Chùm ảnh: Rước "pháo thần" du xuân

Hội rước pháo làng Đồng Kỵ là hoạt động tiêu biểu nhất mà người dân làng nghề giàu có nhất vùng Bắc Ninh còn lưu giữ được đến ngày nay, là nghi thức truyền thống được nhiều người dân mong đợi nhất trong suốt 3 ngày hội từ mùng 4 - 6 tháng Giêng Âm lịch hàng năm.

Công tác chuẩn bị Hội làng được nhân dân chuẩn bị từ rất sớm khoảng 20 tháng Chạp. Làng phải huy động đến khoảng 400 người phục vụ trong đó có tới khoảng 300 trai tịnh dưới 50 tuổi phù giá để có được lễ rước hoành tráng và đầy đủ nghi thức.

Bất chấp trời rét dưới 10 độ, hàng trăm thanh niên trai tráng cởi trần trùng trục đi tham gia lễ hội rước "pháo thần".

Trước đây, khi Chính phủ chưa cấm đốt pháo, trong Lễ hội có cuộc thi pháo (có 5 tràng pháo và 5 quả pháo được xếp thứ tự từ một đến 5) với các tiêu chí: Quả pháo của dòng họ nào lớn nhất, trang trí thân pháo, đầu pháo đẹp nhất, nổ vang nhất và quan trọng nhất là quầng hoa pháo nở bung trên nền trời nhiều màu nhất, rực rỡ nhất... thì hiện nay, phần rước pháo được coi là điểm nhấn quan trọng nhất.

Tục thi pháo Đồng Kỵ có nguồn gốc từ văn minh lúa nước theo tín ngưỡng "tứ pháp" cầu cho mưa gió thuận hoà. Khói pháo như mây tụ (Pháp Vân), tiếng pháo như sấm dậy (Pháp Lôi), chớp sáng khi nổ như ánh sét (Pháp Điện); hoa pháo li ti như những hạt mưa mang mầm sống tưới nhuần mặt đất (Pháp Vũ).

Thông thường ở làng Đồng Kỵ có 7,8 dòng họ thi pháo để chọn ra một quả pháo nhất. Ngoài các tiêu chuẩn về hình thức, người ta còn chấm điểm cả tiếng nổ và hoa pháo nữa. Chi tộc nào được chấm giải nhất thì họ tin rằng những người trong chi tộc ấy cả năm làm ăn phát đạt.

Từ sớm ngày mùng 3 tháng Giêng, lễ rước thỉnh Đức Thánh Thiên Cương từ Ninh Từ lên Đền Trung đã được thực hiện trang trọng. Hôm sau, mọi công việc cho Lễ rước pháo được chuẩn bị từ sớm ngày Mùng 4 nhưng phải đến đúng 9 giờ sáng, 2 chàng pháo dài gần 100m và 2 quả pháo lớn mới được các thanh niên trai tráng trong làng rước từ Nhà truyền thống của làng ra đình cùng với đoàn tế hàng trăm người trong sự chứng kiến và háo hức của hàng nghìn khách thập phương.

Đan xen với lễ rước pháo là tiết mục hát quan họ Bắc Ninh trên thuyền.

Lễ tế thần vào chính ngọ, như nhiều làng cổ ở Bắc bộ dân Đồng Kỵ thờ Tứ Pháp: Mây, Mưa, Sấm, Chớp. Lễ tế xong tới tục xô Quan Đám. Bốn ông Quan Đám tượng trưng cho Tứ Pháp, được đám thanh niên nhấc bổng xô ra quay tròn giữa sân đình, mỗi ông một góc.