Báo Mỹ giải mật cuộc chiến tình báo Mỹ-Cuba: kết thúc "Chiến tranh Lạnh"

Cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ Kendall Myers từng làm gián điệp cho Cuba

Mạng "Washington Post" Mỹ ngày 17 tháng 12 đăng bài viết "Gián điệp Mỹ do Cuba phóng thích là thành viên kỳ cựu" cho biết, Chính phủ Cuba ngày 17 tháng 12 đã phóng thích một gián điệp Mỹ.

Tổng thống Mỹ Obama cho rằng, gián điệp này là một trong những đặc công quan trọng nhất của Mỹ ở Cuba này, cho rằng, gián điệp này đã giúp phá vỡ vài hoạt động gián điệp được Cuba triển khai lâu dài.

Gián điệp chưa công bố thân phận này là người gốc Cuba, quan chức Mỹ cho biết, bất kể đạt được thỏa thuận thế nào với Cuba, để cho gián điệp này được phóng thích là quan trọng hàng đầu trong giới tình báo. Ông Obama nói, nội dung thỏa thuận còn bao gồm Mỹ phóng thích 3 gián điệp Cuba, dựa vào lý do nhân đạo, Cuba phóng thích cựu nhân viên viện trợ Mỹ Allen Gross.

Hoạt động trao đổi được tính toán cẩn thận này là một trong những sự kiện trao đổi gián điệp quan trọng nhất trong mấy năm qua. 4 năm trước, Mỹ dùng 10 đặc công Nga "ẩn náu" để đổi lấy vài người Nga làm gián điệp cho phương Tây được thả.

Mọi người ít biết về viên đặc công sống ở Cuba này, chỉ biết ông ta đã bị giam cầm gần 20 năm, trước đó có thể sớm đã bắt đầu làm việc cho FBI hoặc CIA.

Chính quyền Obama tiết lộ nội tình là điều rất hiếm thấy, đã công bố hành động cụ thể của gián điệp này đã giúp Mỹ phá án. Chính phủ cho biết, gián điệp này đã cung cấp tin tức tình báo quan trọng, cuối cùng mới làm cho "nhóm 5 người" Cuba gồm cựu quan chức Bộ Ngoại giao Kendall Myers và vợ Gwendolyn Steingraber Myers, nhà phân tích cao cấp vấn đề Cuba Cục tình báo Bộ Quốc phòng Ana Belen Montes sa lưới.

Nhà phân tích cao cấp vấn đề Cuba Cục tình báo Bộ Quốc phòng Ana Belen Montes (phải) từng làm gián điệp cho Cuba

Được biết, giới tình báo Mỹ triển khai hoạt động quan trọng ở Cuba, nhưng trước đây chưa ai từng biết, sự tồn tại của một người đã đóng vai trò quan trọng đối với nhiều chiến dịch phản tình báo nổi tiếng như vậy.

Quan chức Mỹ cho biết, gián điệp này là một trong những nhân viên hiếm có nhất của Cuba, nhưng một cựu quan chức cấp cao CIA cho biết, còn có một gián điệp được gọi "Touchdown" kề vai chiến đấu với gián điệp này. "Touchdown" tiết lộ, rất nhiều đặc công của CIA tại Cucba là giáp điệp hai mang.

Vụ án vợ chồng Myers là một trong những vụ án gián điệp quan trọng nhất liên quan đến Bộ Ngoại giao Mỹ. Cục điều tra Liên bang luôn nghi ngờ có nội gián, nhưng không tìm được đầu mối.

Năm 2009, là một phần của chiến dịch phản tình báo, FBI đã triển khai chiến dịch "trở cờ", một nhân viên nằm vùng của FBI hóa trang thành nhân viên tình báo Cuba. Trong một loạt cuộc gặp được ghi âm đã nói lên mối quan hệ giữa vợ chồng Myers với chính quyền Havana.

Năm 2010, người chồng bị kết án tù chung thân, vợ bị kết án tù gần 7 năm. Cục điều tra chưa tiết lộ quan chức thực thi pháp luật lúc đầu làm thế nào biết được hoạt động của đôi vợ chồng này.

Cục điều tra cho biết, nhà phân tích Ana Belen Montes của Cục tình báo Bộ Quốc phòng cũng đã sớm bị Chính phủ Cuba để ý tới. Năm 1984, quan chức Cuba được biết bà "đồng tình với sự nghiệp của họ", bà nhanh chóng đồng ý giúp đỡ, năm 1985 đã tìm được một công việc ở Cục tình báo.

Ana Belen Montes trên tạp chí "Washington Post" Mỹ

Cục điều tra cho biết, là một đồng nghiệp của Cục tình báo đã thông báo Ana Belen Montes với quan chức an ninh vào năm 1996, nghi ngờ bà có thể "chịu ảnh hưởng của Cơ quan tình báo Cuba".

Cục điều tra không nhắc đến nhân viên bí mật của họ ở Cuba, hành động này rất có thể là để bảo vệ cho nhân viên này (mặc dù nhân viên này khi đó đã ngồi tù).

Ana Belen Montes đã bị bắt sau vài ngày xảy ra sự kiện tấn công khủng bố ngày 11/9/2001, năm 2002 nhận tội. Bà bị kết án 25 năm tù có thời hạn.

Một phụ nữ khác là Marta Rita Velazquez. Cục điều tra cho biết, chính bà này đã giới thiệu Montes cho Cơ quan tình báo Cuba. Vào năm 2013, Velazquez bị tố cáo có âm mưu tiến hành hoạt động gián điệp. Bà là người Puerto Rico, hiện nay sống tại Thuỵ Điển.

Hiện nay còn chưa rõ gián điệp bí mật Mỹ này đã phát huy loại vai trò gì trong sự kiện "nhóm 5 người" Cuba bị bắt. Trong số họ có 3 người được thả vào ngày 17 tháng 12 năm 2014, còn 2 người khác đã sớm được thả. Nhưng, giống như trong các vụ án khác, người này rõ ràng đã cung cấp thông tin cho Cơ quan tình báo Mỹ trước khi vào tù.

Trong đơn khởi tố của vụ án "nhóm 5 người" Cuba, ngay từ năm 1995, nhà cầm quyền Mỹ đã biết Cơ quan tình báo Cuba phái khiển đặc công tới Mỹ.

Sau khi hoàn thành trao đổi gián điệp vào ngày 17 tháng 12, giới tình báo Mỹ chỉ đưa ra một tuyên bố ngắn gọn.

Mỹ tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Cuba

Người phát ngôn Văn phòng tổng giám tình báo quốc gia (ODNI) Brain Hare cho biết: "Tin tình báo do người này cung cấp đã đóng vai trò quan trọng trong quá trình xác định và triệt phá nhân viên tình báo của Cuba tại Mỹ, cuối cùng thúc đẩy Chính phủ Liên bang đưa ra thành công một loạt cáo buộc gián điệp".

Brain Hare còn cho biết, hành động này "đã kết thúc ổn thỏa trang Chiến tranh Lạnh của quan hệ Mỹ-Cuba".