Obama muốn gặp Tập Cận Bình thêm lần nữa, Trung-Mỹ "rút kinh nghiệm" tuần tra

29/10/2015 07:05
Hồng Thủy
(GDVN) - Ông Obama thích nói chuyện thêm lần nữa với Tập Cận Bình về Biển Đông bên lề APEC hơn là G-20, nơi ông ưu tiên thảo luận về tình hình Ukraine và Syria.

Nikkei Asian Review ngày 29/10 đưa tin, Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ mời người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau một lần nữa trong tháng 11 tới để đôn đốc Bắc Kinh dừng các hoạt động bồi lấp, xây dựng và quân sự hóa đảo nhân tạo bất hợp pháp ở Trường Sa ngay cả khi tàu khu trục Mỹ vừa tuần tra tự do hàng hải trong 12 hải lý quanh bãi Xu Bi.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Nhà Trắng dường như vẫn muốn kết hợp giữa áp lực và đối thoại để cố gắng ngăn chặn sự tích tụ quân sự ở Biển Đông.

Cả Obama và Tập Cận Bình đều có kế hoạch tham dự hội nghị thượng đỉnh nhóm G-20 tại Thổ Nhĩ Kỳ hai ngày 15 và 16/11, sau đó là hội nghị thượng đỉnh APEC tại Philippines. Washington đang cố gắng thu xếp một cuộc họp với ông Tập Cận Bình vào một trong hai dịp tham dự hội nghị chung này. 

Ông Obama thích nói chuyện thêm lần nữa với Tập Cận Bình về Biển Đông bên lề APEC hơn là G-20, nơi ông ưu tiên thảo luận về tình hình Ukraine và Syria với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông Tập Cận Bình đã có chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ trong tháng 9, nhưng kêu gọi của Obama về việc chấm dứt ngay hoạt động bồi lấp, xây dựng và quân sự hóa đảo nhân tạo bất hợp pháp ở Trường Sa (Khánh Hòa, Việt Nam) bị lãnh đạo Trung Quốc "giả điếc".

Bị cự tuyệt, buộc ông Obama phải chấp nhận phương án của hải quân Mỹ đề xuất từ tháng 6, cho tàu khu trục USS Lassen tuần tra 12 hải lý quanh đảo nhân tạo bất hợp pháp ở bãi Xu Bi. Tuy nhiên lần này dù có chấp nhận gặp Obama, cũng rất ít cơ hội Tập Cận Bình chấp nhận yêu cầu của ông chủ Nhà Trắng.

Trước và sau chuyến thăm của ông Bình đến Hoa Kỳ, hoạt động bồi lấp xây dựng đảo nhân tạo bất hợp pháp ở Trường Sa và tấn công mạng nhằm vào máy tính chính phủ, doanh nghiệp Hoa Kỳ từ Trung Quốc vẫn cứ tiếp tục. Hoạt động tuần tra của USS Lassen ở Xu Bi hôm Thứ Ba có thể được Trung Quốc đưa ra thảo luận trong Hội nghị Trung ương 5 sắp tới.

Rất dễ có thể tưởng tượng rằng việc USS Lassen tuần tra 12 hải lý ở Xu Bi có thể bị lãnh đạo Trung Quốc bao gồm ông Tập Cận Bình xem như bị "xỉ nhục". Một trọng tâm của cuộc họp tiếp theo giữa ông với Obama có thể sẽ là bàn bạc một khuôn khổ ngăn chặn va chạm không mong muốn ở Biển Đông bởi Hoa Kỳ khó có thể ngăn Trung Quốc tiếp tục quân sự hóa đảo nhân tạo.

Nếu Tập Cận Bình và Obama không thể đạt được thỏa thuận này trong khi căng thẳng Trung - Mỹ vẫn leo thang, thì cuộc họp giữa 2 nhà lãnh đạo tới đây có rất ít giá trị.

Hải quân Trung - Mỹ họp "rút kinh nghiệm" vụ tuần tra Xu Bi, Nhật Bản lên tiếng

Reuters ngày 28/10 đưa tin, ông Ngô Thắng Lợi, Tư lệnh Hải quân Trung Quốc sáng Thứ Năm 29/10 sẽ có một cuộc họp trực tuyến với Tham mưu trưởng Hải quân Hoa Kỳ, Đô đốc John Richardson ngay sau khi Bắc Kinh tức giận vì Mỹ cho tàu khu trục USS Lassen tuần tra 12 hải lý quanh đảo nhân tạo ở đá Xu Bi.

Cuộc họp được khởi xướng bởi cả hai phía để thảo luận các hoạt động gần đây ở Biển Đông và mối quan hệ giữa hải quân hai nước. Đây là cuộc họp trực tuyến thứ 3 giữa lãnh đạo hải quân 2 nước Trung - Mỹ trong thời gian vừa qua.

Theo Defense News, cuộc họp trực tuyến lần này là đột xuất và có liên quan đến sự kiện hiện tại, ám chỉ vụ tàu USS Lassen tiến vào 12 hải lý quanh đá Xu Bi. Trong cuộc họp trực tuyến lần trước hôm 25/8 Ngô Thắng Lợi đã mời Richardson sang thăm Trung Quốc, nhưng chuyến đi chưa được lên kế hoạch.

Bất chấp màn đấu khẩu công khai, các chuyến thăm viếng và hoạt động tương tác giữa chỉ huy hải quân 2 nước Trung Quốc, Hoa Kỳ vẫn đang tiếp tục. Lầu Năm Góc khẳng định hoạt động tuần tra tự do hàng không hàng hải ở Biển Đông sẽ vẫn tiếp tục diễn ra bình thường, vì đó là nguyên tắc quốc tế phổ quát.

Trong một động thái khác có liên quan, Nikkei Asia Review ngày 29/10 cho hay, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho biết ông sẽ nói chuyện với ông Lý Khắc Cường, Thủ tướng Trung Quốc về vấn đề bồi lấp đảo nhân tạo bất hợp pháp ở Biển Đông khi hai nhà lãnh đạo này gặp nhau cuối tuần này.

"Bởi vì chúng ta là nước láng giềng, chúng ta có những chia sẻ về các vấn đề khó khăn", ông Abe nói với các phóng viên. Hai nhà lãnh đạo gặp nhau Chủ Nhật này, trong đó ông Abe dự kiến kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng tự do hàng hải, luật pháp quốc tế, đồng thời bày tỏ lo ngại về hoạt động bồi lấp, xây dựng đảo nhân tạo ở Trường Sa.

Hồng Thủy