"Con ơi, nhớ giữ vàng"

Con ơi, nhớ giữ vàng

Ngày tôi bước ra đời đi làm ăn, mẹ tôi dặn: “Con ơi, làm gì cũng phải giữ lấy ít vàng làm vốn và phòng thân!” – Tiến sĩ Phạm Đỗ Chí, Cựu chuyên gia kinh tế của quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), kể trong một dịp gần đây. Sau 30 năm hoạt động trong lĩnh vực kinh tế tài chính của nhiều nước trên thế giới, dù tích hợp được nhiều kiến thức trên sách vở nhưng “rút cục tôi vẫn “chịu” ý kiến của mẹ tôi dù mẹ tôi mới học hết lớp 4. Giờ mẹ tôi đã mất, nhưng tôi không bao giờ quên lời dặn đó” – vị chuyên gia kinh tế tài chính tâm sự.

Không hiểu do thấm thía lời mẹ dặn hay do kinh nghiệm và sự thông hiểu của một người có nhiều trải nghiệm trong lĩnh vực này mà ông Phạm Đỗ Chí, nhất mực cho rằng: “Nhà nước chớ động đến vàng của dân” với hàm ý là Nhà nước không nên đứng ra huy động vàng trong dân để kinh doanh, kể cả Mỹ cũng đứng ngoài thị trường phức tạp này.

Ngày tôi bước ra đời đi làm ăn, mẹ tôi dặn: “Con ơi, làm gì cũng phải giữ lấy ít vàng làm vốn và phòng thân!” – Tiến sĩ Phạm Đỗ Chí, Cựu chuyên gia kinh tế của quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), kể trong một dịp gần đây. Ảnh minh họa.

Cũng theo ông Chí, nếu cần thiết để chống vàng hóa nền kinh tế, nâng cao sự ổn định và vị thế cho đồng tiền Việt Nam, chỉ nên ra các quy định hạn chế dùng vàng làm phương tiện thanh toán, như ngân hàng nhà nước đã từng làm rất tốt với công việc ổn định ngoại tệ, chống đô la hóa trên thị trường thời gian vừa qua.

Ý kiến của vị chuyên gia này trái chiều với xu hướng hoặc chí ít là khi Ngân hàng Nhà nước đang rục rịch với ý định huy động vàng trong dân để dễ quản, nhưng không phải không có lý. Theo ông, việc người dân giữ vàng là một thói quen, tập tục, và trên cả là một nét văn hóa Việt, không lẫn với các hoặc nhiều dân tộc khác.

“Từ ngàn xưa, trước khi có ngân hàng nhà nước như bây giờ, các cụ cố, cụ tổ nhà ta đã giữ vàng trong bị, từ bà bán cá ngoài chợ cho đến những địa chủ, quan lại giàu có đều làm thế, lúc đầu thì vài ba lạng, sau khá lên thì giữ cả trăm lạng, thậm chí nghìn lạng” – vị chuyên gia nói.

Ông Lương Văn tự - nguyên trưởng đoàn đàm phán Việt Nam gia nhập WTO cho rằng việc giữ vàng là con đường khó tránh khỏi. Ông kể, từ năm 2007, các chuyên gia dự báo kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng chậm lại và rơi vào một cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu. Năm 2008, dự báo này trở thành sự thật. Lo ngại đồng đô la Mỹ mất giá, dự trữ ngoại tệ không an toàn, lạm phát nhanh, đồng tiền mất giá… các nhà đầu tư, dân, và cả chính phủ đều mua vàng dự trữ. Ông Tự ngâm ngợi mấy câu thơ do mình sáng tác:

Ngày xưa bản vị là vàng

Ngày nay tiền tệ đàng hoàng lên thay

Bây giờ tiền tệ lung lay

Những người lo ngại lại quay về vàng

Rồi ông bảo “mấy câu thơ dự báo của tôi làm từ bốn, năm năm trước nhưng giờ vẫn còn nguyên giá trị".

... và giữ lửa niềm tin

Nhiều người ước tính số lượng vàng trong dân hiện khoảng 400 tấn. Song theo ông Chí, còn hơn thế rất

Tiến sĩ Phạm Đỗ Chí, Cựu chuyên gia kinh tế của quỹ tiền tệ quốc tế (IMF)

nhiều, khoảng 1000 tấn, bởi vàng được tích trữ từ đời này sang đời khác và còn tới bây giờ chứ không phải chỉ hình thành trong thời gian gần đây.

