Cây Dã Hương đại thụ ngàn năm tuổi hiếm hoi trên thế giới ở tại xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang những năm vừa qua đã thu hút rất nhiều nhà khoa học về nghiên cứu và du khách trong và ngoài nước quan tâm, thăm quan.
Theo lịch sử có ghi, vào thế kỷ XVIII thời Lê Cảnh Hưng 1740 - 1786, nhà Vua đi kinh lý qua đến Tiên Lục thấy cây Dã Hương tán phủ cả một góc trời đã sắc phong cho cây là “Quốc chúa đô mộc Dã đại vương” nghĩa là cây Dã hương lớn nhất nước.
Cây Dã Hương ở xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang cao khoảng gần 40m, có tán rộng tỏa bóng mát và hương thơm mát dịu tự nhiên.
Từ năm 1932 cây đã được Trường Viễn Đông Bác cổ nay là Bảo tàng Lịch sử Việt Nam xếp hạng là cây cổ thụ quý hiếm trên thế giới.
Khi đứng gần cây Dã Hương chúng ta sẽ nhận thấy mùi thơm của cây tỏa ra từ nhựa cây và hoa của cây… Mùi thơm nhẹ nhàng và lan tỏa ra rất xa nên người dân nơi đây quen gọi là cây Dã Hương.
 |
| Cây Dã Hương luôn tỏa bóng mát cho sân Đình Viễn Sơn. Ảnh: Công Tiến |
Cây Dã Hương được người dân trong xã gọi là “cây Dã ngàn năm”, bởi vì nó đã sống ở đây từ rất lâu và cũng đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử Việt Nam nên mọi người luôn coi cây như một linh vật phù hộ cho làng từ ngàn đời nay.
Năm tháng trôi qua nhưng hiện nay vẫn chưa có tài liệu nào xác định chính xác tuổi của cây nên nhân dân Tiên Lục vẫn gọi là cây Dã Hương ngàn năm tuổi.
Cây Dã Hương ngàn năm tuổi ở Bắc Giang đã được ghi tên, in ảnh trong cuốn Từ điển bách khoa Larausse của Pháp và giới thiệu ảnh tại hội chợ Maseille - Pháp năm 1932 được xếp hạng là cây cổ thụ quý hiếm của Việt Nam.
Năm 1989, Bộ Văn hóa - Thông tin đã xếp cây Dã Hương ở Bắc Giang nằm trong quần thể cụm di tích quốc gia (gồm cây Dã Hương, đình Viễn Sơn, chùa Phúc Quang, đình Thuận Hòa...).
Theo ước lượng, gốc cây Dã Hương to đến 8 người ôm, còn theo những người làm công tác nghiên cứu vòng đo thì điểm to nhất của thân cây là 11m, chỗ nhỏ nhất là 8,3m; cây cao khoảng 36m; có đường kính trên 2,5m.
Lớp vỏ cây trung bình dày 15cm, tán cây Dã Hương xòe phủ kín mái đình Tiên Lục, tạo ra một cảnh quan đặc sắc cho một vùng quê giàu di tích văn hóa.
 |
| Ảnh chụp gốc cây Dã Hương, to đến 8 người ôm. Ảnh: Công Tiến |
Hoa của cây Dã Hương thường nở vào cuối xuân đầu hè, màu vàng nhạt, cánh nhỏ li ti và có mùi thơm tựa hoa dạ lan.
Những sự trùng hợp hay tạo hóa sắp đặt?
Cây Dã Hương cuốn hút du khách về Bắc Giang không chỉ bởi vẻ uy nghi, cổ kinh mà còn bởi những giai thoại và sự kiện lịch sử của đất nước gắn bó mật thiết một cách lạ lùng với từng cành cây.
Theo ông Nguyễn Văn Đề người trông coi nhiều năm cây Dã Hương ở xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang cho phóng viên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam biết thêm:
“Những cành gãy từ thân cây Dã Hương đều gắn với sự chuyển biến lớn nào đó của đất nước.
Năm 1945 gãy cành phía Đông Bắc gắn với sự kiện thành lập nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Năm 1954 gãy cành phía Tây dưới gắn chiến thắng Điện Biên Phủ lập lại hòa bình ở miền Bắc.
Năm 1964 gãy cành phía Nam gắn với sự kiện Vịnh Bắc Bộ cũng là chiến thắng đầu tiên của quân và dân miền Bắc.
Năm 1975 gãy cành phía Tây trên gắn với sự kiện giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
Năm 1984 gãy cành phía Tây Bắc gắn với sự nghiệp đổi mới của đất nước (khoán 10).
Năm 2006 gãy cành phía Nam trên đỉnh ngọn thì năm đó Việt Nam chính thức ra nhập WTO (người dân gọi vui là cành hội nhập)”.
Giá trị văn hóa của cây Dã Hương ngàn tuổi
Cây Dã Hương là nơi lưu giữ biết bao kỷ niệm tuổi thơ và đã nuôi lớn, trưởng thành biết bao người con mảnh đất Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang.
|
|
Sự tích về cây Dã Hương đã được người dân nơi đây lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo thành những câu chuyện mang giá trị nhân văn sâu sắc về một cây cổ thụ như một biểu tượng, tượng trưng cho một sức sống trường tồn của dân tộc.
Cây Dã Hương ở xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang không chỉ là nét đẹp của cảnh quan môi trường, cảnh quan thiên nhiên mà còn là nét đẹp văn hóa, biểu tượng rất đỗi mộc mạc, thân thiết, linh thiêng trong không gian văn hóa Việt.
Hiện nay, cây Dã Hương đã được nhà nước coi là di sản quốc gia, hàng ngày có rất nhiều đoàn khách về đây để chiêm ngưỡng, cảm nhận vẻ đẹp của cây.
Cây Dã Hương đã sống ở đây mảnh đất Tiên Lục, Lạng Giang, Bắc Giang được gần một thiên nhiên kỷ, cũng từng trải qua bao thăng trầm của lịch sử Việt Nam nên mọi người dân nơi đây luôn coi cây như một linh vật phù hộ cho làng từ ngàn đời nay.
Cây Dã Hương còn có một tác dụng rất đặc biệt, mùi thơm từ lá của cây Dã Hương có tác dụng xua đuổi được những loài côn trùng có hại cho dân làng.
Qua hàng ngàn năm sống với dân làng, cùng những truyền thuyết, huyền thoại và tín ngưỡng tâm linh, cây Dã Hương đã tạo ra một bầu không khí trong lành cho người dân sống xung quanh.
Ngoài tham quan và giải trí, tới gần cây Dã Hương chúng ta sẽ có một tinh thần thoải mái, được tận hưởng hương thơm ngào ngạt tỏa ra từ cây cao như một luồng không khí được điều hòa qua tán lá xanh, cao…
Cây Dã Hương mang giá trị văn hóa từ và đã được người dân nơi đây lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo thành những giá trị nhân văn sâu sắc về một cây cổ thụ như một biểu tượng, tượng trưng cho một sức sống trường tồn của nhân dân Bắc Giang và dân tộc Việt Nam nói chung.
