Sai phạm từ việc duyệt dự án nhà máy
Như đã đưa tin, vào tháng 2/2006 Chủ tịch HĐQT Vinalines khi đó là ông Phạm Duy Anh, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải kiêm Chủ tịch HĐQT có chủ trương mở rộng đầu tư sang lĩnh vực sửa chữa tàu biển nên đã ký Nghị quyết giao cho Tổng Giám đốc Vinalines khi đó triển khai đầu tư xây dựng 1 nhà máy sửa chữa tàu biển ở phía Nam.
Tháng 5/2006, Vinalines có văn bản gửi Bộ Giao thông Vận tải xin ý kiến dự án nhà máy. Trong tháng 6 và tháng 8/2006, Bộ Giao thông Vận tải có văn bản trình Chính phủ xin về dự án này.
Sau đó, Văn phòng Chính phủ ra văn bản thông báo ý kiến của Chính phủ như sau: “Đồng ý về mặt nguyên tắc cho phép Vinalines được triển khai lập báo cáo đầu tư xây dựng một nhà máy sửa chữa tàu biển phía nam…; Giao Bộ Giao thông Vận tải cập nhật dự án trên vào quy hoạch điều chỉnh phất triển ngành công nghiệp tàu thủy Việt Nam, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.”
Trong khi Bộ Giao thông Vận tải chưa cập nhật bổ sung sự án nhà máy vào quy hoạch phát triển ngành công nghiệp tàu thủy Việt Nam, chưa trình Thủ tướng Chính Phủ quyết định thì Vinalines đã phê duyệt dự án nhà máy.
 |
| Ụ nổi 83M hiện nay chỉ là đống sắt thép rỉ, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, không sử dụng được vào việc gì... |
Theo đó, ngày 27/6/2007, Dương Chí Dũng với tư cách là Chủ tịch HĐQT đã ký quyết định phê duyệt chủ trương xây dượng dự án nhà máy với tổng mức đầu tư là 3.854 tỷ đồng. Trên cơ sở các tờ trình của Trần Hữu Chiều và Mai Văn Phúc, ngày 3/10, Dương Chí Dũng lại ký quyết định phê duyệt đầu tư dự án nhà máy nâng tổng mức đầu tư lên 6.489 tỷ đồng.
Như vậy, dự án nhà máy sửa chữa tàu biển nói trên thuộc nhóm A và việc Trần Hữu Chiều, Mai Văn Phúc, Dương Chí Dũng ký tờ trình và phê duyệt dự án như trên là trái ý kiến chỉ đạo của Chính phủ tại văn bản số 4805/VPCP-CN ngày 31/8/2006 của Văn phòng Chính Phủ; Khoản 2, Điều 1 Nghị định 112/2006/NĐ-CP ngày 29/9/2006 của Chính Phủ.
Cụ thể: “Đối với dự án nhóm A không có trong quy hoạch ngành được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì chủ đầu tư phải báo các Bộ quản lý ngành để xem xét, bổ sung quy hoạch theo thẩm quyền hoặc trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận bổ sung quy hoạch trước khi lập dự án đầu tư xây dựng công trình.”
Ụ nổi cũ nát báo cáo còn hoạt động tốt
Ụ nổi 83M là một phần của dự án nhà máy. Mặc dù tháng 10/2008 Vinalines mới có quyết định phê duyệt dự án nhà máy nhưng ngay từ thời điểm tháng 7/2007, Vinalines đã tổ chức đấu thầu mua, nhập khẩu ụ nổi. Khi tổ chức đấu thầu, Vinalines xác định ụ nổi là tàu biển nên đã sử dụng hình thức chào giá cạnh tranh để lựa chọn nhà thầu.
Trong quá trình tổ chức chào giá cạnh tranh lựa chọn nhà thầu cung cấp ụ nổi, Vinalines không có thư thông báo mời thầu. Trong hồ sơ đấu thầu của Vinalines chỉ có 2 đơn vị gửi thư chào bán 3 ụ nổi gồm: Công ty AP chào bán ụ nổi 220 sản xuất năm 1969 tại Thụy Điển và ụ nổi 83M sản xuất năm 1965 tại Nhật Bản. Công ty môi giới Mega Marine LLC/USD chào bán ụ nổi 194M sản xuất năm 1988 tạn Nam Tư.