Với 1.000 tấn vàng, tương đương với 50-60 tỷ USD, và bằng ½ GDP của Việt Nam. “Đây là sức mạnh đang cứu nền kinh tế Việt Nam” – ông nói, đồng thời phân tích: Trong khi làm ăn khó khăn, kinh doanh phá sản, và nền kinh tế suy sụp, nhưng mức chi tiêu của dân chúng vẫn còn giữ được là nhờ có số vàng họ tích trữ và lượng vàng đó tăng rất mạnh theo thời gian.

“Dân khôn lắm, họ biết cách giữ vàng và sử dụng vàng ra sao” – vị chuyên gia IMF bình. Cho nên, theo ông, thay vì tìm cách gom vàng và giữ vàng của dân, nhà nước nên và chỉ nên tìm cách kiểm soát tốt hơn để cho thị trường vàng trở nên trật tự, ổn định… và như thế là đủ. “Hãy tôn trọng quyền của dân và để dân tiếp tục giữ vàng. Và chính phủ cũng nên học và giữ 1 lượng vàng nhất định trong dự trữ ngoại hối quốc gia” – ông Chí nói.

Mặc dù vậy, ông Chí cũng cho rằng, huy động vàng trong dân cũng là ý tưởng không tồi, nhưng vấn đề nằm ở chỗ làm thế nào để dảm bảo được an toàn lượng tài sản khổng ấy của dân, của nước?

Ông Phạm Đỗ Chí lo ngại về hiệu quả của việc huy động và sử dụng vàng huy động trong dân bằng việc dẫn ví dụ về sự lao đao gần đây của vài ba cá nhân lãnh đạo ngân hàng trong việc bán khống một số vàng lớn ở mức 1.550-1570 USD/ounce đã đem đến món nợ khổng lồ cho họ, các ngân hàng của họ… Theo ông, chừng đó cũng đủ là một bài học lớn cho cả hệ thống ngân hàng Việt Nam trong việc quản lý thị trường vàng tương lai.

“Phải suy nghĩ rất kĩ chứ đừng ào ạt huy động vàng trong dân, để rồi một ngày nào đó hối tiếc là chúng ta đã mất hết số vàng dự trữ trong dân (xét cho cùng cũng là của quốc gia) bởi nhà nước không thể quản được” – ông khuyên. Và, theo ông, việc Nhà nước huy động vàng của dân trong điều kiện chưa có cơ sở, điều kiện để đảm bảo phát huy được nguồn lực này sẽ đồng nghĩa với rủi ro cho dân và cho ngân sách quốc gia là rất lớn.

“Mất thanh khoản vàng sẽ nguy hiểm hơn rất nhiều so với mất thanh khoản tiền đồng” – ông Chí cảnh báo.

Muốn để người dân mở hầu bao đưa vàng ra thị trường, việc đầu tiên cũng alf tiên quyết nhất, theo các chuyên gia, là chính phủ phải thắp được ngọn lửa niềm tin trong lòng dân chúng. “Ông WTO” Lương Văn Tự xác định vàng trong dân là nguồn vốn rất lớn, và để huy động được nguồn vốn này, trước hết phải ổn định kinh tết vĩ mô, duy trì lạm phát năm 2013 và các năm sau ở mức một con số như năm 2012.

“Xây dựng lòng tin của người dân vào đồng tiền Việt Nam, nói cách khác là giữ giá trị đồng tiền để dân không lấy vàng là nơi trú ẩn” – ông Tự nói. Thực tế đã chứng minh, những năm kinh tế ổn định, lạm phát hợp lí, đồng tiền ổn định thì thói quen mua bán bất động sản bằng vàng đã chuyển sang mua bán bằng tiền.

Khi niềm tin trong dân chúng chưa được thắp lên, thì việc “vàng từ trong gầm giường bò ra” là điều khó hình dung.

Bảng vị vàng: Chiếc neo lạm phát thời xa vắng

Nói chuyện với sinh viên Đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh, tác giả của cuốn sách “The Dolla Crisis: Causes, Consequences, Cures” – Tiến sĩ Richard Duncan cho rằng nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng kinh tết thế giới hiện nay là các quốc gia đã mất kiểm soát khi in tiền giấy và từ bỏ chế độ bảng vị vàng. Chế độ bảng vị vàng là liều thuốc để kháng được sự bành chướng tín dụng và nợ nần.

* Mời độc giả đóng góp, cho ý kiến và gửi những bài viết của mình theo địa chỉ: toasoan@giaoduc.net.vn hoặc có thể BẤM VÀO ĐÂY để phản hồi!