Đây là thông điệp của Lễ kỷ niệm 5 năm hoạt động của Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010-2020 và thành lập Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán được tổ chức ngày 20/12/2015 tại Hà Nội.
Ngày 17/8/2010, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân thay mặt Chính phủ ký quyết định phê duyệt Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010 đến 2020 và ngày 23/12/2010 ông đã ký quyết định thành lập Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán.
5 năm qua Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học đã đi được một chặng đường dài và Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán với 4 năm hoạt động chính thức đã đạt được những kết quả và thành công đáng tự hào.
Bên cạnh các hoạt động chuyên môn sâu, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán còn tổ chức Ngày hội Toán học mở dành cho mọi đối tượng người lớn, trẻ em đang quan tâm và chưa quan tâm đến toán học với chủ đề “Toán học trong vỏ hạt dẻ”.
 |
| GS. Ngô Bảo Châu phát biểu tại Lễ kỷ niệm 5 năm Viện nghiên cứu cao cấp về Toán. |
Từ năm 2012 đến nay Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010 đến 2020 đã tổ chức 4 kỳ xét chọn cấp học bổng cho học sinh, sinh viên và 5 kỳ xét thưởng công trình công bố quốc tế.
Tổng cộng trên 23,2 tỷ đồng học bổng đã được cấp cho 682 lượt sinh viên ngành Toán và 1139 lượt học sinh THPT chuyên, mỗi suất học bổng trị giá từ 7,35 triệu đến 8,05 triệu đồng cho một học kỳ. Gần 5 tỷ đồng thưởng cho 185 công trình với 714 lượt tác giả với mức thưởng từ 17,25 triệu đồng đến 28,75 triệu đồng một công trình.
Hàng năm đều tổ chức Lễ công bố thưởng công trình toán học và trao học bổng cho học sinh, sinh viên.
Từ năm 2013 đến 2015, Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010 đến 2020 đã tổ chức 7 lớp tập huấn cho 251 lượt giáo viên chuyên toán các trường THPT chuyên trong cả nước. Các giáo viên tham dự đã đánh giá cao các lớp tập huấn do đã cung cấp những nội dung kiến thức cần thiết, thú vị, bổ ích và truyền nhiệt huyết cho các giáo viên phổ thông chuyên.
Đã có 9 Trường hè toán học với 578 lượt học sinh, 274 lượt sinh viên tham dự được tổ chức tại 2 miền. Trường hè được các em nhìn nhận là môi trường Toán học toàn diện, các em được giao lưu gặp gỡ với các nhà toán học giỏi trong và ngoài nước, mang đến cho các em nhiều kiến thức bổ ích lý thú.
Điều đó giúp định hướng nghề nghiệp các em sau này cũng như góp phần đào tạo đội ngũ kế cận xuất sắc các nhà toán học Việt Nam.
 |
| Viện nghiên cứu cao cấp về toán là nơi ươm mầm, bồi dưỡng nhiều sinh viên ngành toán của cả nước. |
Chức năng của Viện là tạo môi trường học thuật đặc biệt cho các nhà khoa học, các giảng viên đại học thực hiện những ý tưởng, đề tài nghiên cứu toán học xuất sắc, có ý nghĩa khoa học, ứng dụng cao và công tác đào tạo nhân tài.
Nhiệm vụ chính của Viện là tổ chức nghiên cứu và các hoạt động khoa học nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học của các nhà toán học Việt Nam đang làm việc ở các trường đại học và viện nghiên cứu trong nước để họ có năng lực trở thành chuyên gia quốc tế; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nhân tài; thúc đẩy hợp tác giữa toán học và các ngành khoa học khác; thu hút các nhà toán học Việt Nam ở nước ngoài và các nhà toán học quốc tế đến Việt Nam nghiên cứu và đào tạo.
Viện Nghiên cứu cao cấp về toán cũng có nhiệm vụ làm hạt nhân cho việc vận hành Chương trình trọng điểm quốc gia về phát triển Toán học 2010-2020.
Trong 5 năm, Viện đã tạo dựng được một môi trường học thuật và làm việc tiên tiến, được cộng đồng toán học trong nước và quốc tế đánh giá cao; Tháng 5/2013 Viện đã được Hội toán học Châu Âu công nhận là một “Trung tâm xuất sắc khu vực đang phát triển” (Emerging Regional Centres of Excellence – ERCE) giai đoạn 2013 - 2017.
Quy tụ được một lực lượng đông đảo các nhà toán học hàng đầu thế giới cũng như các nhà toán học nổi tiếng người Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài tới Viện nghiên cứu và tham gia các hoạt động học thuật tại Viện. Do đó các hướng nghiên cứu truyền thống ở Việt Nam được củng cố, phát huy và một số hướng nghiên cứu mới (như Toán tài chính, Hình học-Đại số-Số học...) bắt đầu được hình thành.
Đến tháng 11/2015 đã có 58 nhóm nghiên cứu và 50 lượt cá nhân đến Viện với 400 lượt nghiên cứu viên và khách mời, trong đó có 113 nhà toán học quốc tế từ 18 nước, 43 nhà toán học Việt Nam ở nước ngoài, trong đó 3 người được giải Fields, 1 người được giải Abel, 1 người được giải Fulkerson và nhiều nhà toán học nổi tiếng thế giới khác; chưa kể những người đến tham gia các hội nghị, hội thảo.
Số lượng công bố và tiền ấn phẩm của nghiên cứu viên làm việc tại Viện tăng nhanh qua các năm: năm 2012 có 14 ấn phẩm và 40 tiền ấn phẩm; năm 2013 có 19 ấn phẩm và 49 tiền ấn phẩm; năm 2014 có 41 ấn phẩm và 60 tiền ấn phẩm; 11 tháng năm 2015 đã có 33 ấn phẩm và 56 tiền ấn phẩm.
Nhiều nghiên cứu viên sau khi rời Viện đã tiếp tục có những kết quả nghiên cứu tốt, đặc biệt là số lượng và chất lượng công bố của các nghiên cứu viên ở độ tuổi còn trẻ (dưới 45 tuổi).