Ôn thi Đại học: Học môn Văn thế nào để kịp mùa thi

20/03/2012 22:24
Nguyễn Văn Phiên
(GDVN) - Văn học là nhân học. Để học tốt, học có hiệu quả có rất nhiều cách tiếp cận, nhưng tốt nhất vẫn là biết tự học.
Ảnh minh họa
Ảnh minh họa

Môn Ngữ Văn là một trong những môn thi bắt buộc trong chương trình học ở mọi cấp học. Văn học là nhân học, bởi văn hoá, nhân văn chỉ có được trong người phải tự học mà thôi! Để học tốt, học có hiệu quả, rất nhiều cách tiếp cận, nhưng tốt nhất vẫn là biết tự học.

Tự học là tự tìm kiếm kiến thức để rồi rút ra kết luận và lĩnh hội kiến thức. Bác Hồ nhắc : “Lấy tự học làm cốt”, Einstein cũng chỉ bảo: “ Kiến thức chỉ có được qua tư duy của con người”. Một nhà khoa học Pháp khẳng định “ Nhân cách không nhận được từ ngoài vào mà là kết quả của hoạt động trí não bên trong, tương tác giữa cảm xúc và hành vi bên trong chủ thể”.

Cách học tự học:

Thứ nhất, khai thác triệt để sách giáo khoa, phải đọc, gạch chân, đánh dấu những luận điểm hoặc chi tiết quan trọng trong văn bản (tác phẩm) để học kỹ và dễ nhớ. Ghi lại những cảm nhận ban đầu của riêng mình về tác phẩm.

Thứ hai, tìm hiểu tư liệu có liên quan đến bài học. Làm tất cả các câu hỏi sách giáo khoa đưa ra. Soạn bài, nắm kiến thức về bài trước khi đến lớp.

Thứ ba, thường xuyên trao đổi với bạn bè, hỏi thầy cô về những điều mình băn khoăn hoặc chưa hiểu.

Thứ tư, tự rèn luyện cách đọc, viết thường xuyên để nâng cao cách hành văn.

Cách tiếp cận tác phẩm:

Khi tiếp cận một tác phẩm cần nắm chắc hiểu đúng 4 vấn đề cơ bản: Xuất xứ, nội dung, nghệ thuật và chủ đề.

Xuất xứ: Có hai cách hiểu đễ nhớ: Về góc độ lịch sử xuất xứ là hiểu như một sự kiện, tác phẩm này do ai viết, viết vào thời gian nào, hoàn cảnh xã hội ra sao, tác giả đang làm gì ở đâu? Nếu chỉ thế thôi, thì dễ làm cho bài luận cộc lốc, cụt ý sớm. Về phương diện văn chương, xuất xứ có chứa đựng ý nghĩa sâu sắc hơn - Xuất xứ là hoàn cảnh khai sinh cho tác phẩm, nó biểu đạt được hoàn cảnh xã hội của tác giả, có liên quan đến nguồn cảm xúc, cảm hứng mà tác giả sắp xây dựng nên tác phẩm của mình. Ngoài ra xuất xứ còn bao hàm tính nhân văn, tác giả sẽ viết gì, ca ngợi ai, viết cho ai, viết để làm gì, đứng về phía nào? Theo cách hiểu này, sẽ giúp các em định hưóng xuyên suốt trong trong quá trình làm bài, càng làm càng sáng ý, không hẫng hụt và khô cứng.

Nội dung: Các học sinh căn cứ theo tài liệu chỉ nêu ra đúng, đủ những cái cần mà mỗi tác phẩm có nội dung riêng. Có thể nói, nội dung là cái riêng của từng tác phẩm, những gì mà tác giả đã cố gắng xây dựng lên, chúng ta không cần phải thêm bớt không chừng sẽ dễ dẫn đến lệch lạc. Phần này các em chỉ gạch ý ra và cố gắng lập luận hành văn sao cho bài đủ ý là trọn vẹn, nên bám theo yêu cầu và sát theo barem điểm.

Nghệ thuật: Phần này có vẻ trừu tượng hơn, thực ra cũng những nét chung thể loại văn bản chính luận, truyện ký, trường ca, hồi ký, thơ, tế… mà các tiền bối đã sử dụng. Ở khía cạnh câu từ, miêu tả, nhân hoá, vật hoá, so sánh, đối lập, tu từ, ẩn dụ… cũng được tài liệu và thầy cô lưu ý cho các em từng bài, từng tác phẩm cụ thể. Cái các em vững tin nhất là nội dung có thi đều nằm trong chương trình đã học.

Chủ đề: Đây là vấn đề cô đọng nhất, đầy đủ nhất và có thể ngắn gọn nhất nhưng rất nổi bậc, khi độc giả đọc hiểu tác phẩm thì có thể rút ra chủ đề được. Bây giờ các em hiểu chủ đề gần giống như lời nhận xét chuẩn mực đúng đắn, chân thành của một độc giả thông thái có am hiểu đầy đủ về tác phẩm và tác giả. Tham khảo hai ví dụ sau:

- Chủ đề: “Vợ Chồng A Phủ- đặt ra vấn đề về số phận của con người, những con người thuộc tầng lớp dưới đáy xã hội, bị tước đoạt hết tài sản, bóc lột sức lao động và bị chà đạp về nhân phẩm. Giải quyết vấn đề về số phận, Tô Hoài đã thức tỉnh họ, đưa họ đến với cách mạng và mở ra cho họ cuộc sống mới.”

- Chủ đề “Chủ yếu sử dụng bút pháp lãng mạn, Quang Dũng đã ca ngợi vẻ đẹp anh hùng mà hào hoa của người lính Tây Tiến. Họ đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để chiến đấu và hy sinh vì độc lập, tự do cho Tổ quốc.” (trích tài liệu ôn tập NXB GD)

Tự học đóng vai trò quan trọng trong người học. Một giáo viên, một sinh viên dù là học ở bất cứ chuyên ngành nào, nếu biết tự học chắc chắn sẽ đem lại cho cá nhân một nhân cách sống tốt, viết lách diễn đạt trôi chảy và trong giao tiếp cũng tinh tường hơn. Chúc các em thành công!


N.V.Phiên

Địa chỉ ( Nguyễn Văn Phiên , trường THPT Lê Thành Phương - Tuy An- Phú Yên)

Điểm nóng

Tuyển sinh 2012

Thi tốt nghiệp THTP 2012

Ôn thi Đại học

Tư vấn tuyển sinh

Hoa khôi các trường ĐH

Ngôi sao học đường

Đổi mới Giáo dục

Xem nhiều nhất trong tháng

Nguyễn Văn Phiên