 |
| Tân Tổng thống Sri Lanka, Mainthripala Sirisena. |
The Financial Express ngày 22/1 đưa tin, Tổng thống Sri Lanka Mahinda Rajapaksa thất bại trong chiến dịch tái tranh cử thêm một nhiệm kỳ trong cuộc bầu cử tháng này đã trở thành trở ngại lớn nhất trong nhiều thập kỷ cho việc mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc tại Nam Á, đồng thời lại là một chiến thắng ngoại giao đáng kể đối với Ấn Độ.
Bất chấp phản đối của New Delhi, các nhà ngoại giao và chính trị trong khu vực nói rằng Ấn Độ đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ đảng đối lập chiến thắng Tổng thống thân Trung Quốc, Rajapaksa.
Người kế nhiệm ông, tân Tổng thống Mainthripala Sirisena đã tuyên bố Ấn Độ sẽ là mối quan tâm đầu tiên và chủ yếu trong chính sách đối ngoại của mình. Đặc biệt Tổng thống sẽ xem xét lại tất cả các dự án được giao cho nhà thầu Trung Quốc, trong đó bao gồm dự án lấn biển ở Colombo sẽ cung cấp cho Bắc Kinh một chỗ dựa chiến lược ngay trước mặt Ấn Độ.
New Delhi đã đẩy lùi được Bắc Kinh xa dần khỏi khu vực kể từ khi Thủ tướng Narendra Modi lên cầm quyền hồi tháng 5 năm ngoái. Ấn Độ cải thiện quan hệ với Nhật Bản và Việt Nam, cả hai đều (bị) tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Ấn Độ cũng phản đối một dự án xây dựng cảng ở Bangladesh mà nếu thành công nó có thể là một bước nhảy đối với Trung Quốc.
Chính sách ngoại giao mạnh mẽ được Thủ tướng Narendra Modi gọi là Đạo luật Hướng Đông đã được Washington ủng hộ bởi lần đầu tiên trong nhiều năm, New Delhi đã bắt đầu "ăn khớp" với trục chiến lược của Hoa Kỳ. Tổng thống Obama sẽ thăm chính thức Ấn Độ bắt đầu từ Chủ Nhật này, ông sẽ là khách mời được tham dự lễ duyệt binh Ngày Cộng hòa của New Delhi, động thái hiếm khi diễn ra cho chuyến thăm của một nguyên thủ và dự kiến ngoài Obama không có khách mời từ bất kỳ quốc gia nào khác.
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á - Thái Bình Dươn Daniel Russel tháng trước cho biết từ Washington: "Điều lôi cuốn tôi và các đồng nghiệp thực tế là những gì Thủ tướng Modi đã thực hiện trong chính sách hướng Đông và Đạo luật Hướng Đông, Ông ấy đã thể hiện trong lời nói và việc làm, ông quan tâm đến sự tham gia của Ấn Độ trong tư tưởng và các vấn đề của khu vực rộng lớn hơn. Điều đó được hoan nghênh rất nhiều."
 |
| Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Mỹ Barack Obama. |
Washington đã nhiều lần nói thẳng về sự chán ghét của mình đối với Rajapaksa, người bị chỉ trích vì tham nhũng và gia đình trị. Cho đến năm ngoái Ấn Độ vẫn lo ngại có thể đẩy người anh hùng trong cuộc chiến chống tổ chức ly khai "Những con hổ giải phóng Tamil" gần gũi hơn với Trung Quốc.
Nhưng điều này đã thay đổi trong tháng 9/2015 khi Rajapaksa cho phép một tàu ngầm Trung Quốc cập cảng ở Colombo mà không thông báo cho Ấn Độ. Đó là giọt nước tràn ly, một nhà ngoại giao cấp cao Ấn Độ giấu tên nói với Reuters. "Ông ta nói với Modi: Thời gian tới tôi sẽ thông báo cho ngài", lời hứa này đã tiếp tục bị phá vỡ khi tàu ngầm Trung Quốc lại ghé Colombo trong tháng 11.
Trong cuộc bầu cử ngày 8/1 vừa qua, Ấn Độ đã kiểm soát được các phe đối lập vốn rất ương bướng ở Sri Lanka. Vào Thứ Sáu tuần trước, Sri Lanka cho biết sẽ xem xét lại một thỏa thuận với Trung Quốc trị giá 1,5 tỉ USD bán 233 ha đất ở phía Nam cảng Colombo. Theo dự án ban đầu Trung Quốc có toàn quyền sử dụng quỹ đất này, đây là một mối quan ngại đặc biệt đối với Ấn Độ. "Thông điệp rất rõ ràng, rằng bạn đã không bỏ qua mối quan tâm an ninh của Ấn Độ", một nguồn tin ngoại giao New Delhi cho biết.
Thủ tướng Narendra Modi đang tìm kiếm những tin tức tốt tương tự ở những nơi khác của Nam Á. Ông đã đến thăm Nepal hai lần, trở thành Thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ công du đến Himalaya trong 17 năm. Nepal là quốc gia nằm giữa Trung Quốc và Ấn Độ, Narendra Modi đã ký kết nhiều dự án với Nepal vốn đã bị trì hoãn trong thời gian dài.
Ấn Độ cũng đã tập trung nỗ lực vào một dự án trị giá 8 tỉ USD xây dựng một cảng nước sâu mà Bangladesh muốn phát triển ở Sonadia vịnh Bengal. Tập đoàn Adani thân cận với ông Modi đã nộp hồ sơ dự thầu từ tháng 10/2014 trong khi nhà thầu Trung Quốc, công ty Cơ khí Harbour cũng tham gia bỏ thầu.
Richard Rossow, một học giả từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và quốc tế (CSIS) bình luận: "Thủ tướng Narendra Modi đã sẵn sàng tham gia vào các vấn đề lâu dài, trải rộng ngoài biên giới Ấn Độ, trong đó có an ninh hàng hải ở Biển Đông, vấn đề Bắc Triều Tiên hay tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS ở Iraq và Syria. Chúng tôi bắt đầu xem xét Ấn Độ như một 'nhà cung cấp toàn cầu' về an ninh, hoặc ít nhất là trong khu vực".
Mohan Guruswamy từ Trung tâm Chính sách Alternatives bình luận: "Có Tổng thống Mỹ hiện diện trong lễ kỷ niệm Ngày Cộng hòa Ấn Độ là một điều rất tốt. Và đó là một bài học cho Trung Quốc để họ có thể hàn gắn hàng rào giữa họ với chúng tôi".
