Bên lề kỳ họp Quốc hội sáng nay, PCT Quốc hội - ông Uông Chu Lưu đã chia sẻ với báo chí về những điểm ưu việt của bản Hiến pháp sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua.
"Nếu quyết định không đúng, Đảng phải chịu trách nhiệm trước nhân dân"
PV: Thưa PTC Quốc hội, một trong những điểm nhấn đáng chú ý của bản Hiến pháp này là quyền con người được chú trọng hơn. Ông có thể nói cụ thể hơn về điểm này?
PCT Quốc hội Uông Chu Lưu: Đối với các quy định trong Hiến pháp sửa đổi về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân thì các quyền về tự do, dân chủ, lập hội, biểu tình, đã được quy định không chỉ trong HP lần này mà ở cả các bản HP trước. Để triển khai thì tới đây phải ban hành luật, quy định rõ điều kiện, thủ tục, trình tự để công dân thực hiện các quyền hiến định đó.
 |
| PCT Quốc hội Uông Chu Lưu chia sẻ với báo chí về bản Hiến pháp mới. Ảnh: Ngọc Quang. |
Trước đây hiến pháp 1992 nói về nghĩa vụ cơ bản của công dân nhưng hiến pháp sửa đổi thì đưa chương 5 lên sau chương chế độ chính trị đặt ở chương 2 của bản hiến pháp, riêng bố cục cũng thể hiện tầm quan trọng vị trí của quyền con người. Thứ hai là tên chương cũng có sự thay đổi, trước là quyền nghĩa vụ cơ bản của công dân còn bây giờ là quyền con người quyền nghĩa vụ cơ bản của công dân để khẳng định nhà nước ta cam kết bảo bảm bảo vệ tôn trọng quyền con người quyền công dân cũng như ông ước quốc tế mà nước ta là thành viên và đây cũng là thành quả của hơn 30 năm đổi mới phát triển của đất nước chúng ta.
Trong chương đó có niều điều khoản làm rõ quyền con người, quyền công dân, nghĩa vụ trách nhiệm của nhà nước trong việc đảm bảo đó, trường hợp nào hạn chế quyền con người và quyền công dân thì phải do hiến pháp luật định vì những lý do rất cụ thể đc quy định rõ trong hiến pháp.
PV: Thưa ông, so với những bản Hiến pháp trước đây, Đảng giữ vai trò gì trong lần sửa đổi Hiến pháp này?
PCT Quốc hội Uông Chu Lưu: Hiến pháp sửa đổi lần này tiếp tục khẳng định vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam, đó là thể hiện rõ hơn bản chất của Đảng chúng ta. Nói một cách công khai và đưa vào trong Hiến pháp thì đây là đội tiên phong của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động, khẳng định Đảng là của dân tộc ta.
Quan trọng hơn là cử tri và ĐBQH mong muốn xác định rõ trách nhiệm của Đảng so với bản hiến pháp trước đây. Trước đây, trong Điều 4 không nói rõ thì lần này đã nói rõ Đảng là sức sống của nhân dân. Đảng phải phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình. Nếu quyết định không đúng, ảnh hưởng tới lợi ích của quốc gia, dân tộc thì Đảng phải chịu trách nhiệm trước nhân dân. Đây là điểm mới của bản Hiến pháp lần này.
Bản Hiến pháp này cũng chính là một quá trình thể chế hóa Cương lĩnh của Đảng và chịu sự lãnh đạo của Đảng về mục tiêu, quan điểm, định hướng. Đảng đã gắn bó mật thiết với quá trình xây dựng bản HP này, để như Chủ tịch Ủy ban sửa đổi Hiến pháp đã nói: Đây là bản Hiến pháp kết tinh ý Đảng lòng dân.
PV: Với tư cách là thành viên Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp, ông còn băn khoăn điều gì chưa được vào bản Hiến pháp này không, thí dụ như quy định về Hội đồng Hiến pháp đã đưa vào rồi lại rút ra?
