Đài NHK ngày 8/5 đưa tin cho biết, Việt Nam dự kiến sẽ đưa vấn đề Trung Quốc điều tàu và giàn khoan trái phép tới vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam ở gần quần đảo Hoàng Sa, tấn công tàu Việt Nam ra hội nghị thượng đỉnh Đông Nam Á ở Myanmar khai mạc vào ngày 10/5.
Việt Nam đang hy vọng tìm được một giải pháp ngoại giao trong vấn đề này. Tuy nhiên, theo NHK, bế tắc có thể tiếp tục khi không có dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đã sẵn sàng xuống thang trong trong vấn đề này.
 |
| Tàu Trung Quốc đâm tàu cảnh sát biển Việt Nam gần giàn khoan 981. |
"Hành động của Trung Quốc trước phiên khai mạc hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Myanmar sẽ đưa vấn đề Biển Đông lên chương trình nghị sự", tờ Channel News Asia dẫn lời giáo sư Carl Thayer, một chuyên gia về khu vực tại Đại học New South Wales cho biết.
NHK bình luận, Việt Nam có thể sẽ hợp tác với Philippines và các nước khác (bị Trung Quốc nhảy vào tranh chấp lãnh thổ) trong nỗ lực yêu cầu Bắc Kinh gỡ bỏ các giàn khoan dầu và rút tàu ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Giáo sư Thayer cho rằng Bắc Kinh đã "hung hăng quyết đoán" bằng cách chuyển một giàn khoan nước sâu tới vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam và huy động hàng chục tàu hộ tống như một cách để phản ứng với chuyến công du châu Á gần đây của Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Ông cho rằng Trung Quốc, đòi yêu sách "chủ quyền" đối với gần như cả Biển Đông chỉ muốn đàm phán song phương với các bên liên quan và khước từ các cách tiếp cận đa phương. Còn ASEAN là không có khả năng để lên án Trung Quốc nên có thể sẽ chỉ đưa ra tuyên bố thúc giục các bên tuân thủ luật pháp quốc tế, không dùng vũ lực hoặc đe dọa để giải quyết tranh chấp.
Nguyễn Hường