Không phải ngẫu nhiên mà thứ quà mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ Việt Nam lại cùng mùa thu Hà Nội đi vào thơ ca: “Hà Nội mùa thu..., mùa cốm xanh về thơm bàn tay nhỏ, cốm sữa vỉa hè thơm bước chân qua...”. Trong tâm thức của người dân thủ đô, cốm là thức quà riêng biệt. Thức quà ấy mang hương vị tất cả sự đảm đang, cần cù và sáng tạo của người dân làm nông nghiệp.
 |
| Cốm làng Vòng nổi tiếng khắp Hà Nội. |
Người làng Vòng làm cốm rất công phu. Có thể nói thương hiệu “cốm làng Vòng” đã nổi tiếng khắp ba kỳ. Và cốm làng Vòng vượt qua khỏi lũy tre làng, theo những gói quà, những gánh hàng rong đến với người thân, đến với người ăn chơi, rồi cứ thế trở thành đặc sản, thành món ăn tao nhã nổi tiếng của người Tràng An. Trong ký ức của những người làng Vòng cao tuổi, “Xưa cánh đồng làng tôi, lúa cấy mãi giáp tới đường Láng - Hòa Lạc bây giờ”… còn nay “nhà và đường ngồi lên những thửa ruộng năm nào… . Làng Vòng sầm uất hơn, náo nhiệt hơn nhưng không còn lúa để làm cốm nữa”. Mặc dù lúa nếp để làm cốm giờ phải sang làng khác hoặc ra các huyện ngoại thành mua về, nhưng người làng Vòng vẫn cố gắng để giữ công nghệ làm cốm cũ. Song làm cốm là nghề gia truyền nhưng không đủ sức nuôi sống người dân nơi đây. Rất nhiều người đã bỏ nghề. Những người còn trụ lại làm cốm tại làng Vòng chỉ còn đếm trên đầu ngón tay. Tiếc thay, cốm bây giờ cũng bị cuốn vào cơn lốc thị trường, thật giả lẫn lộn. Nguy hiểm hơn, người làm cốm còn dùng đủ mọi cách để có hạt cốm dẻo hơn, xanh hơn, kể cả dùng hóa chất.
 |
| Chỉ vì chạy theo lợi nhuận, người làng Vòng bất chấp cả việc dùng hóa chất để nhuộm cốm xanh non.. |
Trước thực tế đáng buồn ấy, nhiều bạn đọc bày tỏ nỗi lo sợ một ngày nào đó, món cốm Vòng - một mảnh hồn Hà Nội sẽ mất đi trong quá trình đô thị hóa ào ạt, cùng với những toan tính chạy theo lợi nhuận của một bộ phận những người làm ra sản phẩm này. Bây giờ, trên quê hương của món ăn nổi tiếng này, thay vì làm thủ công, tỉ mỉ, công nghệ làm cốm thời hiện đại với công đoạn tạo màu cho cốm bằng những hóa chất độc hại lại được chính người dân làm cốm làng Vòng thực hiện công khai, không cần giấu giếm. Chính vì thế, nhiều bạn đọc tỏ ra ngạc nhiên, thậm chí bày tỏ sự phẫn nộ khi nhìn những hình ảnh về sự thật màu của cốm Vòng. Phản hồi đến báo điện tử Giáo dục Việt Nam, bạn Hoangtu tức giận: “Thật vô lương tâm, chỉ vì lợi nhuận người ta có thể bất chấp thủ đoạn. Cách làm này có thể giết chết một làng nghề!”. Bạn đọc Lê Dũng cũng không giấu được cảm xúc của mình: “Bẩn quá, giai đoạn hồ cốm thay vì trên chiếu cói nay chuyển sang chiếu nhựa và hóa chất thế thì đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm làm sao được chứ. Còn đâu hình ảnh thuần khiết về món ăn thanh cảnh của đất Hà thành?”.
 |
| Nhiều bạn đọc nặng lòng với một trong những món quà, tinh hoa của thủ đô rất phẫn nộ khi nhìn thấy những hình ảnh này. |
Nhiều người đã rất bức xúc khi những hình ảnh cốm làng Vòng nhuộm hóa chất bị "phơi" trên các phương tiện truyền thông. Trên diễn đàn dành cho thanh niên Việt Nam, bạn đọc littlegirls than thở: “Kiểu này chắc chừa ăn cốm thôi”. Nickname Sunday, thành viên Webtretho, ngậm ngùi: “Mỗi lần ra công tác Hà Nội là mua cốm làng Vòng làm quà. Bây giờ thì cạch luôn nhé. Tạm biệt món cốm Vòng”. “Lại thêm một món yêu thích của mình bị đưa vào danh sách "Thích cũng không ăn"”, một thành viên khác chia sẻ. Nhiều người từng yêu thích hương vị cốm Vòng cũng bày tỏ nỗi buồn khi một biểu tượng đẹp của người Hà Nội đang bị vấy bẩn. Bạn đọc ký tên Thanh Trà chia sẻ trên báo điện tử Giáo Dục Việt Nam: “Thế là người dân làng Vòng vì ham lợi nhuận đã làm mất đi món nghề truyền thống. Hà Nội mất một món quà đã làm nên nét văn hóa riêng của mình”. Bạn đọc Morningstarsad lại vô cùng tiếc nuối: “Người Hà Nội đi đâu chỉ có bánh cốm làm quà đặc sản mang hương vị đặc trưng của đất trời Hà Nội... Tiếc thay, có thể trở lại ngày xưa không?'.
 |
| Những hình ảnh tuyệt đẹp thế này liệu sẽ chỉ còn lại trong ký ức? |
Không ít bạn đọc thậm chí tỏ ra quá khích: "Vĩnh biệt cốm làng Vòng, gạch tên cốm Vòng...", “Chính dân mình đang đầu độc dân mình. Có nhiều loại thực phẩm bị bỏ hóa chất độc hại, ăn vào 10 năm sau mới phát bệnh ung thư. Tẩy chay cốm Vòng,…”. Bên cạnh đó, cũng còn rất nhiều bạn đọc vốn yêu quý món ăn này mong muốn sẽ có những hành động thiết thực nhằm lưu giữ cho hình ảnh, nét đẹp văn hóa của món ăn được xem là tinh hoa quà Hà Nội này còn mãi: “Rất cần những bài báo như thế này để cảnh báo người tiêu dùng, vấn đề này lẽ ra các cơ quan bảo vệ an toàn vệ sinh thực phẫm phải lên tiếng. Với cách sản xuất như thế này người tiêu dùng hẳn phải chia tay mùi hương cốm và thương hiệu cốm Làng Vòng sẽ bị một vết đen khó phai, thật đáng tiếc!”.
"Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì
Tương Bần, húng Láng còn gì ngon hơn!",
Tương Bần, húng Láng còn gì ngon hơn!",
Chính vì thế, nhiều bạn đọc nặng lòng với đất thủ đô không khỏi băn khoăn: Liệu có phải rồi cốm sẽ chỉ còn lại trong ký ức hay không? Cốm làng Vòng là một trong những nét đẹp văn hóa ẩm thực của người Tràng An, chúng ta cần phải đặc biệt quan tâm phát triển một thương hiệu dân gian truyền thống, góp phần gìn giữ đặc trưng riêng của Hà Nội ngàn năm văn hiến.
Hải Hà (tổng hợp)
