Sang ngày khai quật thứ 10, bỗng ông An thấy đầu óc choáng váng rồi ngã vật ra. Mọi người hốt hoảng xốc nách đưa ông về nhà. Thế nhưng, càng nghỉ ông An càng thấy toàn thân đau nhức....
{iarelatednews articleid='5416'}
Theo gia phả dòng họ Nguyễn, năm 1888, phong trào kháng Pháp của các nghĩa sĩ ở Vĩnh Phúc bị tấn công dữ dội buộc nghĩa quân phải giải tán. Không muốn số binh khí, của cải rơi vào tay quân thù, mọi người quyết định chôn giấu chúng ở những nơi bí mật.
Giải tán nghĩa quân, chôn giấu của cải
Theo ông Lò Văn Quán, gia phả dòng họ Nguyễn ghi rất rõ, những năm 1885-1888, phong trào Quảng Mã (người dân gọi đội quân của ba ông Giàng Phụng, Dần Phụng, Hoàng Đình Cắm như vậy bởi trên lá cờ của nghĩa quân có hình con ngựa lớn đang tung vó) lớn mạnh không ngừng.
Cảm thấy phong trào này thực sự nguy hiểm, năm 1888, Pháp kiên quyết tiêu diệt căn cứ, nên tổ chức quân đội, tay sai đánh rầm rộ từ nhiều phía, mạnh nhất là từ mạn Lục Yên (Yên Bái). Trong suốt hơn chục ngày liên tiếp, nghĩa quân Quảng Mã kiên cường chống trả, ngày bắn tỉa, đêm tiếp cận phóng lao khiến thực dân Pháp thương vong không biết đâu mà kể.
 |
| Nơi anh em ông An khai quật kho báu giờ đã thành ao. |
Thế nhưng, cứ hết đợt quân này bị tiêu diệt, Pháp lại tăng viện thêm quân mới. Sau gần nửa tháng, sức cùng lực kiệt, biết không thể cầm cự thêm, 3 ông Giàng Phụng, Dần Phụng, Hoàng Đình Cắm quyết định nghị hòa, giải tán nghĩa quân để tránh những thương vong, mất mát không cần thiết.
Qua lời kể của các vị cao niên thì khi nghĩa quân giải tán, một phần kim ngân, tiền bạc của phong trào được phát cho binh lính để họ về quê ổn định cuộc sống. Phần lớn còn lại, do sợ cướp bóc không thể mang đi nơi khác, nghĩa quân quyết định chôn giấu ở ngay căn cứ này. Nơi cất giấu kho báu, theo lời kể là khoảnh đất dưới chân một ngọn núi thấp ở thôn Vĩnh Chà, bây giờ người ta quen gọi là núi Bạc.
Ông Quán cho biết, thông tin về những kho báu trên chỉ vỏn vẹn có vậy nhưng nhiều năm qua, nhiều người dân khi thì bí mật, khi thì công khai tìm kiếm. Rầm rộ nhất là cuộc tìm kiếm của cha con ông Hứa Văn Dự ở thôn Vĩnh Chà.
Chúng tôi đến thôn Vĩnh Chà, tìm nhà ông Dự ở ngay sát chân núi Bạc. Ông Dự giờ đã yếu, chuyện trước đây không nói được nhiều. Tuy nhiên, ông Hứa Văn An - em trai ông Dự, người cũng bỏ của cải, công sức tìm kiếm kho báu thì vẫn nhớ tất cả những gì mà gia đình mình đã làm.
Theo ông An, bà nội ông là người xã Tiên Kiều. Trước đây, bố của bà có người bạn làm lính của nghĩa quân Quảng Mã. Trong những lần trò chuyện với bố bà, ông này đã nhiều lần nhắc đến việc chôn giấu của cải, binh khí của nghĩa quân.
Ông An kể, trước đây, bố ông- cụ Hứa Văn Lình cũng theo lời kể của mẹ mình mà bỏ công bỏ sức đi tìm kiếm. Căn cứ vào những lời kể, thì nơi được cho là có kho báu nằm ở bãi chằm giữa cánh đồng thôn Vĩnh Chà.
Ngày đó, ông Lình cứ ngậm tăm hì hục đào bới. Chính quyền hay bất kỳ ai hỏi ông chỉ trả lời là đào ao thả cá. Tuy nhiên, bởi đó là vũng chằm, nước mênh mông, sức người không tát nổi, cuộc tìm kiếm của ông Lình đã thất bại.
Những dấu tích khả nghi
Năm 1991, lựa thấy sức mình có thể thay cha đi tìm kho báu, hai anh em ông An đã bán hết lợn, bò để thuê nhân công bắt tay vào cuộc tìm kiếm. Ông An kể, lần ấy, ông lựa được 15 người lực lưỡng và cứ quần quật đào bới theo sự chỉ dẫn của cha mình. Sau ba ngày cật lực tìm kiếm thì gặp mạch ngầm, nước tuôn lênh láng. Ngày trước, đào cũng đến chừng ấy, gặp nước, cha ông đã bỏ cuộc.
Lần này, ông An đã thuê cả máy bơm công suất lớn về để gạn nước. Hùng hục kiếm tìm, chừng tuần sau thì gặp… chướng ngại vật. Đó là những thân cọ xếp ngay ngắn, chồng lên nhau. Lật hết đám thân cọ ấy lên thì mọi người lại chùn chân bởi lớp vật cản thứ hai.
 |
| Món đồ cổ lạ gia đình ông Dũng phát hiện khi xây đền thờ cụ Cắm. |
Đó là những tấm đá xanh vuông vắn, nằm ken lên nhau như mái ngói. Mấy người lực lưỡng được đưa xuống hố bẩy đá thế nhưng những phiến đá đó vẫn không hề nhúc nhích. Mất công, mất sức, nghĩ bỏ thì tiếc, ông An quyết định làm liều: Dùng thuốc nổ.
Sau vài tiếng nổ chát chúa thì mái đá đã nứt toác. Thế nhưng, cứ bóc được lớp đá này thì lại thấy lớp đá khác. Nước trong kẽ đá chảy ra có gỉ của đồng, màu vàng lóng lánh. Nhìn nước đó, ông biết chắc chắn dưới lớp đá ấy sẽ là “phần bí mật” mà cha ông tìm kiếm không thành.
Tuy nhiên, sang ngày khai quật thứ 10, đang làm việc bình thường bỗng ông An thấy đầu óc choáng váng rồi ngã vật ra. Mọi người hốt hoảng xốc nách đưa ông về nhà. Thế nhưng, càng nghỉ ông An càng thấy toàn thân đau nhức, đầu nặng như đeo cả tạ chì. Các thầy lang cao tay nhất vùng cũng không biết ông bị bệnh gì.
Lúc này, hốt hoảng, theo phong tục lâu đời của đồng bào, gia đình ông đành phải cậy nhờ thấy cúng. Và, lạ lùng thay, tìm gặp hai thầy thì thầy nào cũng phán ông An bị người âm bắt vạ. Những lời ghê rợn ấy khiến anh em ông An cùng đám cộng sự khiếp sợ không dám tiếp tục công việc của mình nữa.
Ông An kể, ngay khi dừng việc tìm kiếm, đem trả chiếc chõ đồ xôi to hơn vòng tay người lớn mà ông tìm được trong quá trình khai quật về chỗ cũ, sức khỏe của ông đã dần bình phục. Nơi anh em ông An khai quật kho báu giờ đã thành chiếc ao nhỏ chừng hơn chục mét vuông.
Đào Thanh Tuy (NTNN)
