Mức giảm kỷ lục
Tời gian qua giá xăng dầu liên tục giảm sâu. Câu hỏi đặt ra là việc giá xăng dầu giảm sâu có lợi gì, bất lợi gì?.
Thứ nhất mặt có lợi, người được hưởng lợi nhiều nhất đó là người sử dụng nhiều xăng dầu đầu vào để sản xuất. Từ chiều qua (15/12), nhiều cửa hàng xăng dầu đã treo bảng giá mới với mức giảm giá tới hơn 2.000 đồn/lít, theo đó giá bán lẻ xăng A92 giảm tới 2.075 đồng/lít đưa mức bán lẻ xăng xuống còn 17.880 đồng/ lít. Con số giảm hơn 2.000 đồng/ lít có ý nghĩa nếu đem so sánh với 12 lần giảm giá xăng dầu trước đó trong năm nay. Bởi thường trước đây mỗi lần điều chỉnh giá xăng, thường chỉ giảm vài trăm đồng mỗi lít.
 |
| Giá xăng dầu liên tục giảm người tiêu dùng phấn khởi (ảnh minh họa) |
Một loạt mặt hàng khác như dầu Mazút, dầu Điêzen, dầu hỏa cũng giảm đáng kể giá bán lẻ.
Cùng với giá xăngdầu giảm, người tiêu dùng sẽ là những người vui mừng nhất bởi từ nay họ sẽ bớt đi được một phần chi phí sinh hoạt. Người tiêu dùng cũng hy vọng giá xăng giảm mạnh sẽ là cơ sở để giá các mặt hàng tiêu dùng giảm theo, nhất là thời điểm này đang là dịp giáp tết, đây là tín hiệu đáng mừng trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn.
Tuy nhiên theo ông Vũ Vinh Phú – Chủ tịch Hiệp hội xăng dầu Việt Nam, hiện nay giá xăng giảm rất mạnh khoảng trên 20% nhưng giá hàng tiêu dùng không giảm hoặc giảm rất ít, giá vận chuyển giảm nhưng giảm rất ít, chưa tương xứng với mức giảm của giá xăng. “Từ đó chúng ta phải có những tác động từ việc giảm giá xăng đến giảm giá hàng hóa”, ông Phú nhấn mạnh.
Theo thông tin từ Hiệp hội ô tô Việt Nam, cơ quan này sẽ đôn đốc các doanh nghiệp hội viên giảm giá cước vận tải, một mặt bằng giá mới sẽ có thể được hình thành trong tương lai có lợi cho người tiêu dùng.
Giải bài toán hụt thu ngân sách
Tuy nhiên việc giá xăng dầu trong nước giảm mạnh cũng là do giá xăng dầu trên thị trường thế giới tiếp tục giảm sâu. Trong khi đó mặt hàng dầu thô lại là hàng hóa xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong năm 2014 Việt Nam đã khai thác hơn 15 triệu tấn dầu thô, chi phí khai thác dầu thô ở Việt Nam giao động tử 30 – 70 USD/thùng.
Như vậy với mức giá xuất khẩu dầu thô đang ở mức dưới 60 USD/thùng như hiện nay thì những thùng dầu thô đang khai thác ở chi phí 70 USD/thùng đang bị lỗ.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến giữa tháng 12 cả nước đã xuất khẩu được 8,7 triệu tấn dầu thô, tổng giá trị hơn 6,9 tỉ USD. Tính bình quân giá xuất khẩu mỗi thùng dầu đạt 130 USD/ thùng, tuy nhiên với sự lao dốc của giá dầu thế giới, giá xuất khẩu dầu thô thực tế từ tháng 7 đến nay cũng giảm mạnh. Dẫn đến lợi nhuận xuất khẩu dầu thô ngày càng thu hẹp. Nếu giá tiếp tục giảm hoạt động xuất khẩu dầu thô sẽ không có lãi.
Ngân sách năm 2014 sẽ hụt thu khoảng 30.000 tỉ đồng nếu vẫn giữ nguyên sản lượng khai thác. Nhiều câu hỏi đã được đặt ra, với tốc độ lao dốc của giá dầu trên thị trường thế giới Việt Nam phải tăng sản lượng khai thác để bù vào phần hụt thu ngân sách hay giảm sản lượng để không lãng phí tài nguyên.
 |
| Việc giá xăng dầu trên thị trường thế giới liên tục ảnh hưởng đến giá xuất khẩu dầu thô của các nước trong đó có Việt Nam, dẫn đến nguồn thu ngân sách bị ảnh hưởng. |
Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính và Bộ Công thương đang thống nhất cơ chế phối hợp liên ngành để tìm ra cách ứng phó kịp thời và hiệu quả nhất với tình trạng giá dầu đang lao dốc như hiện nay.
Theo nhận định của chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long: “Giá xuất khẩu dầu thô giảm chắc chắn nguồn thu ngân sách cũng giảm, theo như cơ quan chức năng công bố mỗi thùng dầu giảm 1 USD nguồn thu ngân sách thất thu khoảng 1.000 tỉ đồng. Vấn đề nữa chúng ta cần xem xét khi nguồn thu giảm trần nợ công phải nâng lên tại vì chúng ta biết rằng nguồn thu thuế từ xăng dầu vào khoảng 10 – 15 nghìn tỉ đồng”.
Vậy làm thế nào để chúng ta đảm bảo được cả 3 lợi ích cho người tiêu dùng, lợi ích cho doanh nghiệp và lợi ích cho nhà nước?
