Đặc biệt, với sự nghiệp chấn hưng giáo dục nước nhà, ông nói rất ngắn gọn nhưng đi thẳng vào vấn đề nhức nhối nhất: "Chỉ tập trung một việc là làm lại Bộ Chương trình Giáo dục phổ thông chuẩn cũng đủ tạo ra một bứt phá rõ rệt trong sự nghiệp chấn hưng giáo dục". Vốn am tường rất nhiều lĩnh vực nhưng vị Đại biểu Quốc hội được xếp vào hàng "tứ trụ" (Nhất Thước/Nhất Ngoạn - Nhì Trân - Tam Lân - Tứ Quốc) không thích nói nhiều về lý thuyết mà luôn xắn tay vào thực hiện, đấy chính là điều chúng tôi cảm nhận được từ con người ông...
Đầu Xuân Quý Tỵ, Giaoduc.net.vn trân trọng đăng tải bài nói chuyện với GS Nguyễn Lân Dũng dưới đây.
Học sinh thời nay khổ vì bị nhồi nhét
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng: Học sinh thời nay vừa sướng, vừa khổ. |
Học trò bây giờ sướng hay khổ?
Bài cùng chủ đề:
'Học trò bây giờ sung túc mà không sung sướng''
Theo bạn, học trò bây giờ sướng hay khổ (so với thế hệ trước, hoặc so với nước ngoài, hoặc dựa trên một tiêu chí nào đó tùy bạn chọn v.v.)?
Hãy cùng viết bài, góp ý kiến để đối thoại, thảo luận với các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu về chủ đề này.
Thậm chí, bạn có thể đặt câu hỏi cho một nhà chuyên gia nào mà bạn đề nghị, BBT sẽ tập hợp để gửi đến chuyên gia đó. Trân trọng! (ví dụ: đặt câu hỏi cho GS Ngô Bảo Châu, GS Nguyễn Lân Dũng v.v.)
BẤM VÀO ĐÂY để gửi bài viết, ý kiến, câu hỏi
Giáo sư có thể chia sẻ kỷ niệm về người thầy đáng nhớ nhất?
Thầy Nguyễn Thương là thầy dạy Toán trước đây của tôi và cũng là thầy của con gái tôi sau này. Thầy thích dạy thêm vì lòng yêu nghề chứ không phải vì tiền, các con thầy đều thành đạt và giàu có. Một điều kỳ lạ là thầy dạy một lúc 5 cháu ở nhiều lớp khác nhau ngay tại nhà tôi. Bọn trẻ rất hiếu động, nhưng khi nghe thầy nói: “Các cháu yên lặng nào” là các cháu im phăng phắc ngay. Thầy hỏi từng đứa học đến đâu rồi và thầy giảng lại kỹ càng phần lý thuyết rồi ra ngay bài tập cho từng cháu. Thầy đi tay không, trong tay không có quyển sách nào, nhưng thầy dạy rất hay và bài tập rất phù hợp với chương trình. Rất tiếc những người như thầy lại không hề được mời tham gia biên soạn chương trình và sách giáo khoa.
Đánh mắng con cái là hạ sách
Thưa Giáo sư, là thành viên trong một gia đình nổi tiếng với truyền thống học hành, đỗ đạt, Giáo sư có thể chia sẻ cách dạy con của những người cha - người thầy trong gia đình?
Điều đầu tiên phải nói là bố tôi nuôi 8 người con trong điều kiện 2 cuộc kháng chiến rất vất vả. Có thể nói, nhà rất khó khăn về kinh tế, vì trong kháng chiến chống Pháp, bố tôi là Giám đốc Giáo dục liên khu 10 rồi liên khu Việt Bắc nhưng lương chỉ được phát bằng mấy chục cân gạo. Bố tôi phải dành một nửa để đi kinh lý các trường trên một chiếc xe đạp, một nửa số gạo mẹ tôi phải lo để nuôi cả một đàn con. Chúng tôi học tập trong những điều kiện rất khó khăn, chân đi đất đến trường, thắp sáng bằng những ngọn đèn dầu tự tạo, bằng hộp thuốc đánh răng tròn, bằng ruột của cây guột. Có thời gian, cơ quan bố tôi ở Yên Bái, cả nhà phải ăn bằng sắn lưu niên (sắn bà con bỏ quên lâu năm trên rừng), không thể luộc được mà phải nạo ra thành sợi rồi hấp chín. Bố tôi chấm muối ớt vừa khen ngon để động viên cả nhà.
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng chụp ảnh cùng gia đình |
Chính tinh thần làm việc và vượt qua gian khổ của bố mẹ có tác dụng giáo dục chúng tôi hơn rất nhiều những lời khuyên bảo. Chưa bao giờ bố tôi đánh mắng con cái mà chỉ là những lời khuyên nhẹ nhàng, những lời động viên kịp thời. Đến thế hệ chúng tôi cũng vậy. Tôi cho rằng: Đánh mắng con cái là hạ sách và rất ít tác dụng. Trẻ em cần sự yêu mến, sự động viên và rất kỵ sự ghét bỏ, sự đánh mắng.
Cần tạo bứt phá rõ rệt chấn hưng giáo dục
Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo nhân dân Nguyễn Lân Dũng sinh năm 1938 tại xã Ngọc Lập, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên. Ông là con trai Giáo sư Nguyễn Lân và con rể Giáo sư Nguyễn Văn Huyên.
Ông là nhà nghiên cứu sinh học đầu ngành của Việt Nam. Quá trình công tác trong ngành sinh học của ông đã làm cho ngành này phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Ông đóng góp công lớn cho công tác nghiên cứu sinh học tại Việt Nam, đồng thời đưa nhiều ý kiến quan trọng để hoàn thiện bộ sách giáo khoa sinh học rất được đánh giá cao tại Việt Nam. Ông cũng luôn luôn đóng góp ý kiến cho việc xây dựng bộ sách giáo khoa ở Việt Nam. Hiện, ông là chuyên gia cao cấp Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học, Đại học Quốc gia HN, Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam.
Ông cũng là chủ nhiệm chương trình tự nguyện đưa khoa học kỹ thuật vào hộ nông dân. Hàng triệu người nông dân biết ông vì ông có nhiều lời khuyên cụ thể, thiết thực cho bà con để phát triển kinh tế.
Ông là Đại biểu Quốc hội các khóa X, XI, XII. Tại Quốc hội, ông được gọi là một trong "tứ trụ" vì khả năng châm ngòi, xốc dậy và hâm nóng hội trường ở những phiên chất vấn và trả lời chất vấn, đưa ra các vấn đề thiết thực cả xã hội quan tâm. "Tứ trụ" gồm: Nhất Thước (trung tướng Nguyễn Quốc Thước, sau này khi ông nghỉ hưu thì thay bằng Nhất Ngoạn - Đỗ Trọng Ngoạn, ĐBQH tỉnh Bắc Giang), Nguyễn Ngọc Trân (ĐBQH tỉnh An Giang), Nguyễn Lân Dũng (ĐBQH tỉnh Đắc Nông), và Dương Trung Quốc (ĐBQH tỉnh Đồng Nai).
Ông cũng từng tham gia chuyên mục nổi tiếng "Hỏi gì đáp nấy" trên truyền hình, chuyên về giải đáp mọi thắc mắc của mọi người, cho thấy ông là người hiểu biết rất rộng. Ông cũng đã viết một bộ sách mang tên chương trình này.