Đây là thông tin được ông Bùi Quang Vinh – Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết tại buổi làm việc của Ủy ban TVQH ngày 23/9, thảo luận về Dự án Luật Đầu tư công.
Trong báo cáo phân tích thực trạng sử dụng vốn nhà nước của Chính phủ đã chỉ rõ, xét về mặt tổng thể, hiệu quả đầu tư của toàn bộ nền kinh tế Việt Nam trong những năm qua vẫn thấp, có chiều hướng đi xuống. Trên cơ sở số liệu của Niên giám thống kê 2005 (giá so sánh 1994), chỉ số ICOR của kinh tế Việt Nam giai đoạn 1996 – 2000 là 6,18; giai đoạn 2001 – 2005 là 7,04; đến năm 2010 chỉ số này là 6,18 (các nước trong khu vực chỉ số này dao động trong khoảng từ trên 2 đến dưới 4).
Còn không ít dự án đầu tư có hiệu quả thấp hoặc không có hiệu quả, không đáp ứng đượ yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, cá biệt có những dự án, nội dung đầu tư trùng lắp, chồng chéo, hoặc gây cản trở, hoặc làm mất hiệu quả của các dự án đã được đầu tư trước đó.
Trong khi đó, việc xử lý chưa kịp thời, nghiêm minh; việc quy trách nhiệm cho các đối tượng có liên quan trong quá trình đầu tư dự án không rõ ràng, cụ thể, không đủ sức răn đe nên chưa có tác động tích cực trong việc hạn chế và đẩy lùi tình trạng lãng phí, tham ô, thất thoát trong đầu tư xây dựng. Vì vậy, đã làm xói mòn lòng tin của người dân vào các cơ quan bảo vệ pháp luật trong lĩnh vực quản lý đầu tư công.
Trước thực trạng này, Bộ trưởng Bộ KHĐT Bùi Quang Vinh đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thông qua dự luật Đầu tư công vào thời điểm hiện nay, nếu không sẽ không thể ngăn chặn được thực trạng đầu tư tràn lan, dàn trải, gây quá nhiều lãng phí, thất thoát như thời gian qua.
“Nhiều lúc Thủ tướng bức xúc vì sao đường ở miền núi lại làm to kinh khủng đến 60-70m. Chủ trương này ai quyết định? Hay làm xong thì kệ không ai ở, không ai đến buôn bán. Không thể cứ đưa ra chủ trương đầu tư từ một cấp nào đó rồi phải lao theo. Đây là điều vô cùng lãng phí”, Bộ trưởng Vinh nói.
 |
| Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh. |
Ông Vinh cho biết: “Có những chủ tịch tỉnh không cần biết trong túi mình có bao nhiêu tiền, cứ thích là duyệt chủ trương dự án xong đi xin trung ương rồi ký tràn lan. Nếu luật này ra đời sẽ không còn ai dám làm tràn lan, hàng loạt bộ, ngành và các địa phương sẽ không dám làm tùy tiện như vậy nữa”.
Báo cáo của Chính phủ cũng chỉ rõ, tư duy ỷ lại vào đầu tư của ngân sách nhà nước còn rất nặng nề. Các bộ, địa phương ít chủ động, sáng tạo trong việc huy động các nguồn vốn khác như đầu tư nước ngoài, đầu tư tư nhân để tham gia đầu tư phát triển các công trình kết cấu hạ tầng. Khi vốn ngân sách không đáp ứng được tiến độ thi công, nhất là trong điều kiện giá xây dựng đang tăng cao như hiện nay, thì việc huy động dự án vào việc sản xuất, kinh doanh bị chậm, không phát huy được hết công suất.
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho hay, dự án Luật Đầu tư công đã yêu cầu rõ phải thẩm định vốn trước khi thực hiện dự án để chắc chắn ít nhất được 80% nguồn vốn là có. Như vậy, khi dự án bắt đầu khởi công là sẽ có tiền giải ngân, chứ không còn những con đường kéo dài đến 10-15 năm như hiện nay.
Bộ trưởng Vinh nêu thí dụ cụ thể: “Một công trình thủy lợi ban đầu có quy mô tưới tiêu cho 1.000ha, có dự toán 1 tỉ đồng/ha. Nhưng sau khi làm xong thì dự án chỉ còn 500ha, khiến chi phí đội lên 2 tỉ đồng/ha, với đủ mọi lý do biện minh bởi thiết kế chưa đúng, rồi đổ tại nguồn nước hay do biến đổi khí hậu. Toàn là ngụy biện hết. Ai sẽ chịu trách nhiệm cho việc đội giá công trình từ 1 tỉ đồng/ha lên 2 tỉ đồng/ha? Phải có giám sát dự án và đánh giá hậu đầu tư. Dự luật này sẽ đảm bảo điều đó và phù hợp với hiện thực nước ta hiện nay là đầu tư công tràn lan, không ngăn nổi những lãng phí này”.
 |
| Dự án hồ chứa nước Sông Móng (Bình Thuận) là một ví dụ điển hình về tình trạng đầu tư dàn trải, hiệu quả không cao. Ảnh, nguồn internet. |
