Tướng Mattis thăm Việt Nam, thông điệp Biển Đông và cuộc tập trận của Trung Quốc

15/10/2018 15:18
Hồng Thủy
(GDVN) - Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Việt Nam 2 lần 1 năm nhấn mạnh mối quan hệ chia sẻ chung lợi ích, là bảo vệ hòa bình, ổn định và luật pháp quốc tế trên Biển Đông.

Hãng thông tấn Mỹ AP ngày 15/10 có bài phân tích, với chuyến thăm chính thức Việt Nam lần thứ 2 trong năm 2018 (bắt đầu từ 16/10), Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis đang báo hiệu cách chính quyền Tổng thống Donald Trump cố gắng chống lại hành động của Trung Quốc leo thang quân sự hóa Biển Đông.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam lần này cũng cho thấy quan hệ Mỹ - Việt đã tiến xa mức nào kể từ những xáo trộn của cuộc Chiến tranh Việt Nam. Tháng Giêng năm nay, ông James Mattis đã thăm chính thức Việt Nam.

Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch và người đồng cấp Hoa Kỳ James Mattis trong chuyến thăm Việt Nam ngày 25/1/2018, ảnh: Reuters.
Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch và người đồng cấp Hoa Kỳ James Mattis trong chuyến thăm Việt Nam ngày 25/1/2018, ảnh: Reuters.

Ba tháng sau đó, cụm tàu sân bay USS Carl Vinson đã thực hiện chuyến thăm hữu nghị cảng Đà Nẵng, động thái mà AP cho là lời nhắc nhở của Mỹ với Trung Quốc, rằng Hoa Kỳ sẽ tăng cường hợp tác với các đối tác trong khu vực, đối trọng lại với sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Bắc Kinh trên Biển Đông.

Biểu hiện rõ rệt nhất của sự leo thang này là việc Trung Quốc bồi đắp các đảo nhân tạo và quân sự hóa chúng thành những tiền đồn chiến lược.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã lên án mạnh mẽ hành vi của Trung Quốc triển khai tên lửa đất đối không và các loại vũ khí khác trên một số cấu trúc địa lý ở Biển Đông.

Tháng Sáu năm nay, Bộ trưởng James Mattis cho biết việc Trung Quốc triển khai các loại vũ khí này gắn trực tiếp với mục đích quân sự "đe dọa và cưỡng ép".

Lần này, ông James Mattis sẽ đến thăm thành phố Hồ Chí Minh, thăm một căn cứ không quân Việt Nam ở Biên Hòa và hội đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch.

Mặc dù Việt Nam đã trở thành điểm đến phổ biến của các đời Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, nhưng 2 chuyến thăm trong 1 năm là điều hiếm gặp, thành phố Hồ Chí Minh cũng ít khi nằm trong lịch trình.

Tướng Mattis thăm Việt Nam, thông điệp Biển Đông và cuộc tập trận của Trung Quốc ảnh 2

Hành động liều lĩnh của Trung Quốc ở Gạc Ma sẽ không ngăn được bước chân Mỹ

Người đứng đầu Lầu Năm Góc từng đến thăm thành phố Hồ Chí Minh trước đây là Bộ trưởng William Cohen năm 2000, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đầu tiên thăm Việt Nam từ sau khi kết thúc chiến tranh.

Kế hoạch công du châu Á của tướng James Mattis ban đầu bao gồm một chuyến thăm Bắc Kinh, nhưng Washington đã quyết định hủy bỏ nó trong bối cảnh căng thẳng Trung - Mỹ gia tăng, cả trên lĩnh vực thương mại lẫn quân sự.

Nhà nghiên cứu Josh Kurlantzick từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Hoa Kỳ cho rằng:

Việt Nam rất phù hợp với một số chính sách của Tổng thống Donald Trump, chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và cởi mở.

Việt Nam đã vượt qua Singapore, là đối tác tự nhiên nhất của Hoa Kỳ trong khu vực.

Khi rời Việt Nam sau chuyến thăm vào tháng Giêng năm nay, Bộ trưởng James Mattis cho biết, ông đã làm rõ rằng người Mỹ và người Việt đã từng chia sẻ lợi ích chung trong một số trường hợp trước thời kỳ đen tối của Chiến tranh Việt Nam.