Khi tổ chức khảo sát, Vinalines chỉ khảo sát ụ 220 và ụ 83M do Công ty AP chào bán, không khảo sát ụ nổi 194M mà chỉ giao dịch qua thư điện tử.
 |
| Dương Chí Dũng và đồng bọn đã cố tình báo cáo sai sự thật về tình trạng ụ nổi 83M. |
Vì xác định ụ nổi là tàu biển, theo quy định thì tàu biển nhập khẩu phải đựoc Đăng kiểm Việt Nam kiểm tra và xác nhận trạng thái kỹ thuật phù hợp với các yêu cầu về an toàn hàng hải và phòng ngừa ô nhiễm môi trường, nên ngày 27/7/2007, Vinalines có văn bản đề nghị Cục Đăng kiểm Việt Nam cử một đăng kiểm viên đi cùng đoàn công tác của Vinalines đến Liên Bang Nga để khảo sát tình trạng kỹ thuật của ụ nổi 83M, làm cơ sở cho việc xem xét mua ụ nổi.
Ngay ngày hôm sau, Cục Đăng Kiểm đã có quyết định cử Lê Văn Dương, Giám định viên cao cấp tiến hành khảo sát tình trạng ụ nổi tại Liên Bang Nga.
Ngày 27/7, Mai Văn Phúc ký quyết định cử đoàn công tác đi kiểm tra, khảo sát tình trạng kỹ thuật ụ nỏi 83M tại Nokhodka, Liên Bang Nga. Thành phần đoàn khảo sát gồm có: Trần Hữu Chiều – Phó Tổng Giám đốc kiêm Trưởng ban Quản lý dự án; Mai Văn Khang – Phó Trưởng Ban đóng mới tàu biển Vinalines, thành viên Ban QLDA; Trần Hải Sơn, Phó Trưởng Ban QLDA; Lê Văn Dương – Giám định viên Cục Đăng kiểm Việt Nam; Trịnh Lương Quang – Cán bộ Đại học Bình Dương.
Đoàn khảo sát đến Nokhodka từ ngày 2 đến ngày 5/8/2007 và được ông Goh Hoon Seow, Giám đốc Công ty AP tiếp đón. Đoàn đã kiểm tra hồ sơ giấy tờ liên quan đến ụ nổi và lên ụ nổi kiểm tra trực tiếp tình trạng kỹ thuật của ụ nổi, được cung cấp đủ các giấy tờ pháp lý của ụ nổi như: Giấy chứng nhận đăng ký ngày 11/4/2005, Giấy chứng nhận cấp tàu ngày 22/12/2004, ngày hết hạn 29/4/2008, biên bản kiểm tra ụ ngày 27/4/2007…nhưng không có giáy chứng nhận an toàn trang thiết bị và phòng ngừa ô nhiễm môi trường. Các giấy tờ trên đều là tiếng Nga hoặc tiếng Anh.
Qua khảo sát, các thành viên của đoàn biết rõ: Chủ sở hữu của ụ nổi 83M là Công ty Nakhodka, Công ty AP chỉ là nhà môi giới; Ụ nổi 83M sản xuất năm 1965 tại Nhật Bản, bị hư hỏng nhiều, không còn hoạt động và đã bị Đăng Kiểm Nga dừng phân cấp từ năm 2006; Giá ụ nổi CÔng ty Nakhodka đưa ra đàm phán là dưới 5 triệu USD.
Khi về Việt Nam, Trần Hữu Chiều cùng Trần Hải Sơn và Mai Văn Khang đã đến phòng làm việc của Dương Chí Dũng báo cáo các thông tin trên với Dũng. Sau đó, theo chỉ đạo của Chiều thì Sơn và Kang đén phòng làm việc của Mai Văn Phúc để báo cáo với Phúc.
Tuy nhiên, sau khi nghe báo cáo, Dũng và Phúc vấn chỉ đạo “Phải lập báo cáo kết quả khảo sát để đủ điều kiện mua được ụ nổi 83M qua Công ty AP, không mua trực tiếp qua Công ty Nakhodka.”
Trên cơ sở chỉ đạo của Dũng, Phúc thì Chiều và Sơn trực tiếp gặp Lê Văn Dương đề nghị giúp Vinalines hợp thức thủ tục mua ụ. Dương đòng ý và lập biên bản kiểm tra giám định ngày 8/8/2007, trong đó phản ánh không đúng thực tế tình trạng kỹ thuật ụ nổi, không ghi rõ ụ nổi ở trạng thái xấu vào phần kết luận theo mẫu B10 của Cục Đăng kiểm Việt Nam.
