Chưa năm nào nhãn tại miền Bắc lại được mùa như năm nay. Nhưng trái với niềm vui bội thu, người trồng nhãn lại buồn thê thảm vì rớt giá, có nơi giá nhãn chỉ bằng ¼ năm ngoái. Tiếc nhãn, người trồng phải gồng gánh nhãn lên phố bán lẻ từng cân.
Nhãn rớt giá, người trồng không buồn trẩy
Gia đình bà Nguyễn Thị Lệ (Bảo Hà, Lào Cai) có 11 gốc nhãn. Mùa nhãn năm ngoái, bà Lệ cho biết thu cả vườn chưa nổi 1 tạ nhãn nhưng giá nhãn cao nên bà cũng đỡ xót ruột phần nào. Năm nay, 11 gốc nhãn nhà bà cho thu hoạch hơn một tấn quả nhưng "chưa bao giờ, nhãn lại rẻ đến thế", bà Lệ buồn rười rượi.
Tại vườn nhà bà, mỗi cân nhãn người đến mua chỉ được giá 2.000 đến 3.000 đồng, trong khi đó bán lẻ ngoài chợ cũng chỉ cao hơn vài trăm lẻ. Bà Lệ than thở: “Nhãn sai lắm, giá rẻ mà trẩy mãi không hết quả nên người trẩy cũng chán, không muốn thu hoạch mà người mua cũng không mấy mặn mà vì giá thấp nên khó có thể bán vênh cao hơn".
Tiếc vườn nhãn, bà Lệ mang nhãn xuống tá túc nhà người quen ở Hà Nội để bán rong kiến tiền. Giá nhãn loại bình thường tại đây khoảng 18 đến 23 nghìn đồng/kg. Mỗi ngày bà Lệ bán ra được khoảng gần 1 tạ nhãn, thu về được khoản tiền kha khá.
Người dân mang nhãn ra đường bán lẻ ở Hà Nội. Ảnh TTX
“Xuống dưới này bán cực lắm nhưng cũng còn dư được đồng tiền, ở trên kia mang cả tải nhãn ra chợ bán cũng chỉ được vài chục nghìn đồng là cùng”, bà Lệ tính toán.
Cùng cảnh ngộ với gia đình bà Lệ, gia đình nhà chị Hoa (Khoái Châu, Hưng Yên) cũng rơi vào cảnh "cõng" nhãn đi bán lẻ từng cân.
Theo chị Hoa, mọi năm lái buôn vào tận vườn nhãn nhà chị thu mua nhưng năm nay họ đến trả từ 6 đến 8 nghìn đồng/kg nhãn ghép, nhãn cùi. Tiếc công chăm, trồng... chị Hoa và chồng chở nhãn bằng xe máy lên tận Hà Nội bán lẻ.
Tuy nhiên, lên đến Hà Nội, vợ chồng chị Hoa vấp phải không ít khó khăn vì không quen đường xá, khó cạnh tranh với lái buôn cũng như có rất nhiều người giống hoàn cảnh của chị mang nhãn từ quê lên bán.
Theo ghi nhận của phóng viên, 1 kg nhãn lồng Hưng Yên "xin" bán tại thị trường Hà Nội có giá 50 nghìn đồng/kg, nhãn hương 25 nghìn đồng/kg, các loại nhãn ghép Hưng Yên, Thái Nguyên, Hà Nam có giá từ 12 đến 20 nghìn đồng/kg.
Tiếp thị bằng “sự tích cây nhãn”
Trên thị trường hiện nay xuất hiện nhiều loại nhãn quả to, nhìn bề ngoài rất giống với nhãn lồng Hưng Yên nhưng giá bán lại chỉ bằng phân nửa nhãn lồng. Người bán gọi đây là giống nhãn Miền.
Người bán hàng tại đường Cầu Giấy, Hà Nội rôm rả giới thiệu: “Mua nhãn Miền đi các bác ơi, người ghép cây nhãn này đã mất rồi nên người ta nhớ đến và đặt tên cho loại nhãn này là nhãn Miền. Nhãn ngon, ít cành và hàng tươi ngon vừa trẩy”.
Mỗi khi có khách ghé vào mua nhãn, vợ chồng chị bán hàng lại thao thao bất tuyệt kể về sự tích cây nhãn Miền và người trồng nhãn ở Hưng Yên.
Theo lời kể của người bán hàng: “Một thanh niên tên Miền, sau khi nghiên cứu ghép loại nhãn này thành công anh ta đã bị máu trắng và qua đời, tạo nên một thương hiệu nhãn mới”. Sự tích này còn xa lắm với người Hà Nội nhưng có lẽ thương người ghép cây nên nhiều người dừng chân mua loại nhãn Miền. Xét cho cùng, đây cũng là một cách quảng bá hình ảnh nhãn quê hương của những người nông dân chân chất.
Người thanh niên này chở nhãn bằng xe máy từ Hưng Yên lên Hà Nội bán lẻ
Trong khi phải "cõng" từng cân nhãn dưới quê lên phố bán, người bán hàng còn gặp phải sự cạnh tranh từ các loại nhãn nhập ngoại khác như nhãn Thái Lan, nhãn Trung Quốc.
Chị Bích (Tiên Lữ, Hưng Yên), bán lẻ nhãn hương chi trên đường Hoàng Văn Thụ than thở: Khách họ hỏi nhãn ta hay nhãn Thái, chị trả lời nhãn ta nhưng nhiều khách không mặn mà, bỏ đi luôn. “Mình cứ nghĩ nói nhãn ta họ thích, không ngờ lại thế”, chị Bích cho biết.
Hiện tại, nhãn được gắn mác Thái Lan được bán với giá 30 đến 35 nghìn đồng/kg, thấp hơn giá nhãn lồng Hưng Yên khoảng 40% nên được nhiều người ưa chuộng vì "biết chắc là nhãn Thái, không phải nhãn lồng giả mà chất lượng cũng không thua kém là bao".
