Các con số thống kê từ Bộ Nông nghiệp cho thấy, hơn 70% số hộ nông dân mua thuốc ở thị trường tự do; khoảng 90% số hộ sử dụng thuốc không có hướng dẫn và không hiểu biết về độc hại của các loại thuốc sử dụng.
Đây là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nguồn gây ô nhiễm môi trường và làm ảnh hưởng sức khoẻ của cộng đồng, kể cả sức khoẻ của chính người sử dụng thuốc.
Trên thực tế, tai nạn lao động trong sản xuất nông nghiệp mà bà con nông dân thường gặp phải là do các dụng cụ cắt gây ra, ảnh hưởng của thuốc bảo vệ thực vật… dẫn đến bệnh ngoài da; tổn thương do sử dụng điện, máy móc, vật tư nông nghiệp chưa đúng cách.
Trong một khảo sát vào năm 2013, Cục Trồng trọt (Bộn Nông nghiệp) đã chỉ ra rằng, việc kiểm tra, giám sát của hệ thống khuyến nông chưa sâu sát đến hoạt động sản xuất của nông dân. Ở nhiều nơi, người nông dân có thói quen chưa đến ngưỡng phải phun thuốc BVTV nhưng vẫn cứ phun, vừa làm tăng chi phí, vừa gây nguy cơ an mất an toàn với nông sản.
 |
| Nhiều người nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hoàn toàn tự phát. |
Thực tế, phần lớn lao động nông nghiệp chưa được qua đào tạo nghề, làm việc theo kinh nghiệm. Nhiều người thiếu kiến thức và kỹ năng sử dụng máy nông nghiệp. Bà con mua máy về tự học, tự làm mà không có người giảng dạy, hướng dẫn bài bản, do vậy dễ dẫn đến những tai nạn thương tâm. Ngoài ra, những thói quen giản đơn trong lao động đã hạn chế người nông dân tiếp xúc với những kiến thức lao động chuyên môn và kiến thức về an toàn vệ sinh lao động.
Mặt khác, do tâm lý đơn giản hóa trong lao động đã khiến người nông dân ít tiếp xúc với những kiến thức chuyên môn và kiến thức về an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ). Đơn cử như khi phun thuốc trừ sâu người lao động thường bỏ qua công tác bảo hộ như không dùng khẩu trang, găng tay, ủng bảo hộ... Nhiều trường hợp để thuốc trừ sâu ngay cạnh khu sinh hoạt của gia đình mà không được bảo quản một cách cẩn thận, hay thậm chí có những trường hợp nông dân khi đang pha chế thuốc sâu cũng châm thuốc để hút, lấy tay lau lên mặt hay ăn uống trong quá trình pha chế thuốc.
Bên cạnh đó, do nhận thức yếu kém và chạy theo lợi nhuận kinh tế, một số hộ nông dân sẵn sàng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, không theo hướng dẫn, không tuân thủ thời gian cách ly… để tăng năng suất cây trồng, vô hình chung đã làm cho tình trạng mất an toàn vệ sinh lao động ngày càng tăng mạnh.
Như vậy, về lâu dài thì chính người nông dân sẽ phải đối mặt với những ảnh hưởng đến sức khỏe do sử dụng các loại hóa chất, phân bón, thuốc trừ sâu, sử dụng điện và máy móc thiếu an toàn này.
Để người nông dân tránh được những rủi ro khi tham gia sản xuất nông nghiệp, trước hết các ban, ngành, địa phương, cần tăng cường công tác tập huấn, nâng cao kỹ thuật, tay nghề trong việc vận hành máy móc cho người nông dân; tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn cho nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách, đúng liều lượng, thời gian quy định; đồng thời tăng cường rà soát các cơ sở sản xuất có nguy cơ gây bệnh nghề nghiệp.
Ngoài ra, các cơ quan chức năng cũng cần triển khai những biện pháp đồng bộ trong nghiên cứu, xây dựng hệ thống pháp luật, lực lượng cán bộ chuyên môn đủ để hướng dẫn nông dân thực hiện những biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động trong sản xuất.
Vấn đề mất an toàn với người nông dân khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đã được đề cập nhiều năm nay, đồng thời sản phẩm họ làm ra cũng không đảm bảo đúng quy trình sử dụng các loại thuốc nên dẫn tới ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe người sử dụng. Vì lo sợ sâu bệnh phá hoại hoa màu, người nông dân vẫn âm thầm phun thuốc bảo vệ thực vật quá mức cho phép cả về nồng độ lẫn thời gian giữa các lần phun thuốc. Tuy vậy, cho tới nay, các cơ quan chức năng cũng chưa đưa ra được biện pháp nào xử lý triệt để tình trạng trên; mọi biện pháp vận động, tuyên truyền không phát huy hiệu quả.
