"Nếu Trung ương không nghiêm thì sao yêu cầu Chủ tịch tỉnh nghiêm? "

Chưa rõ nguyên nhân, trách nhiệm 

Ông Mai Sỹ Diễn thống nhất với đề nghị của Chính phủ về quyết toán ngân sách nhà nước năm 2015, đó là thu cân đối ngân sách Nhà nước 1.291.342 tỷ đồng và chi cân đối ngân sách nhà nước 1.502.189 tỷ đồng, bội chi ngân sách nhà nước năm 2015 bằng 6,28 GDP thực tế. 

Tuy nhiên, vị Đại biểu đoàn Thanh Hóa cũng nêu rõ, qua báo cáo thẩm định và kiểm toán nhà nước cho thấy về tính chính xác của số liệu báo cáo quyết toán ngân sách hàng năm cho thấy phải có sự thống nhất, ổn định một số chỉ tiêu cố định để so sánh. Còn những nội dung có biến động hàng năm phải có đánh giá riêng. 

Ví dụ, khoản vay nước ngoài về cho vay lại của 5 dự án đường bộ, cao tốc với số tiền 18.000 tỷ đồng, số này chưa bổ sung cả số thu và chi ngân sách Nhà nước. 

Các khoản có quyết định hoàn thuế hơn 5.800 tỷ đồng của năm 2015 nhưng chưa chi hoàn thuế kịp thời cho tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp được hoàn thuế phải chuyển sang năm 2016. 

Còn nếu chi kịp thời thì số này sẽ làm một số thu ngân sách Nhà nước năm 2015 không đạt như dự toán Quốc hội giao. 

Cũng với số tiền thu, chi như vậy nhưng được xác định cho năm 2015 hay chuyển sang năm 2016 cũng làm kết quả thu, chi ngân sách Nhà nước trong năm 2015 và cả năm 2016 sẽ khác nhau. 

Việc chuyển nhiệm vụ chi như trên cũng cho thấy các cơ quan chức năng cũng cố gắng làm đẹp con số thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2015, chưa hoàn toàn phản ánh đúng thực chất việc thực hiện dự toán ngân sách như nghị quyết của Quốc hội giao. 

Việc các doanh nghiệp tự kê khai, nộp thuế và quyết toán thuế qua mạng là tốt nhưng chưa có kết quả kiểm toán về báo cáo tài chính để xác định mức thu thuế hợp lý và có con số tin cậy hơn. 

Báo cáo kiểm toán ở các đơn vị kiểm toán chưa được toàn diện trong số kê khai thuế của các doanh nghiệp.

Việc chấp hành quy định pháp luật về thu ngân sách nhà nước năm 2015. Thu ngân sách nhà nước tăng hơn 87 ngàn tỷ đồng so với dự toán thu nhưng lại tăng chủ yếu từ ngân sách địa phương là 83.700 tỷ đồng.

Việc tăng thu chủ yếu từ nguồn thu cấp quyền sử dụng đất, một nguồn thu không ổn định và không phản ánh nội lực phát triển của tình trạng này. Tình trạng này đã xảy ra suốt một giai đoạn dài từ năm 2011-2015.

Nguyên nhân của vấn đề trên theo như báo cáo kiểm toán là do một số địa phương khi lập dự toán thu đã ước tính thực hiện năm 2014 thấp hơn khả năng thực hiện, dự toán chưa đầy đủ, chưa bao quát hết nguồn thu trên địa bàn. 

Đại biểu Quốc hội Mai Sỹ Diến: Trên dưới không nghiêm thì liệu quốc gia có ổn định, xã tắc có bình yên? ảnh: Trung tâm thông tin Quốc hội.

Điều phải đặt ra là các địa phương tăng thu nhưng việc thu hồi vốn ứng trước dự toán năm 2015 hơn 79 nghìn tỷ đồng, nguồn vốn này qua nhiều năm chưa được thu hồi và việc ứng trước dự toán chưa bảo đảm tuân thủ đúng nghị quyết của Quốc hội, đó là việc điều hành chi ngân sách theo dự toán được giao không cho phép ứng trước dự toán ngân sách năm sau. 

Trong báo cáo chưa nêu rõ nguyên nhân, trách nhiệm để tồn tại trên kéo dài, không đúng nghị quyết Quốc hội giao cho Chính phủ tập trung chỉ đạo khắc phục những hạn chế, tồn tại mà Ủy ban Tài chính, Ngân sách, Kiểm toán nhà nước kiến nghị và ý kiến của đại biểu Quốc hội. 

