Những bí ẩn trong phiên tòa xét xử Bạc Hy Lai

Trước khi xét xử Bạc Hy Lai, nhiều nhà bình luận cho rằng nó sẽ diễn ra sít sao một kịch bản có sẵn. Nhưng dường như đó không phải là những gì họ đã thấy trong các phiên tòa diễn ra 2 ngày qua và điều được chứng kiến đã khiến họ phải ngạc nhiên.

Cheng Li, nhà phân tích Trung Quốc từ Viện Brookings ở Washington, đã đưa ra một số ý kiến của mình về lý do tại sao phiên tòa lại diễn ra lệch kịch bản đáng kể như vậy trong cuộc phỏng vấn với CNN.

Bạc Hy Lai phản biện rõ ràng, lưu loát, hùng hồn và tập trung khiến một số người trước kia vốn rất ghét ông giờ có xu hướng quên tất cả những điều khủng khiếp mà ông bị cáo buộc đã làm.

Theo ông Li, có hai điều bất ngờ trong phiên tòa. Một là Bạc Hy Lai đã bác bỏ tất cả những lời cáo buộc và nói rằng ông miễn cưỡng thừa nhận tội lỗi trong cuộc điều tra của Ủy ban kỷ luật trung ương.

Điều thứ 2 là bên công tố rất kém trong cố gắng chống lại ông. Có rất nhiều lời khen ngợi trong giới truyền thông xã hội Trung Quốc dành cho các thẩm phán về sự chuyên nghiệp của họ, nhưng các công tố viên thì không. Đến thời điểm này, mọi phản biện của Bạc Hy Lai đều tỏ ra có hiệu quả.  

Nhiều người cho rằng điều đó có thể là bằng chứng cho thấy Bạc Hy Lai dường như đã quyết định không hợp tác với các thỏa thuận trước nên đã đưa ra các hùng biện mạnh mẽ trong phiên tòa. Tuy nhiên, theo Li, sự thật là không hoàn toàn như vậy.

Theo nhận xét của ông, Bạc Hy Lai là một nhà lãnh đạo khó đoán trước. Trong suốt sự nghiệp chính trị của mình, Bạc đã luôn luôn gây ngạc nhiên cho mọi người. 

Cheng Li cho rằng, có thỏa thuận giữa Bạc Hy Lai và chính quyền trước phiên tòa. Bằng chứng là một loạt các cáo buộc nghiêm trọng chống lại Bạc Hy Lai như cản trở công lý được đưa ra sau khi ông bị khai trừ khỏi đảng hồi tháng 9 năm ngoái đã không còn được đề cập tới trong tuyên bố chính thức năm nay.

Tham vọng thực sự của Bạc Hy Lai không phải là tiền bạc. Ông muốn trở thành một nhà lãnh đạo hàng đầu, hoặc nhà lãnh đạo cao nhất. Điều đó khiến các nhà lãnh đạo hiện tại của Trung Quốc rơi vào tình thế lưỡng nan trong việc tìm một bản án hợp lý hợp tình nhất cho ông. 

Với những chiến công trong công cuộc chống tham nhũng và tội phạm mà Bạc Hy Lai đã làm được thì Bắc Kinh không muốn đưa ra cho ông một bản án nặng. Nhưng nếu khoan dung, họ sẽ nhận được những lời chỉ trích nghiêm trọng khác.

Nhận xét về sự "thay đổi kịch bản" của Bạc Hy Lai trong phiên tòa, hầu hết người Trung Quốc nghĩ rằng ông đã thể hiện rất tốt. Ông phản biện rõ ràng, lưu loát, hùng hồn và tập trung khiến một số người trước kia vốn rất ghét ông giờ có xu hướng quên tất cả những điều khủng khiếp mà ông bị cáo buộc đã làm.

Có rất nhiều tin đồn cho rằng Bạc Hy Lai đã rất xúc động và không thể kiểm soát trong nhà tù, nhưng những gì ông thể hiện tại tòa cho thấy ông vẫn rất tỉnh táo và quan tâm đến người dân. Bạc Hy Lai tuyên bố ông bị kẻ xấu hãm hại. Ông rất rõ ràng công tư với vợ, đổ lỗi cho bà về nhiều điều, nhất là những điều ông không biết.

Ngoài ra, luật sư của Bạc Hy Lai cũng đã phối hợp rất tốt với thân chủ của mình. Ông đã giúp đỡ làm suy yếu rất nhiều các lời cáo buộc chống lại thân chủ.

Khi được hỏi rằng liệu Bạc Hy Lai có cơ hội, dù là 0,1% không bị kết án hay không, Cheng Li cho biết, Bạc Hy Lai chắc chắn sẽ bị kết án, nếu không vụ việc sẽ trở thành thảm họa. Nhưng bản án bây giờ không còn quan trọng bởi điều mọi người quan tâm nhất là bản chất của vụ việc và nó được xét xử ra sao đã được thể hiện rất tốt. 

Li bày tỏ tin tưởng rằng chắc chắn sẽ không có án tử hình dành cho Bạc Hy Lai. Trường hợp tồi tệ nhất là án chung thân và khoan dung nhất là 15 năm tù.

Nguyễn Hường