Báo Mỹ: Trung Quốc sẽ không thể thống trị bất cứ đại dương nào

Tàu sân bay Liêu Ninh, Hải quân Trung Quốc

Báo mạng “Thế giới chân thực” Mỹ đăng bài viết của Robert S. Kaplan, nhà phân tích địa-chính trị hàng đầu của Công ty dự báo chiến lược Mỹ.

Bài viết cho rằng, từ lâu một chuỗi cảng biển bên bờ Ấn Độ Dương đã được người ta gọi là “chuỗi ngọc trai” theo cách gọi trong chiến lược của Trung Quốc. Những người nghi ngờ điều này cho rằng, Trung Quốc hoàn toàn không muốn hoặc không có khả năng xây dựng căn cứ hải quân ở những nơi này.

Nhưng, chuỗi ngọc trai vốn không phải dùng làm căn cứ hải quân. Khi đi thực tế sẽ thấy, cảng Gwadar, cảng Hambantota và những cảng biển khác ở Ấn Độ Dương mà người Trung Quốc tích cực xâm nhập có thể là những công trình đồng bộ các hoạt động thương mại, chính trị, chiến lược và quân sự, không thiếu một nhân tố nào.

Ngoài việc ngày càng phụ thuộc vào năng lượng Trung Đông, Trung Quốc ngày càng can dự sâu vào thương mại, phát triển và khai thác tài nguyên ở Trung Đông và châu Phi, còn Ấn Độ Dương là đường hướng trên biển Âu-Á trong thế kỷ 21. Với ý nghĩa đó, các cảng biển như Gwadar, Hambantota có thể là trạm trung chuyển hàng hóa thương mại giữa Trung Đông và Đông Á. Về chiến lược, chúng đóng vai trò như “trạm cấp than trong thế kỷ 19” đối với Trung Quốc.

Biên đội tàu chiến Hải quân Trung Quốc tiến hành nhiệm vụ hộ tống ở Ấn Độ Dương

Bắc Kinh hiểu rõ, sử dụng những bến cảng này cần dựa vào quan hệ chính trị và kinh tế thương mại tốt đẹp với các nước chủ nhà.

Vì vậy, trong các lĩnh vực như kinh tế và chính trị, họ đã tích cực giúp đỡ các nước như Pakistan, Myanmar, Sri Lanka, Bangladesh. Trung Quốc có thể nói là “đồng minh tin cậy nhất” của Pakistan, đồng thời giúp Sri Lanka chiến thắng trong cuộc nội chiến, thậm chí cạnh tranh giúp đỡ Bangladesh với Ấn Độ.

Xét thấy Trung Quốc có quan hệ mật thiết về chính trị, kinh tế với các nước ven biển Ấn Độ Dương, hỗ trợ xây dựng và tài trợ xây dựng những cảng biển này, nếu trong vài năm và vài chục năm tới tàu chiến và tàu thương mại Trung Quốc dựa vào hoặc sử dụng những cảng nước sâu này thì cũng là việc nằm trong dự đoán.

Hiện nay, Trung Quốc đang tăng thêm tàu ngầm động lực hạt nhân và diesel, tàu chiến động lực hạt nhân đang là thứ mà Trung Quốc, một quốc gia có tham vọng đại dương muốn có. Theo tác giả, không có ai ở Washington cho rằng, người Trung Quốc sẽ thống trị cùng lúc 2 đại dương, thậm chí một trong số đó.

Nhưng, không ít người dự đoán, trong mấy chục năm tới, Trung Quốc sẽ trở thành một lực lượng hải quân quan trọng ở Tây Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, nhưng sẽ bị Mỹ và các nước khác kiềm chế trong một môi trường quân sự phức tạp và đa cực.

Trung Quốc phát triển thương mại và chiến lược tới Ấn Độ Dương cũng đối mặt với rất nhiều trở ngại, tồn tại các vấn đề như khoảng cách, an ninh nước bản địa… Nhưng, trở ngại quan trọng nhất là khả năng của bản thân Trung Quốc. Kinh tế nước này hiện nay đã gặp khó khăn, nếu trong nước xảy ra bất ổn lâu dài, thì các hoạt động ở nước ngoài của họ sẽ bị ảnh hưởng.

Đồng thời, dự án cảng biển đang liên tục tiến triển. Ở Bắc Kinh, có người tiết lộ, khái niệm “chuỗi ngọc trai” chẳng qua là sản phẩm của một số công ty Trung Quốc đã nhìn thấy được cơ hội thương mại ở duyên hải Ấn Độ Dương và tự phát hành động.

Tàu khu trục Hạm đội Nam Hải, Hải quân Trung Quốc