PCT Uông Chu Lưu: Chúng ta đang triển khai chủ trương một chính sách lớn là kiểm soát quyền lực mà chúng ta đã đưa vào Hiến pháp lần này ở điều 2 nói rằng nhà nước là thống nhất có sự phân công phối hợp kiểm soát giữa các cơ quan hành pháp lập pháp tư pháp để bảo đảm quyền lực của nhân dân một cách nghiêm chỉnh, hiệu lực hiệu quả, vậy cơ chế kiểm soát quyền lực thì không đưa Hội đồng Hiến pháp vào ngay nhưng các chương điều khác của Hiến pháp cũng đã thể hiện trên tinh thần đó, ví dụ như quyền lập pháp thuộc về Quốc hội, quyền hành pháp thuộc về Chính phủ, quyền tư pháp thuộc về các cơ quan xét xử là toàn án và trong các chương đó quy định rõ hơn chức năng nhiệm vụ quyền hạn của mỗi cơ quan.
Sự phân công đó cũng là tạo điều kiện cho kiểm soát quyền lực và thứ hai nữa theo đề nghị của ĐBQH và cử tri là cần ghi rõ vào chương hiệu lực Hiến pháp một điều khoản về trách nhiệm của UB Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của quốc hội, các cơ quan nhà nước là trách nhiệm của toàn dân trong việc bảo vệ đảm bảo tính nghiêm minh của Hiến pháp theo tư tưởng của nhà nước pháp quyền.
Đấy là điều thể hiện tinh thần kiểm soát quyền lực còn hiện nay với cơ chế bảo hiến hiện nay và là một vấn đề mới còn nhiều ý kiến khác nhau nên trong quá trình thảo luận vẫn có yk chưa tán thành nên theo nguyên tăc từ đầu là vấn đề gì chưa có đồng thuận cao chưa có thực tiễn kiểm nghiệm mặc dù biết đó là một phương tiện cần thiết thì chúng ta vẫn phải tiếp tục nghiên cứu.
Tài sản hợp pháp không bị quốc hữu hóa
PV: Cử tri cả nước rất kỳ vọng vào bản Hiến pháp sửa đổi lần này, vậy ông nghĩ thế nào về việc có hai ĐBQH không biểu quyết?
PCT Quốc hội Uông Chu Lưu: Chuyện này tôi nghĩ cũng là chuyện bình thường, vì đó là chính kiến của ĐBQH, là quyền của ĐBQH
PV: Trong quá trình sửa đổi các nội dung của bản dự thảo Hiến pháp sửa đổi, nhiều ý kiến còn băn khoăn về việc các thành phần kinh tế sẽ được đối xử thế nào. PCT có thể làm rõ hơn nội dung này?
PCT Quốc hội Uông Chu Lưu: Các thành phần kinh tế đều được nhà nước bảo hộ và nhà nước không quốc hữu hóa tài sản hợp pháp Tại chương III, điều 51 của Hiến pháp đã khẳng định nhất quán mục tiêu, mô hình kinh tế của nhà nước ta là “nền kinh tế thị trường định hướng XHCN” với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế và các thành phần kinh tế bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh và được đối xử bình đẳng trước pháp luật. Đây là ý rất quan trọng.
Điểm thứ hai là trong chương về kinh tế đã nói rõ các thành phần kinh tế đều được nhà nước bảo hộ và nhà nước không quốc hữu hóa những tài sản hợp pháp của các nhà đầu tư, của các nhà sản xuất, của các kinh doanh. Đây là một thông điệp rất quan trọng.
Thứ ba là khẳng định quyền sở hữu hợp pháp của các thành phần kinh tế, kể cả của cá nhân. Tôi nghĩ đây là vấn đề hết sức quan trọng. Đây là quyền thiêng liêng của họ.
Ngọc Quang (ghi)