Trả lời câu hỏi này ông Long cho biết: “Có 3 vấn đề cần xem xét, thứ nhất phải giải pháp như thế nào để chống thất thu, ngay hiện nay trong vấn đề nguồn thu quan trọng nhất là thuế chúng ta làm sao phải chống thất thu, chống nợ đọng thuế. Thứ hai có biện pháp khai thác dầu cho hợp lý đảm bảo hiệu quả, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp phát triển một cách có hiệu quả nâng cao khả năng cạnh tranh tạo môi trường hết sức thuận lợi cho các doanh nghiệp để họ nhân cơ hội tạo đà để hoạt động có hiệu quả hơn đó mới là nguồn thu lâu dài”.
Giá dầu giảm tác động tích cực đến kinh tế toàn cầu
Trên thế giới trong 6 tháng qua giá dầu thô đã giảm đi gần một nửa mức sụt giảm mạnh nhất trong 5 năm trở lại đây. Việc giá dầu giảm mạnh đã có tác động rất lớn đến nền kinh tế toàn cầu. Những nước nhập khẩu nhiều dầu mỏ được lợi, trong khi những nước thua thiệt lại là những nước GDP phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu dầu.
Nhìn chung việc giá dầu giảm đã có những tác động tích cực đến nền kinh tế toàn cầu, việc giá dầu giảm đến gần 50 USD trong vòng 6 tháng qua đã chuyển hàng nghìn tỉ USD từ nhà sản xuất sang người tiêu dùng. Giá dầu giảm cũng khiến chỉ số tiêu dùng giảm vì thế khuyến khích các ngân hàng trung ương nghĩ tới việc nới lỏng chính sách tiền tệ mạnh mẽ hơn.
Giá dầu giảm cũng chính là cơ hội cho các nước nhập khẩu nhiều dầu thô và có dự trữ ngoại hối tranh thủ gom dầu tiêu biểu là Trung Quốc khi nhập khẩu dầu thô trong tháng 11 đã tăng 9% so với tháng trước đó. Tuy nhiên giá dầu giảm cũng tác động tiêu cực đến các nước xuất khẩu dầu thô, theo tính toán có đến 1.000 tỉ USD đầu tư vào các dự án dầu mỏ tương lai đang có nguy cơ biến mất do giá dầu giảm.
Dù giá dầu có sự phục hồi quay lại mức 70 USD/ thùng thì cũng chỉ có 1/3 trong số 400 dự án dầu mỏ và khí đốt còn thu được lợi nhuận. Chịu tác động nhiều nhất là các dự án khai thác dầu tại Bắc cực hay các dự án dầu khác của Canada. Giá dầu giảm không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp dầu mỏ mà còn làm điêu đứng đời sống của người dân tại nhiều quốc gia. Đơn cử như Nga đồng Rúp rớt giá đế 60% trong năm qua đã khiến cho nước này bốc hơi hàng trăm tỉ USD, người dân lao đao khi đồng tiền không còn giá trị trong khi giá cả hàng hóa ngày một leo thang.
Tương tự là Nigênia, những ngày qua đồng tiền nội tệ của nước này liên tục rớt giá, hiện phải cần tới 187 Naira mới đổi được 1 USD. Đồng nội tệ giảm đã khiến cho đời sống người dân bị ảnh hưởng nặng nề khi giá hàng hóa bị tăng vọt lên. “Thật điên đồ đồng tiền mất giá đến chóng mặt, chúng tôi cũng phải tăng giá hàng hóa vì vậy nguồn thu cũng giảm đi”, một tiểu thương của Nigenia cho biết.
“Chi phía sản xuất đang thêm 20% và chi phí này sẽ đánh trực tiếp và túi tiền người tiêu dùng” ông Henry Boyo – chuyên gia kinh tế nhận định.
Bất chấp những nỗ lực của ngân hàng trung ương Nigenia để ngăn chặn sự sụt giá của đồng nội tệ, tuy nhiên đồng Naira vẫn không thoát khỏi trượt giá khi giá dầu thế giới vẫn luôn tiếp tục giảm. Và để ngăn chặn đồng nội tệ giảm mạnh, ngân hàng Trung ương của Nigenia vừa đưa ra quy định người dân nào mua ngoại tệ sẽ buộc phải sử dụng hoặc bán lại cho ngân hàng với một tỷ giá nhất định trong vòng 48 giờ, những ai vi phạm quy định trên sẽ bị xử phạt nặng
Ông David Stubb, chuyên gia chiến lược thị trường và định giá tài sản cho rằng: “Nếu giá dầu trên thị trường tiếp tục giảm thị trường mới nổi sẽ liên tục phải đối mặt với biến đổi của đồng nội tệ trong khi đó xu hướng lên giá của đồng USD đang rất rõ khi Pleet có thể tăng lãi xuất trong giữa năm tới điều này càng làm khủng hoảng tiền tệ cho nền kinh tế mới nổi thêm trầm trọng”.
Một động thái khác trên thị trường dầu mỏ, giá dầu trên thị trường ngày 22/12 ghi nhận tăng trở lại, mức tăng được ghi nhận lên đến gần 1% so với chốt phiên ngày hôm qua. Việc giá dầu tăng trở lại giúp đồng Rúp tăng nhẹ, trong khi đó thị trường chứng khoán châu Á cũng có phiên tăng điểm nhẹ.