham dự không quá cao so với những gì học viên nhận được. Tuy nhiên đa phần các chương trình đào tạo này đều có đặc điểm là đầu tư khổng lồ khi so sánh hoàn cảnh và mức sống học viên mà chương trình nhắm tới.

Mặc dù vậy, chân giá trị từ những chương trình này là một dấu hỏi rất lớn đối với học viên, gia đình và xã hội. Cách đây vài ngày, một chương trình như vậy đã được đề cập trên báo chí về một công ty đã chiêu dụ nhiều sinh viên và gây ra cảnh nợ nần cho người học.

Rất nhiều chương trình khác tương tự với những tên gọi hoa mỹ như “Đánh Thức Người Khổng Lồ Trong Bạn" , “Tư Duy Triệu Phú" , “Giải Mã Bí Mật Thành Công”, “Quy Tắc Làm Chủ Vận Mệnh Số Phận Bạn", “Quy tắc kiếm tiền".

Những khẩu hiệu hào nhoáng này đã hấp dẫn không ít các bạn học viên tham gia vào các chương trình một vài ngày với chi phí đầu tư không nhỏ so với hoàn cảnh của các bạn. Các bạn dễ dàng tìm trên google về các thông tin nhiều chiều đối với các chương trình này.

Khen có, chê có, người phản bác rất nhiều và người bảo vệ cũng không ít. Tất cả đều cố gắng bảo vệ giá trị và những luận điểm của mình. Các chương trình có ích thật sự hay không?. Đầu tư cho một khóa học tuy không mang nhiều giá trị cũng tốt hơn những khoản đầu tư vô bổ khác.

Bỏ tiền đi học không có lợi ích ngang thì cũng sẽ phải có lợi ích dọc cho học viên. Bản thân công ty tổ chức đào tạo và các cá nhân đi học là những chủ thể có đầy đủ trí lực để quyết định những việc của mình làm có phù hợp hay không.

Tương tự như vậy, học phí là khoản tiền cá nhân của học viên và họ có quyền thích đóng và học những gì mình thích. Bài viết chỉ đưa ra một số góc nhìn để giúp các bạn học viên có được những tư duy đa chiều trước khi chọn lựa các chương trình đào tạo phát triển cá nhân tốt và phù hợp với nhu cầu của mình.

Như đã nói ở trên, có nhiều chương trình phát triển cá nhân tốt và hiệu quả thực hiện bởi các diễn giả, tổ chức có kinh nghiệm và uy tín lâu năm. Các thông tin dưới đây sẽ giúp cho các bạn có được các thông tin bổ ích Giảng viên hay diễn giả của chương trình cần phải có một lý lịch rõ ràng.

Khóa học đào tạo phát triển cá nhân rất cần những trải nghiệm và vốn sống của người diễn giả. Sự chín chắn của diễn giả về tuổi đời cũng như tuổi nghề là một yếu tố quan trọng đảm bảo chương trình có chất lượng.

Bề dày thâm niên trong ngành đào tạo và diễn giả cũng là một yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng. Một diễn giả kém chất lượng sẽ không tồn tại bền vững với thời gian. Kế tiếp, người giảng viên cần phải có nền tảng kiến thức và kỹ năng hệ thống thông qua việc tốt nghiệp các trường hoặc chương trình có danh tiếng trong và ngoài nước, có thời gian làm việc tại các đơn vị, tổ chức nổi tiếng trong và ngoài nước, có những thành tích hoặc chương trình đã được xác nhận, bản thân diễn giả đã xuất hiện trình bày tại những nơi yêu cầu cao về uy tín như chương trình ti vi, các đại học nổi tiếng tại Việt Nam, các chương trình có uy tín trong cả nước.

Nếu như một diễn giả hội tụ càng nhiều những yếu tố trên thì chương trình càng đảm bảo uy tín và chất lượng đối với người tham gia. Các bạn cần chú ý những thông tin được xác nhận bởi bên thứ ba và những thông tin tự phong.

Các diễn giả không nổi tiếng thường có rất nhiều thông tin tự phong như đứng đầu hội doanh nghiệp này, tham gia khóa học kia tuy nhiên khi bạn google trên internet thì không tìm thấy khóa học. Các thông tin cần được kiểm chứng và xác nhận bởi những bên thứ ba có uy tín. Vấn đề thứ hai để các bạn có thể chọn lựa những khóa học tốt chính là xác định rõ ràng những giá trị mà khóa học đem lại.

