Philippines đề nghị chọn trọng tài xử lý tranh chấp Biển Đông

Đảo Thị Tứ, Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam hiện do phía Philippines chiếm đóng trái phép

Tờ Nikkei Nhật Bản ngày 22/3 dẫn nguồn tin từ giới ngoại giao Philippines cho hay, Manila đã đệ đơn lên Chủ tịch Tòa án quốc tế về Luật Biển yêu cầu lựa chọn trọng tài xử lý tranh chấp bãi cạn Scarborough vốn do nước này kiểm soát đã bị Bắc Kinh chiếm quyền khống chế từ cuối tháng 4 năm ngoái. Nhiều khả năng Trung Quốc sẽ tiếp tục từ chối tham gia vụ kiện. Bãi cạn Scarborough nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines (EEZ), tuy nhiên Trung Quốc không thừa nhận điều này. Tháng 4 năm ngoái khi Hải quân Philippines phái tàu truy đuổi một số tàu cá Trung Quốc xâm nhập và đánh bắt trái phép tại đầm phá bãi cạn Scarborough, Trung Quốc đã điều tàu Hải giám đến án ngữ ngay cửa vào đầm phá từ đó tới nay, khiến quan hệ hai bên hết sức căng thẳng. Từ tháng 1/2013, Philippines đã thông báo cho Trung Quốc sẽ đưa đường lưỡi bò phi pháp và những hành động gây hấn của Trung Quốc trên Biển Đông ra Hội đồng trọng tài Liên Hợp Quốc về Luật Biển và bắt đầu khởi động quá trình tố tụng pháp lý. Cuối tháng 2/2013, thông qua Đại sứ tại Đức, Philippines đã yêu cầu Chủ tịch Tòa án quốc tế về Luật Biển lựa chọn trọng tài. Một quan chức ngoại giao Philippines đã tiết lộ thông tin này với tờ Nikkei trong khi phỏng vấn. Hội đồng trọng tài sau khi được thành lập sẽ tiến hành làm việc, trao đổi với Philippines và Trung Quốc, sau đó quyết định trình tự xử lý. Các nguồn tin ngoại giao từ châu Âu nói với Nikkei, Hội đồng trọng tài 5 thành viên khả năng tháng Tư tới sẽ được lựa chọn xong. Tuy nhiên nếu Trung Quốc tiếp tục từ chối tham gia vụ kiện này, quá trình tố tụng sẽ vẫn được tiếp tục, nhưng sẽ mất nhiều thời gian. Dù cho Hội đồng trọng tài Liên Hợp Quốc về Luật Biển có ra quyết định cuối cùng, nhưng hiệu quả thực tế ra sao vẫn còn là một ẩn số. Theo Nikkei, sở dĩ Philippines kiện đường lưỡi bò 9 đoạn và những hành động gây hấn của Trung Quốc ra trọng tài quốc tế là nhằm gạt Trung Quốc sang một bên để triển khai khai thác tài nguyên dầu khí ở Biển Đông. Có quan điểm cho rằng, nếu Trung Quốc từ chối sẽ ảnh hưởng tới hình ảnh ngoại giao của quốc gia này. Hiện nay Philippines đang dự tính triển khai nhiều dự án khai thác dầu khí xung quanh khu vực quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam, Trung Quốc, Đài Loan, Philippines, Malaysia và Brunei cũng tuyên bố "chủ quyền" một phần hoặc toàn bộ quần đảo - PV). Tuy nhiên từ năm 2011 tới nay Manila chưa thể triển khai vì liên tục bị Trung Quốc ngăn chặn.