Bom “thông minh”

06/09/2011 14:29
Theo Nguyễn Hiền/Báo Quân Đội Nhân Dân
(GDVN) - Bom “thông minh” thuộc thế hệ thứ nhất phần lớn được điều khiển bằng hồng ngoại hoặc la-de...

Không dừng lại ở các loại bom thông thường không điều khiển, nhiều nước trên thế giới hiện đang nỗ lực nghiên cứu chế tạo, phát triển các loại bom “thông minh” có điều khiển nhằm tăng cường khả năng tấn công mục tiêu từ máy bay. Khác với bom không điều khiển sẽ rơi “tự do” sau khi thả khiến độ chính xác không cao, nhất là khi tác chiến từ tầm trung hoặc tầm cao, bom “thông minh” là loại bom có điều khiển nhằm tăng độ chính xác khi tiêu diệt mục tiêu.

Bom “thông minh” thuộc thế hệ thứ nhất phần lớn được điều khiển bằng hồng ngoại hoặc la-de. Nhược điểm của loại bom này là độ chính xác phụ thuộc rất lớn vào điều kiện ngoại cảnh. Giải quyết hạn chế này, bom “thông minh” hiện nay sử dụng hệ thống vệ tinh dẫn đường, có thể tìm và tiêu diệt mục tiêu trong mọi điều kiện địa hình, thời tiết với độ chính xác gần như tuyệt đối.

Bom GBU-31 JDAM
Bom GBU-31 JDAM

Không quân Nga đã phát triển loại bom “thông minh” KAB-500S-E với hệ thống dẫn dựa trên hệ thống định vị toàn cầu Glonass 24 kênh. Bom có thể được ném từ máy bay ở độ cao từ 500 đến 10.000m, tốc độ bay từ 550 đến 1.100 km/giờ với độ sai lệnh mục tiêu khoảng 5 đến 10m. Theo kế hoạch, KAB-500S-E sẽ được trang bị cho máy bay Su-34 và Su-35.

Bom JDAM (Joint Direct Attack Munition) là loại bom “thông minh” có bộ khí tài dẫn đường gắn ở đuôi. Bom được dẫn đường bằng hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GPS và hệ dẫn quán tính 3 trục INS (GPS/INS). Bom JDAM có thể tác chiến cả ban ngày và ban đêm, trong điều kiện thời tiết xấu. Ở cự ly cách xa 15 dặm so với mục tiêu đã chọn, bom có thể đạt độ chính xác với sai lệch dưới 10m.

Khi không có hệ thống dẫn GPS mà chỉ sử dụng hệ thống dẫn INS, độ chính xác của JDAM là 30m. Quân đội Mỹ đã chế tạo nhiều phiên bản bom JDAM như GBU-28 JDAM; GBU-29 JDAM; GBU-39 JDAM… và phát triển loại bom JDAM dẫn bằng la-de (LJDAM). Loại bom này kết hợp được các tính năng ưu việt của bom JDAM điều khiển dựa trên GPS/INS với một đầu tìm bằng la-de để đạt độ chính xác cao hơn. Bom LJDAM có thể sử dụng để tấn công cả mục tiêu đứng yên hoặc di động trên mặt đất.

Quân đội Anh đã thử nghiệm thành công loại bom thông minh Paveway IV. Đây là bom điều khiển bằng GPS/INS và la-de có độ chính xác cao, có thể sử dụng trong mọi điều kiện thời tiết và có khả năng giảm thiểu đáng kể thiệt hại trong vùng lân cận không liên quan tới mục tiêu tấn công.

PGM 500 và PGM 2000 là bom có điều khiển do hãng Alenia-Marconi sản xuất. PGM có ba đầu dò tìm chính xác cao, riêng biệt và có thể thay đổi lẫn cho nhau (la-de, TV và IIR) bảo đảm khả năng tác chiến trong mọi điều kiện thời tiết. Bom PGM la-de tương thích với mọi loại máy chỉ thị la-de tiêu chuẩn trên bộ và trên không, kể cả các biến thể của NATO.

Đầu dò tìm TV và IIR mà bom PGM sử dụng có thể gửi hình ảnh sau khi ném cho máy bay ở cách xa điểm tấn công hơn 100km. PGM có thể được sử dụng để tiêu diệt các mục tiêu mặt đất như cầu cống, tòa nhà, các đơn vị phòng không, các trạm ra-đa, xe tăng chiến đấu chủ lực, xe bọc thép chở quân, xe chỉ huy và thông tin liên lạc và xe xâm nhập. PGM cũng tỏ ra rất hiệu quả khi tác chiến chống lại các mục tiêu hải quân.

Bom đường kính nhỏ (SDB) là vũ khí điều khiển chính xác giúp máy bay tấn công nhiều mục tiêu trong điều kiện tác chiến riêng lẻ. Bom sử dụng phù hợp cho các loại máy bay tiêm kích, máy bay ném bom và máy bay chiến đấu không người lái.

SDB có hai hệ thống dẫn đường khác nhau. Bom SDB “ném rồi quên” (tự tìm mục tiêu sau khi thả) được lắp hệ thống dẫn đường GPS/INS, trong khi bom SDB phương thức tấn công trực tiếp sẽ được cung cấp một hệ thống dẫn đường khác để tấn công các mục tiêu chưa xác định hoặc đang di chuyển.

Không quân Nam Phi đang có kế hoạch sử dụng loại bom dẫn Umbani lắp trên máy bay tiêm kích đa năng JAS-39C/D Gripen mua của Thụy Điển. Umbani là bộ mô-đun dẫn đường được thiết kế bởi hãng Denel Dynamics (Nam Phi).

Khi gắn khí tài Umbani, bom có thể được thả ở cự ly xa hơn với độ chính xác cao hơn, kể cả trong điều kiện thời tiết xấu và ban đêm. Cấu trúc mô-đun của Umbani cho phép kết hợp nhiều đầu dò, giúp đưa độ sai lệch khi tiêu diệt mục tiêu xuống dưới 3m.

Theo Nguyễn Hiền/Báo Quân Đội Nhân Dân