Các bạn nghĩ rằng đi học những khóa học này chỉ đem lại bổ ích. Điều đó không chính xác vì tham gia khóa học sẽ mất rất nhiều nguồn lực như thời gian, tiền bạc, quan hệ, niềm tin, năng lượng tinh thần, vất vả về thể xác.

Các chi phí rõ ràng như tiền bạc và thời gian có thể thấy rõ tuy nhiên những chi phí vô hình thì lại rất khó có thể thấy. Quay trở lại ví dụ của chương trình Người Khổng Lồ nói trên, các bạn phải thực hiện việc bán vé cho hội thảo khi tham gia khóa học.

Công việc này tốn rất nhiều nguồn lực như thời gian, chi phí và quan trọng nhất đó là các bạn đang xài niềm tin và quan hệ để bán vé. Mối quan hệ là những tài sản vô hình của bạn trong suốt cả cuộc đời. Khi các bạn bán vé các khóa học, sẽ có rất nhiều người thân, bạn bè có ác cảm với bạn trong quá trình bán vé.

Các bạn đã sử dụng quá mức nguồn lực quý giá của mình để tạo ra những giá trị ít ỏi cho bản thân. Các bạn bị mất gì, được gì và nếu được thì ai được- các bạn được hay chương trình được. Khi thực hành khóa học – các bạn chỉ được giá trị ảo rằng mình đã trưởng thành mình đã thành công và giá trị thật – tiền bạc thì do chương trình thu lại.

Một góc nhìn bi quan nữa khi tham gia các khóa học đó là những áp lực tinh thần mà các bạn chịu đựng trong khóa học khi bị bán vé hoặc phạt tiền. Những áp lực này sẽ làm các bạn không tập trung vào những công việc quan trọng chính yếu tạo ra nhiều giá trị cho các bạn như học đại học hoặc đi làm.

Một bí quyết để xem chương trình có giá trị hay không đó là các bạn cần phải tự đánh giá sau một giờ học, sau một buổi học sau một lớp học mình mất gì và mình được gì. Các lớp học hay chương trình thường rất hào nhoáng và sẽ hút bạn theo hiệu ứng đám đông.

Nếu không có những suy nghĩ đánh giá, các bạn trẻ sinh viên rất dễ dàng bị cuốn hút theo nó. Tóm lại các bạn hãy suy nghĩ như những nhà đầu tư chuyên nghiệp. Nếu như các bạn đầu tư thời gian, tiền bạc, quan hệ, niềm tin, năng lượng tinh thần, vất vả về thể xác vào khóa học, các bạn sẽ thu được những gì từ những nguồn lực quý giá ít ỏi mà các bạn bị mất đi.

Vấn đề thứ ba đó là kiến thức và các thông tin trong các chương trình đào tạo. Thông thường các chương trình tốt và diễn giả giỏi luôn luôn có những video, các bài trình bày power points, các bài báo công bố trên các phương tiện truyền thông. Các diễn giả chuyên nghiệp thường không ngại khi bật mí các tài liệu kiến thức của mình.

Tại sao như vậy, câu trả lời rất dễ dàng do để dạy được người khác một cách hệ thống và chuyên nghiệp, các diễn giả đều có những thông tin kiến thức phong phú. Để dạy 1 họ cần phải có 10. Ngược lại các diễn giả không chuyên có 1 dạy 10 thường không có các video hay tài liệu đầy đủ tặng cho cộng đồng.

Các đoạn video hay tài liệu nếu có chỉ mang tính chất quảng cáo và giới thiệu về khóa học. Một lý do quan trọng các diễn giả chuyên nghiệp công bố các video, tài liệu đó là lòng mong muốn đóng góp cho cộng đồng. Gần đây nhất các bạn trẻ có cơ hội xem ông Guy Kawasaki nhân viên kỳ cựu của Apple trên chương trình FBNC.

