"Không có chuyện Việt Nam lùi bước trước Bắc Kinh ở Biển Đông"

Tiến sĩ Gordon G. Chang trong một chương trình bình luận trực tuyến với hãng tin Bloomberg.

Tạp chí Forbes ngày 8/5 đăng bài phân tích của Tiến sĩ Gordon G. Chang, một nhà phân tích về các vấn đề Trung Quốc, châu Á và chống phổ biến vũ khí hạt nhân bình luận xung quanh sự kiện Trung Quốc kéo dàn khoan 981 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam cũng như phản ứng của các cơ quan chức năng Việt Nam.

Sự cố xảy ra sau khi tập đoàn Dầu khí ngoài khơi quốc gia Trung Quốc (CNOOC) hôm 2/5 đã kéo giàn khoan nước sâu HD 981 có kích thước bằng một sân bóng đá ra vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang bị Trung Quốc chiếm đóng bất chấp mọi phản đối của Việt Nam.

Bắc Kinh vốn nổi tiếng với tham vọng bành trướng lãnh thổ trên Biển Đông khi tuyên bố "chủ quyền" với 90% các vùng biển quốc tế trên Biển Đông, biến Biển Đông thành ao nhà của mình, xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các nước ven Biển Đông, vấp phải sự phản đối của Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia.

Trung Quốc đã kéo một "hạm đội" khoảng 80 tàu để hộ tống, bảo vệ giàn khoan HD 981. Năm 2012 khi hạ thủy giàn khoan này, CNOOC đã tuyên bố HD 981 là "vũ khí chiến lược" của nó.

"Hạm đội" tàu Trung Quốc lên tới 80 chiếc được trang bị đầy đủ vũ khí, đã dùng pháo nước công suất lớn ngăn cản các tàu Cảnh sát biển và Kiểm ngư Việt Nam thực thi pháp luật, ngăn chặn giàn khoan HD 981 cắm chân xuống vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam, một động thái vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, khiêu khích gây căng thẳng trên Biển Đông.

Dẫn phân tích của Reuters, Tiến sĩ Gordon G. Chang nhắc lại rằng, rõ ràng CNOOC đã sử dụng HD 981 theo chỉ thị của Bắc Kinh, phản ánh ý chí của chính quyền trung ương và liên quan đến chiến lược của Mỹ đối với châu Á.

Đã không mất nhiều thời gian để Bắc Kinh kiểm tra cam kết của Obama trong việc duy trì an ninh khu vực chỉ 8 ngày sau khi Tổng thống Mỹ công du 4 nước châu Á.

Đối với Việt Nam, động thái này của Trung Quốc đánh dấu 2 bước leo thang quan trọng. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc kéo dàn khoan vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Hơn nữa, đây cũng là lần đầu tiên Bắc Kinh công khai sử dụng tàu vỏ xám, tức tàu quân sự để hỗ trợ chặt chẽ các tàu "vỏ trắng" là lực lượng Hải cảnh, Ngư chính, Hải giám để thực thi tuyên bố "chủ quyền" (bất hợp pháp) trên Biển Đông. Có 7 tàu hải quân Trung Quốc xung quanh HD 981.

Tiến sĩ Gordon G. Chang nhận định, chỉ có Việt Nam mới chặn được tham vọng bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc trên Biển Đông. Việt Nam chưa từng biết khuất phục trước đối thủ nào.

Bắc Kinh có thể cố gắng tận dụng lợi thế cục diện Washington đang bị phân tâm bởi cuộc khủng hoảng Ukraine và thể hiện sự coi thường ông Obama, hoặc chống lại quốc gia láng giềng. Tuy nhiên dù là bất cứ điều gì Trung Quốc đang làm cũng đều cực kỳ nguy hiểm, Gordon G. Chang bình luận.

Theo tác giả, Việt Nam không có lịch sử bị khuất phục ngay cả khi phải đối mặt với các hành vi khiêu khích từ gã láng giềng khổng lồ. Hai nước đã từng có những lúc đối đầu, đôi khi người Trung Quốc giành phần thắng, đôi khi người Việt Nam chiếm ưu thế, nhưng rõ ràng người Việt Nam không sợ hàng xóm của mình.