Nên để tất cả học sinh lớp 9 được thi tuyển vào lớp 10

Thông tư số 11/2014/TT-BGDĐT ngày 18/4/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định tuyển sinh trung học phổ thông được tổ chức theo một trong ba phương thức sau: 1. Xét tuyển: dựa trên kết quả rèn luyện, học tập của 4 năm học ở trung học cơ sở, 2. Thi tuyển, 3. Kết hợp thi tuyển với xét tuyển.

Hình ảnh các em học sinh dự thi vào lớp 10. (Ảnh: giaoduc.net.vn)

Một thực tế rất đáng buồn, có không ít trường trung học cơ sở ở một số địa phương trong kỳ tuyển sinh lớp 10 vừa qua, đã vận động học sinh xếp loại học lực trung bình, cá biệt, có trường vận động học sinh loại khá không đăng ký thi tuyển vào các trường trung học phổ thông, cụ thể như: 

Trên báo Tây Ninh ngày 27/4/2016 trong bài: “Xung quanh việc tuyển sinh lớp 10 nhiều trường vận động học sinh không thi tuyển”, đã đề cập: “Liên quan đến việc tuyển sinh vào lớp 10, có một hiện tượng đang diễn ra âm thầm. Đó là chuyện, nhiều trường trung học cơ sở bằng nhiều hình thức khác nhau vận động học sinh… không đăng ký dự thi vào các trường tổ chức thi tuyển”. 

Trên báo Dân trí ngày 04/10/2016 trong bài: “Hà Nội cấm trường vận động học sinh không thi lớp 10”, có viết: “Nghiêm cấm các Trường trung học cơ sở không được ép buộc hoặc vận động không tham gia đăng ký dự thi lớp 10 trung học phổ thông. Trường hợp không đăng ký dự thi lớp 10 trung học phổ thông phải có đơn tự nguyện của cha mẹ học sinh”.

Như đã biết, Luật Giáo dục 2005 quy định: “Học tập là quyền và nghĩa vụ của công dân. Mọi công dân không phân biệt dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, nam nữ, nguồn gốc gia đình, địa vị xã hội, hoàn cảnh kinh tế đều bình đẳng về cơ hội học tập”. Còn điều 39 Điều lệ trường phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thì học sinh có quyền: “Được bình đẳng trong việc hưởng thụ giáo dục toàn diện”.

Như vậy, việc một số Trường trung học cơ sở vận động học sinh không đăng ký thi lớp 10 Trường trung học phổ thông công lập tổ chức thi tuyển là sai với Luật Giáo dục, trái với văn bản chỉ đạo của ngành giáo dục, cần phải được chấn chỉnh, để đảm bảo quyền lợi học tập của học sinh.

Kỳ tuyển sinh lớp 10 năm nay, có địa phương tổ chức theo phương thức xét tuyển cho tất cả các Trường trung học phổ thông trong Tỉnh, trừ Trường trung học phổ thông chuyên như Quảng Bình do: “Thực tế, trong những năm gần đây số lượng học sinh đăng ký dự thi không vượt quá nhiều so với chỉ tiêu tuyển sinh của các trường” (Báo Giáo dục và Thời đại ngày 09/5/2017).

Có địa phương tổ chức theo phương thức thi tuyển cho tất cả trường trung học phổ thông công lập như: thành phố Hồ Chí Minh: 107 trường, Long An: 41 trường.
 
Có địa phương tổ chức theo phương thức kết hợp thi tuyển với xét tuyển, như: Tây Ninh 11 Trường trung học phổ thông không chuyên, Đồng Nai 21 Trường trung học phổ thông không chuyên, Hà Nội 110 Trường trung học phổ thông không chuyên. 

Ở một số địa phương như Hà Nội, đã có sự chỉ đạo quyết liệt của Sở Giáo dục và Đào tạo, quy định nếu không đăng ký dự thi lớp 10 trung học phổ thông phải có đơn tự nguyện của cha mẹ học sinh, thế nên thí sinh dự tuyển lớp 10 năm nay tăng lên so với năm trước.

Còn ở Tây Ninh: “Mặc dù số lượng học sinh đăng ký dự thi cao hơn tổng chỉ tiêu cần tuyển, nhưng có những trường số lượng thí sinh đăng ký dự thi thấp". Đơn cử, Trường trung học phổ thông Tân Châu được giao tuyển 390 chỉ tiêu nhưng chỉ có 392 thí sinh đăng ký dự thi, nghĩa là chỉ dư có 2 thí sinh; Trường trung học phổ thông Trần Phú có 382 thí sinh đăng ký dự thi trong khi chỉ tiêu tuyển là 438, tức số thí sinh dự thi thấp hơn chỉ tiêu cần tuyển.

Tương tự, Trường trung học phổ thông Lý Thường Kiệt có 517 thí sinh đăng ký dự thi trong khi chỉ tiêu tuyển sinh là 534 thí sinh (Báo Tây Ninh, ngày 02/6/2017).

