Hội nghị thượng đỉnh Trung - Mỹ: Bắc Kinh lo nhất ông Tập Cận Bình bị hớ

04/04/2017 06:38
Hồng Thủy
(GDVN) - Một quan chức Trung Quốc cho biết: "Bảo đảm cho Chủ tịch Tập Cận Bình không bị mất mặt là một ưu tiên hàng đầu đối với Trung Quốc".

Reuters ngày 3/4 bình luận, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ là một "cặp chính khách kỳ lạ" trong hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung đầu tiên dưới thời Trump, bắt đầu ngày 6/4 tại Florida.

Hai nhà lãnh đạo này có thể có một điểm chung: hùng biện của họ về việc khôi phục sức mạnh quốc gia. Nhưng hai ông khác nhau ở hầu hết các khía cạnh còn lại, từ phong cách chính trị đến kinh nghiệm ngoại giao.

Vấn đề đứng đầu chương trình nghị sự tại khu nghỉ mát Mar-a-Lago được dư luận quan tâm là, liệu Tổng tống Donald Trump có thúc đẩy mối đe dọa sử dụng các quan hệ thương mại với Trung Quốc để ép Bắc Kinh làm nhiều hơn nữa trong việc kiềm chế Bình Nhưỡng hay không?

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ gặp nhau tại "Nhà Trắng phương Nam" của ông Trump ở Florida, ảnh minh họa: Washington Times.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ gặp nhau tại "Nhà Trắng phương Nam" của ông Trump ở Florida, ảnh minh họa: Washington Times.

Một số phụ tá Nhà Trắng tin rằng, con rể ông Donald Trump, cố vấn Jared Kushner có thể đóng vai trò quan trọng, có ảnh hưởng chi phối đến cách Tổng thống Donald Trump ứng xử với ông Tập Cận Bình trong hai ngày 6, 7/4.

Mặc dù vậy, một quan chức Trung Quốc cho biết: "Bảo đảm cho Chủ tịch Tập Cận Bình không bị mất mặt là một ưu tiên hàng đầu đối với Trung Quốc".

Các cuộc họp giữa Tổng thống Mỹ với Chủ tịch Trung Quốc thường được lên kịch bản chặt chẽ, tỉ mỉ hơn so với các nhà lãnh đạo nước ngoài khác, đó là cách các quan chức Trung Quốc nhấn mạnh để đảm bảo họ được đối xử đàng hoàng như một cường quốc toàn cầu.

Hội nghị thượng đỉnh lần này sẽ là một cơ hội để nghiên cứu hai nhà lãnh đạo trong sự tương phản rõ nét: 

Donald Trump thiếu kiên nhẫn, thẳng thắn và dễ trút sự tức giận lên các dòng trạng thái gây bão trên Twitter. Trong khi đó ông Tập Cận Bình có vẻ ngoài bình tĩnh và thận trọng, không bao giờ xuất hiện trên các mạng xã hội nổi tiếng.

Tuy nhiên, điều các quan chức Trung Quốc lo ngại nhất hiện nay là những tình huống bất ngờ từ Tổng thống Donald Trump.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã phải bắt tay khá lâu ở tư thế không thoải mái tại Nhà Trắng khi ông đến thăm tháng Hai năm nay.

Khi tiếp Thủ tướng Đức, ông Donald Trump phớt lờ lời đề nghị bắt tay của bà Angela Merkel trước truyền thông.

Một cuộc điện đàm gay gắt giữa ông Donald Trump với Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull cũng gây ra những quan tâm đặc biệt từ Bắc Kinh.

Nhưng với quyết định tổ chức một hội nghị thượng đỉnh khá sớm trong nhiệm kỳ Tổng thống của Donald Trump cho thấy, cả Nhà Trắng lẫn Trung Nam Hải đều thấy giá trị của những nỗ lực xây dựng một mối quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo.

Hội nghị thượng đỉnh Trung - Mỹ: Bắc Kinh lo nhất ông Tập Cận Bình bị hớ ảnh 2

Bóng dáng Lã Bất Vi tại hội nghị thượng đỉnh Trung - Mỹ

Ông Donald Trump bước vào cuộc tiếp ông Tập Cận Bình trong khi vẫn có khoảng trống đáng kể trong đội ngũ cố vấn, tham mưu cho ông về châu Á và chính sách với Trung Quốc.