"Chúng tôi đều không muốn bị xâm lược", ông James Mattis nói. [1]

Trong một động thái khác, Fox News ngày 14/10 cho biết, Đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ, ông Thôi Thiên Khải đã nói với kênh này rằng các nhà ngoại giao quốc tế tại Washington trong đó có ông, không biết ai là người có ảnh hưởng quyết định trong các vấn đề chiến lược của nội các Donald Trump.

Tất nhiên có lẽ là Tổng thống Mỹ sẽ là người quyết định cuối cùng, nhưng bộ phận tham mưu của Donald Trump, ai đóng vai trò gì, thì các nhà ngoại giao như ông Khải cảm thấy rất khó hiểu.

Ông Thôi Thiên Khải cho hay, các nhà ngoại giao quốc tế như ông không biết rõ, liệu ông Donald Trump có lắng nghe những tham mưu cứng rắn như Cố vấn Thương mại Nhà Trắng Peter Navarro, Giám đốc Hội đồng Kinh tế quốc gia Larry Kudlow hay Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin hay không. [2]

Trong bối cảnh Hoa Kỳ thúc đẩy tăng cường quan hệ hợp tác với các đối tác ở Đông Nam Á như Việt Nam, thì Trung Quốc cũng đang tìm cách xây dựng quan hệ hợp tác với các nước láng giềng khu vực.

Trung Quốc sẽ tham gia tập trận chung với Malaysia, Thái Lan tại eo biển Malacca cuối tuần này, ảnh minh họa: Tân Hoa Xã / SCMP.
Trung Quốc sẽ tham gia tập trận chung với Malaysia, Thái Lan tại eo biển Malacca cuối tuần này, ảnh minh họa: Tân Hoa Xã / SCMP.

Cuối tuần này, hải quân Trung Quốc sẽ tổ chức tập trận chung với Malaysia và Thái Lan ở eo biển Malacca sau khi tướng James Mattis kết thúc chuyến thăm Việt Nam từ thứ Hai.

Trung Quốc sẽ điều 3 tàu khu trục và hộ vệ, 2 máy bay trực thăng theo tàu, 3 máy bay vận tải IL-76 và tổng cộng 692 quân tham gia cuộc tập trận kéo dài 9 ngày, có tên gọi Hòa bình và Hữu nghị 2018.

Cuộc tập trận này sẽ bắt đầu từ thứ Bảy tuần này ở ngoài khơi cảng Dickson và Klang của Malaysia.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói rằng cuộc tập trận này nhằm thể hiện ý chí chung của lực lượng vũ trang 3 nước trong việc "duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông", tăng cường hợp tác thiết thực, cùng nhau phản ứng trước các mối đe dọa an ninh, nó không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào.

Chuyên gia an ninh hàng hải Đại học Công nghệ Nanyang Singapore, Collin Koh, nhận định:

"Với Malaysia và Thái Lan, tham gia cuộc tập trận thể hiện sự tự tin của họ trong việc xây dựng quan hệ với Trung Quốc, đồng thời báo hiệu họ sẽ không chọn bên trong cuộc cạnh tranh giữa các siêu cường (Trung - Mỹ) ở Biển Đông.

Ý định của họ là thể hiện quyết tâm thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực với bất kỳ ai chung mong muốn như vậy.

Trung Quốc có thể xem sự kiện này trên phương diện khác, để chứng minh rằng họ có thể hợp tác với các nước ASEAN để bảo vệ hòa bình và ổn định.

Dỹ nhiên Bắc Kinh có thể viện dẫn các sự kiện như thế này để biện minh và thường xuyên sử dụng nó để phản đối sự can thiệp vào Biển Đông từ bên ngoài." [3]

Nguồn:

[1]https://www.nytimes.com/aponline/2018/10/15/us/politics/ap-us-mattis-vietnam.html

[2]https://www.foxnews.com/politics/chinese-official-finds-trump-very-confusing-says-us-warships-at-chinas-doorstep-building-tension

[3]https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/2168558/chinas-navy-join-thailand-and-malaysia-training-exercise-strait

Hồng Thủy