Vì sao Trường trung học cơ sở vận động học sinh lớp 9 không đăng ký thi vào các Trường trung học phổ thông có tổ chức thi tuyển?
 
Theo tìm hiểu, trước hết do Hiệu trưởng “sợ” cấp trên đánh giá công tác quản lý chuyên môn của trường mình, trong khi xét tốt nghiệp trung học cơ sở năm nào cũng đạt từ 99, 0% trở lên, nhiều học sinh được xếp loại khá, giỏi. Nhưng thi tuyển lớp 10 lại có nhiều thí sinh bị điểm liệt, trong số đó có cả học sinh khá, giỏi.

Cụ thể như bài: “Nhiều điểm liệt” trên báo Tây Ninh ngày 24/6/2015 có ghi nhận: “Một số trường vùng sâu vùng xa, có thí sinh thi Toán và ngữ Văn, nhưng tổng cộng chỉ được...1 điểm. Nhiều trường, số thí sinh dự thi chỉ hơn 260 em nhưng lại có gần 150 trường hợp bị điểm liệt”.

Hoặc trong bài: “100 học sinh bị điểm liệt khi thi vào trường chuyên”, trên báo Tây Ninh ngày 15/6/2016 có nêu: “Điều kiện để dự tuyển vào lớp 10 trường chuyên là thí sinh phải có học lực giỏi các môn chuyên (tức điểm bình quân môn học năm lớp 9 phải từ 8.0 trở lên) thế nhưng trong số 642 học sinh dự thi có 89 thí sinh bị điểm liệt một môn (dưới 2 điểm), 11 em bị hai môn, cá biệt có 19 học sinh có điểm 1 trở xuống.

Thế nên, Hiệu trưởng Trường trung học cơ sở âm thầm chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm vận động không cho những học sinh có học lực trung bình đăng ký thi tuyển lớp 10. 

Mặt khác, từ khi bỏ thi tốt nghiệp trung học cơ sở, không ít học sinh lớp 9 cho rằng: “nếu không được học ở Trường trung học phổ thông công lập thi tuyển, thì sẽ vào học ở các trường công lập xét tuyển, các trường ngoài công lập hoặc các Trung tâm giáo dục thường xuyên.

Do vậy, khi được giáo viên chủ nhiệm vận động, các em sẳn sàng không đăng ký thi tuyển lớp 10, bởi không phải học ôn thi và yên tâm chờ ngày nhập học ở Trường trung học phổ thông xét tuyển hoặc ở Trung tâm giáo dục thường xuyên.

Từ thực trạng trên, thiết nghĩ, Hiệu trưởng Trường trung học cơ sở không nên vì thành tích ảo hoặc lo “sợ” học trò thi tuyển lớp 10  bị điểm “liệt”, phơi bày ra công tác quản lý chuyên môn yếu kém của mình, mà âm thầm chỉ đạo cho giáo viên chủ nhiệm tư vấn học sinh không đăng ký thi tuyển.

Thay vào đó, nên tư vấn cho những học sinh lớp 9 có học lực trung bình đăng ký vào học các trung cấp nghề hoặc trung cấp chuyên nghiệp sẽ là hợp lý.

Bởi lẽ, chỉ đạo như thế ngoài việc vi phạm Luật giáo dục, còn mang lại nhiều thiệt thòi cho học sinh.

Nếu như được thi tuyển lớp 10, các em có dịp ôn lại những kiến thức đã học để học lên cấp trung học phổ thông dù trường công lập có thi tuyển hay xét tuyển hoặc trường ngoài công lập.

Mặt khác, học sinh bậc trung học cơ sở không phải em nào cũng giỏi toàn diện tất cả các môn, nhiều em học khá hoặc giỏi môn Toán, môn Văn hoặc Ngoại ngữ nhưng có thể bị kém ở một hoặc hai môn học khác (điểm trung bình cả năm dưới 5,0) có thể bị xếp loại học lực trung bình.

Do vậy, nếu căn cứ vào xếp loại học lực trung bình hoặc khá mà không dự thi tuyển sẽ là một thiệt thòi rất lớn cho các em. 

Ngoài ra, kết quả thi lớp 10 là cơ sở để Hiệu trưởng các Trường trung học cơ sở và cơ quan quản lý giáo dục cấp trên đánh giá đúng thực chất năng lực dạy và học của nhà trường, từ đó có những biện pháp để chấn chỉnh phù hợp.

Kỳ tuyển sinh lớp 10 năm 2017 ở các địa phương đã đi qua, nhưng để thực sự đảm bảo quyền lợi học tập cho tất cả học sinh, trong năm tới, ngành giáo dục các địa phương chỉ nên tổ chức tuyển sinh lớp 10 theo phương thức thi tuyển cho tất cả các Trường trung học phổ thông không chuyên trên địa bàn.

Trong trường hợp không đăng ký dự thi lớp 10 phải có đơn tự nguyện của cha mẹ học sinh hoặc tổ chức xét tuyển cho tất cả các Trường trung học phổ thông không chuyên trong Tỉnh, nếu có khó khăn như Quảng Bình.