Các bạn có thể xem được rất nhiều video và tài liệu ông Guy Kawasaki cung cấp trên các diễn đàn. Đối với các diễn giả nổi tiếng và chuyên nghiệp, việc chia sẻ các kiến thức và thông tin tới cộng đồng là một điều gì đó hiển nhiên. Một khía cạnh nữa trong các buổi trình bày của các chương trình phát triển bản thân không có chất lượng, các tài liệu và kiến thức có thể dễ dàng tìm và tổng hợp trên google.

Các bạn nên tự đánh giá bằng cách so sánh những tài liệu mình trả tiền khổng lồ và những cái gì mình có được miễn phí trên interne. Vấn đề cuối cùng khi tham dự các chương trình phát triển cá nhân đó là phương pháp tiếp cận trong đào tạo. Mỗi cá nhân được sinh ra, nuôi dưỡng, phát triển và học tập trong những hoàn cảnh rất cụ thể do gia đình, nhà trường và xã hội.

Như vậy công thức, công cụ, kiến thức để phát triển bản thân là giống nhau nhưng sẽ rất cần những tư vấn cá nhân để giúp cho mỗi cá nhân xác định được những thách thức cụ thể riêng của bản thân, những bài tập và kế hoạch vượt qua của riêng mỗi cá nhân và sự theo dõi và tư vấn chặt chẽ của Mentor/Coach – người thầy tinh thần và nhà huấn luyện.

Các chương trình đào tạo phát triển bản thân chuyên nghiệp bao giờ cũng phải có các buổi đào tạo chung, các buổi tư vấn riêng, kế hoạch phát triển cá nhân riêng và các buổi tư vấn riêng kèm theo đó để đánh giá hiệu quả và tiến hành các hiệu chỉnh cần thiết. Các buổi tư vấn riêng này đều phải thực hiện 1-1 do các chuyên viên tư vấn giầu kinh nghiệm thậm chí còn giỏi hơn cả các diễn giả. Do yêu cầu khắt khe như vậy, các chuyên viên phát triển cá nhân cần phải có những bằng cấp chuyên nghiệp.

Quan trọng hơn nữa, họ phải có những kiến thức hoặc bằng cấp liên quan tới tâm lý. Mỗi con người đều là những cá nhân duy nhất độc đáo. Chúng ta không thể có một chương trình, có một công thức, có một cách tiếp cận cho hàng ngàn người học khác nhau. Các chuyên viên phát triển cá nhân cần có học vấn, kiến thức, kinh nghiệm để thật sự giúp học viên phát triển và duy trì thành công chương trình.

Nhìn chung, các chương trình đào tạo phát triển cá nhân tại Việt Nam chỉ đảm bảo được phần đầu tiên trong khi đó các hoạt động mang lại giá trị nhiều nhất cho người học lại không được triển khai và thực hiện để mang lại giá trị bền vững cho học viên. Học hay không học có lẽ không phải là câu hỏi ở đây. Học rất cần thiết cho phát triển sự nghiệp của mỗi cá nhân.

Tuy nhiên các học viên, đặc biệt các bạn trẻ, sinh viên cần phải suy nghĩ kỹ chúng ta đã chọn đúng thầy chưa, chúng ta đã chọn đúng chương trình chưa, chúng ta đã nhìn thấy rõ những nguồn lực bị mất đi và những giá trị đạt được hay chưa. Không học là điều không tốt, tuy nhiên nếu học sai và nhầm chương trình , đó là điều bất hạnh do chúng ta đầu tư nguồn lực vào nhầm địa chỉ. Ngay khi chúng ta học mới chỉ đạt tới mức độ biết.

Cá nhân thành công là người biến được những cái biết thành bản thân mình. Quá trình này cần thời gian rất dài, trải nghiệm và nỗ lực bản thân để vượt qua khó khăn. Các bạn trẻ không nên ảo tưởng đánh đồng cái biết và bản thân mình. Các công thức thành công, tư duy triệu phú, sức mạnh bản thân, làm sao tôi tài giỏi có rất nhiều nguồn để biết, quan trọng các bạn có nỗ lực vượt qua chính mình để biến nó thành của mình hay không đó là điều quan trọng nhất. Chúc các bạn sáng suốt lựa chọn những chương trình phát triển cá nhân tốt và hiệu quả trên thị trường để tránh tình trạng đầu tư khổng lồ nhưng kết quả nghi ngờ. 
Vũ Tuấn Anh – Viện Quản Lý Việt Nam