Sau khi có biên bản kiểm tra giám định của Dương, Sơn và Khang dự thảo báo cáo kết quả khảo sát để Trần Hữu Chiều ký. Nội dung báo cáo không đúng tình trạng kỹ thuật ụ nổi so với thực tế. Cụ thể, ụ nổi đã cũ, hư hỏng nhiều, không còn hoạt động được nhưng báo cáo khảo sát vẫn thể hiện ụ nổi ở trạng thái hoạt động bình thường, Công ty AP là người bán…
Căn cứ vào báo cáo kết quả khảo sát, biên bản kiểm tra giám định, các tờ trình do Chiều và Phúc Ký, ngày 8/10/2007, Dương Chí Dũng ký quyết định số 1003/QĐ-HĐQT phê duyệt đầu tư dự án mua ụ nổi 83M với tổng mức đầu tư là 14,136 triệu USD, phương thức mua sửa chữa tại Nga và lai dắt về Việt Nam.
Truy nhiên, sau đó Chiều và Phúc lại đề nghị và ngày 15/2/2008 Dương Chí Dũng đã ký quyết định phê duệt điều chỉnh phương thức mua từ sửa chữa ụ tại Nga, lai dắt về Việt Nam sang vận chuyển ụ nổi bằng tàu nâng nặng, tự tổ chức sửa chữa tại Việt Nam, nâng tổng mức đầu tư từ 14,136 triệu USD lên 19,5 triệu USD, trong đó giá mua ụ là 9 triệu USD qua Công ty AP.
Về những hành vi trên, Cơ quan điều tra xác định, việc Vinalines phê duyệt và triển khai mua ụ nôit 83M trước khi dự án nhà máy được phê duyệt là không đúng trình tự, thủ tục đầu tư, thực hiện dự án đầu tư trước khi chuẩn bị đầu tư.
Việc chào giá cạnh tranh Vinalines không có thư thông báo mời thầu, hồ sơ đấu thầ của Vinalines chỉ có 2 đơn vị gửi thư chào bán là trái Điều 22, Luật đấu thầu và Điều 37, Nghị định 111/2006/NĐ-CP của Chính phủ: “Khi chào giá cạnh tranh, chủ đầu tư phải đăng thông tin chào hàng trên các phương tiện thông tin đại chúng 3 số liên tiếp, phải có 3 nhà thầu độc lập cùng chào giá…”
Việc Vinalines phê duyệt, ký hợp đồng mua, nhập khẩu ụ nổi 83M sản xuất năm 1965, quá tuổi, không đủ điều kiện nhập khẩu là trái Điều 8, Nghị định 49/2006/NĐ-CP của Chính phủ về tuổi tàu biển đăng ký lần đầu tại Việt Nam.
Biên bản kiểm tra giám định không phản án đúng thực tế tình trạng kỹ thuật ụ nổi, không chỉ rõ ụ nổi ở trạng thái xấu vào phần kết luận là không đúng biểu mẫu B10 của Cục Đăng kiểm Việt Nam giúp Vinalines hợp thức thủ tục mua ụ nổi 83M.
Theo đánh giá của cơ quan giám định, hành vi cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế của Dương Chí Dũng và đồng bọn đã gây thiệt hại 366.930.032.432 đồng. Tuy nhiên, theo báo cáo của Vinalines thì tổng chí phí đầu tư ụ nổi 83M Vinalines đã thực hiện đến ngày 17/5/2012 (thời điểm khởi tố vụ án) là 525.548.934.291 đồng.
Từ đó đến nay, Vinalines vẫn tiếp tục phải chi lãi ngân hàng tiền vay mua ụ, thuê neo đậu, bảo vệ, trực sự cố… nên chi phí còn phải cao hơn. Tình trạng ụ nổi hiện nay chỉ là đống sắt thép rỉ, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, không sử dụng được vào việc gì, Vinalines đang đề nghị bán thanh lý.
Đáng lẽ phải đánh giá số tiền bị thiệt hại là toàn bộ số tiền Vinalines đã chi đầu tư. Nhưng căn cứ vào quy định của pháp luật, Cơ quan điều tra kết luận hành vi làm trái của các bị can đã gây thiệt hại tài sản Nhà nước tổng số tiền là 335.418.103.075, tức đã bỏ qua 28.198.379.058 đồng là số tiền mà các bị can đã tham ô trong vụ án này và 3.313.550.301 đồng là số tiền mà các bị can đã tham ô trong vụ án mà Cơ quan điều tra đã kết luận vào ngày 30/1/2013.