Các quan chức chính quyền tranh luận về khả năng Trump sử dụng kỹ năng đàm phán của mình để thuyết phục Tập Cận Bình rằng, Trung Quốc cần Hoa Kỳ hơn Hoa Kỳ cần Trung Quốc, đặc biệt là khi nói đến tiếp cận thị trường.

Nhưng cũng có quan điểm cho rằng, Trung Quốc đủ khôn ngoan chính trị để chống lại các yêu cầu của Hoa Kỳ. Tập Cận Bình chắc hẳn cũng nhìn thấy sự suy yếu của Donald Trump bởi ông đã thất bại trong nhiều chính sách đối nội từ khi nhậm chức.

Hai bên đều giữ kỳ vọng thấp với kết quả hữu hình từ chuyến thăm này.

Và khác với phong cách tiếp Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, sẽ không có ngoại giao sân golf với ông Tập Cận Bình, vì nhà lãnh đạo Trung Quốc xem môn thể thao này gắn liền với các "giao dịch mờ ám" của các quan chức tham nhũng. [1]

Bình luận về nỗi lo của Trung Nam Hải xung quanh hội nghị thượng đỉnh Trung - Mỹ, Willy Lam, tác giả cuốn sách "Chính trị Trung Quốc trong kỷ nguyên Tập Cận Bình" ngày 3/4 viết trên Financial Times, ông Tập Cận Bình lo chuyện ở nhà hơn là chuyến đi Mỹ.

Dự kiến ông Tập Cận Bình sẽ tập trung vào kinh tế, thương mại và các vấn đề tiền tệ khi hội đàm với Tổng thống Mỹ ở Florida. Tập Cận Bình sẽ tránh các vấn đề chính trị như việc Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD ở Hàn Quốc.

Tập Cận Bình sẽ thận trọng, bởi ông biết rằng vị Tổng thống doanh nhân có thể kêu gọi chủ nghĩa dân tộc của người Mỹ gây khó khăn cho đảng Cộng sản Trung Quốc, lúc đó nếu ông Tập Cận Bình không chống lại kiên quyết và cứng rắn, thì có thể bị giảm uy tín ở nhà. [2]

Còn theo một số nhà quan sát bình luận trên South China Morning Post, Hồng Kông ngày 4/4, ông Tập Cận Bình nên thúc đẩy sáng kiến "một vành đai, một con đường" khi gặp ông Donald Trump.

Hợp tác trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng nên trở thành nền móng mới cho quan hệ Trung - Mỹ, thay vì hợp tác trong lĩnh vực chống biến đổi khí hậu như dưới thời Barack Obama.

Gal Luft, chuyên gia về Trung Quốc từ Viện Phân tích an ninh toàn cầu tại Washington nói:

"Tôi nghĩ rằng ông Trump sẽ thấy rất hấp dẫn, vì ông rất quan tâm đến cơ sở hạ tầng, muốn nâng cấp cơ sở hạ tầng tại Mỹ, tìm kiếm cơ hội cho các doanh nghiệp Mỹ".

Hầu hết các nhà phân tích cho biết, hội nghị thượng đỉnh Trung - Mỹ lần này khó có thể tạo ra kết quả thiết thực vì không vấn đề nóng nào như Biển Đông, Đài Loan, Triều Tiên, mất cân bằng tiền tệ - thương mại có các giải pháp vào lúc này.

Andrew Nathan từ Đại học Columbia ở New York cho biết, Tập Cận Bình không muốn và cũng không thể giải quyết vấn đề Bắc Triều Tiên theo cách Donald Trump mong muốn. Ông cũng không mong đợi bất cứ tiến bộ nào trong vấn đề Biển Đông tại hội nghị này.

Tài liệu tham khảo:

[1]http://www.reuters.com/article/us-usa-china-summit-analysis-idUSKBN1752FT

[2]https://www.ft.com/content/c5bebb56-1845-11e7-9c35-0dd2cb31823a

[3]http://www.scmp.com/news/china/diplomacy-defence/article/2084452/xi-jinpings-chance-turn-infrastructure-new-building

Hồng Thủy