Thi Ngữ văn, học trò tuyệt đối không làm câu nghị luận trước

21/06/2017 13:09
Nguyễn Văn Lự
(GDVN) - Thí sinh cần bĩnh tâm đọc kỹ từng câu hỏi rồi bắt buộc làm từ câu Đọc hiểu 3 điểm đến câu nghị luận văn học 5 điểm. Tuyệt đối không làm câu nghị luận trước.

LTS: Chỉ còn chưa đến 24 tiếng đồng hồ nữa, các sĩ tử sẽ bước vào ngày thi đầu tiên trong kì thi trung học phổ thông quốc gia.

Thầy giáo Nguyễn Văn Lự nhắn nhủ các sĩ tử một số điều quan trọng trước khi bước vào làm môn Ngữ văn theo hình thức tự luận.

Toà soạn trân trọng gửi đến độc giả bài viết.

Ngày 20/6/2017, theo ông Bùi Văn Ga, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, “mỗi thí sinh sẽ làm một mã đề thi khác nhau hoàn toàn và thí sinh yên tâm về độ đồng đều giữa các mã đề thi”[1].

Môn Ngữ văn, hình thức tự luận, nếu mỗi thí sinh một mã đề sẽ xoay sở thế nào? 

Hai bốn mã đề giống nhau về cấu trúc

Không có bí quyết gì cho làm bài Ngữ văn đạt điểm cao nếu như kiến thức cơ bản thí sinh chưa hiểu bản chất.

Cấu trúc đề minh họa 2017 mới nhất [2] phần nào giải tỏa lo lắng cho thầy trò nhưng để làm một đề riêng, khác nhau hoàn toàn bài tự luận lại là chuyện không dễ khi ¾ học sinh không mặn mà học Văn. 

Không ai có thể học và nhớ hết kiến thức để làm bài thi. 

Không ít thầy cô và học sinh chọn và luyện đề theo lối học tủ, học thuộc theo dàn ý hoặc văn mẫu. Sự nguy hiểm của lối dạy và ôn tập “mì ăn liền” chỉ đáp ứng khi đề thi theo lối truyền thống, (cũ kỹ giống như tài liệu).

Hai bốn mã đề vẫn theo cấu trúc minh họa của Bộ là điều cần nhớ: phần Đọc hiểu 4 câu; phần Nghị luận 2 câu [3].

Thí sinh cần bĩnh tâm đọc kỹ từng câu hỏi rồi bắt buộc làm từ câu Đọc hiểu 3 điểm đến câu nghị luận văn học 5 điểm. Tuyệt đối không làm câu nghị luận văn học hay viết đoạn nghị luận xã hội trước. 

Thí sinh làm bài thi. Ảnh: Văn Lự
Thí sinh làm bài thi. Ảnh: Văn Lự

Làm bài Ngữ văn mỗi người một mã đề thế nào? 

Thời gian 120 phút, nếu các trò mải mê theo văn mẫu dài dằng dặc, vì thuộc bài, sẽ không còn thời gian để làm câu đọc hiểu. Mỗi ý đọc hiểu, mỗi dòng chữ có thể được 0,25 điểm trong khi viết cả nửa trang chưa chắc giám khảo đã cho 0,5 điểm.

Kiến thức đọc hiểu rất mông mênh, không thể biết đề bài sẽ trích ở đâu. Các thí sinh cần nhất là phân biệt từng câu chữ để tránh nhầm lẫn. 

Ví như đề hỏi phương thức biểu đạt chính (chỉ cần nêu 01 phương thức)/ khác với hỏi những phương thức biểu đạt (nêu từ 02 phương thức biểu đạt). 

Phương thức chuyển nghĩa của từ hay hỏi biện pháp tu từ chính (từ vựng hay cú pháp); cách trình bày đoạn văn; liên kết câu khác liên kết đoạn; câu chủ đề/ đại ý…

Mỗi mã đề sẽ có cách hỏi đọc hiểu khác nhau nhưng mức độ tương đương nên các thí sinh bình tĩnh chọn lọc và trả lời, không nên lo lắng đề mình sao khó hơn của bạn, không vội nghe bạn mà chữa theo.