Khi lập dự toán thu ngân sách đã không phản ánh hết nguồn thu của một số địa phương nhưng quá trình thảo luận, thẩm định để tham mưu trình lập dự toán liệu cán bộ chuyên môn có biết không, có đồng tình vấn đề báo cáo của các địa phương hay không hay có sự đồng tình với báo cáo không chính xác này?

"Cần làm rõ để ngăn chặn các tồn tại trên ở các năm tiếp theo", ông Diến yêu cầu.

Đầu tư vượt dự toán quá nhiều

Việc khắc phục tình trạng trốn thuế, thất thu và nợ đọng thuế dẫn đến quản lý thu thuế, một nguồn thu chủ yếu có tính ổn định cao còn nhiều hạn chế. Đó là nợ đọng thuế do ngành thuế quản lý còn chiếm tới hơn 10%. 

Ông Diến đặt vấn đề: "Có yếu tố tiêu cực trong lĩnh vực thu thuế không? Kiểm toán đã chỉ ra và ngành thuế hiểu rõ nội dung này, tôi thấy cần làm rõ trong báo cáo.

Qua kết quả kiểm toán cho thấy chi thường xuyên năm 2015 tăng vượt dự toán nhưng một số khoản chi quan trọng cho sự nghiệp khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo, đảm bảo xã hội lại thấp hơn dự toán, không hoàn thành theo dự toán Quốc hội quyết định. 

Trong khi đó các khoản chi đầu tư phát triển luôn vượt dự toán và vượt rất cao, khoảng 37%.

Nguyên nhân tăng do khách quan hay chủ quan?

Bản thân tôi tin không phải do khách quan mà hoàn toàn do chủ quan. 

Nội dung này báo cáo cần chỉ rõ nguyên nhân chủ quan để khắc phục, thậm chí quy trách nhiệm cho tổ chức, cá nhân có liên quan để xử lý".

Qua kết quả giám sát và kết quả kiểm toán nhà nước chi đầu tư xây dựng cơ bản, đầu tư phát triển còn nhiều yếu kém hạn chế, thất thoát lớn ở tất cả các khâu nhưng chúng ta thực sự chưa tìm ra được nguyên nhân trong báo cáo. 

“Vấn đề thất thoát lớn từ nguồn ngân sách nhà nước thông qua chi đầu tư phát triển hoặc do yếu kém về chuyên môn hoặc do đạo đức của cán bộ, công chức. 

Theo tôi cả 2 nguyên nhân đều là đối tượng của Nghị quyết 39 của Trung ương về tinh giản biên chế, đề nghị Chính phủ quan tâm nội dung này. 

Cần có những giải pháp cụ thể để xử lý không để tình trạng này phát triển, lan rộng, cử tri và đại biểu Quốc hội đang chờ câu trả lời từ Chính phủ”, ông Diến chỉ rõ.

Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 21 năm 2016 về điều chỉnh dự toán và phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2014 giao Chính phủ kiểm điểm trách nhiệm xử lý kịp thời các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật trong việc quản lý điều hành ngân sách và báo cáo với Quốc hội khi trình báo cáo quyết toán ngân sách năm 2015. 

Thủ tướng Chính phủ năm 2008 cũng có chỉ thị về thực hiện nghiêm các chính sách tài khóa và thực hiện các kết luận kiến nghị của cơ quan kiểm toán thanh tra, Bộ Tài chính đã có văn bản đề nghị các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, trong báo cáo của Chính phủ còn rất chung chung. 

“Tôi thống nhất như kiến nghị của Ủy ban Tài chính, Ngân sách là Chính phủ phải có một báo cáo riêng nội dung kiểm điểm tổ chức, cá nhân vi phạm và có giải pháp khắc phục. 

Tôi cho rằng cần thực hiện nghiêm từ Trung ương đến địa phương và nếu Trung ương không nghiêm thì sao yêu cầu Chủ tịch tỉnh nghiêm? Chủ tịch tỉnh không nghiêm thì sao yêu cầu Chủ tịch huyện nghiêm? Trên dưới không nghiêm thì liệu quốc gia có ổn định, xã tắc có bình yên?”, ông Diến nói thẳng.