Thi Ngữ văn, học trò tuyệt đối không làm câu nghị luận trước ảnh 2

Đúng 14 giờ chiều nay, thí sinh dự thi quốc gia phải có mặt tại hội đồng thi

Viết đoạn văn 200 chữ hoàn toàn bám vào phần 4 câu hỏi đọc hiểu.

Để giảm áp lực thi nên viết đoạn văn không đòi hỏi như bài văn ngắn nghị luận xã hội của đề 2016, với 180 phút. 

Từ ý hiểu phần ngữ liệu đọc hiểu, đề bài muốn thí sinh diễn đạt sâu thêm, rõ thêm và nhận thức, hành động thế nào về vấn đề văn bản đọc hiểu gợi ra.

Các thí sinh không nên tham viết dài theo cách: giải thích, nêu biểu hiện, bình luận, bài học…

Đề thi Ngữ văn 2017 chỉ nên dành cho viết đoạn 200 chữ khoảng 25 phút để lấy 1,0/2,0 điểm của giám khảo là vui rồi. Hiểu về vấn đề thế nào, viết rõ ràng và cẩn thận điều mình hiểu ấy, không nêu và phân tích ví dụ (vì hai trang chưa viết hết).

Câu nghị luận văn học tập trung vào 13 văn bản trong chương trình cơ bản (gồm 8 tác phẩm văn xuôi: Tuyên ngôn Độc lập, Vợ chồng A Phủ, Người lái đò sông Đà, Vợ nhặt, Ai đã đặt tên cho dòng sông? Những đứa con trong gia đình, Rừng xà nu; Chiếc thuyền ngoài xa và 5 văn bản thơ: Tây Tiến, Việt Bắc, Đất Nước –Nguyễn Khoa Điềm; Sóng; Đàn ghi ta của Lor-ca và 1 tác phẩm kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt).

Tác phẩm Vợ nhặt vừa ra năm 2016, còn lại chừng nấy văn bản các trò có thể hình dung, nếu theo đề minh họa mới nhất của Bộ, thì có bao nhiêu tác phẩm và bao nhiêu vấn đề có thể nêu hai ý kiến thống nhất để bàn luận, tranh luận?

Cách làm thuận nhất các trò nên đọc thật kỹ câu hỏi, (dù thơ hay truyện, hay nhân vật tự sự hay nêu ý kiến của ai đó; dù câu hỏi có mới tinh đi nữa) thì yêu cầu của người ra đề vẫn chỉ muốn hỏi và kiểm tra các thí sinh: hiểu về tác phẩm đó thế nào? 

Thi Ngữ văn, học trò tuyệt đối không làm câu nghị luận trước ảnh 3

Những trở ngại khi chấm thi môn ngữ văn

Có nắm được nội dung chính, cơ bản hay không? Có biết trình bày và diễn đạt ý hiểu thành câu văn thành đoạn văn; có biết dùng từ và chính tả chuẩn xác hay không?

Các trò khá giỏi sẽ thuyết phục giám khảo theo cách riêng; còn phần lớn các em thi để tốt nghiệp trung học phổ thông đừng băn khoăn có thuộc dẫn chứng hay không và làm sao viết được vài ba trang nghị luận văn học. 

Các em tự tin làm tốt phần đọc hiểu; viết đoạn văn đúng yêu cầu; hiểu và viết được hết tờ giấy thi thứ nhất là có thể đạt điểm trung bình rồi.

Dù mỗi thí sinh một mã đề khác biệt, các thí sinh vẫn sẽ đạt điểm cao, nếu biết làm bài tự tin và thận trọng cân đối thời gian và khẩn trương. 

Chỉ có 120 phút và chỉ có chừng ấy mà thôi! 

Chúc các trò thi đạt kết quả cao nhất!

Tài liệu tham khảo:

 [1]http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/tuyen-sinh/ky-thi-thpt-quoc-gia-2017-24-ma-de-thi-trac-nghiem-dam-bao-do-dong-deuthi-sinh-co-the-yen-tam-ve-muc-do-dong-deu-379373.html

[2]http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/tuyen-sinh/de-thi-mon-van-tot-nghiep-thpt-quoc-gia-nam-2016-313409.html

[3] https://vndoc.com/de-thi-minh-hoa-thpt-quoc-gia-nam-2017-mon-ngu-van/download

Nguyễn Văn Lự