Thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị, mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam phải đạt tỷ lệ bao phủ Bảo hiểm y tế trên 90% dân số.
Theo ông Phạm Lương Sơn - Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tính đến hết tháng 5/2019, toàn quốc có 84,5 triệu người tham gia Bảo hiểm y tế, đạt tỷ lệ bao phủ 89% dân số, vượt 0,9% so với chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 1167/QĐ-TTg và 9% so với chỉ tiêu tại Nghị quyết số 21-NQ/TW. Dự kiến đến cuối năm 2019, chúng ta sẽ đạt tỷ lệ 90% dân số tham gia Bảo hiểm y tế.
Cụ thể, xét theo 5 nhóm đối tượng quy định tại Luật Bảo hiểm y tế thì: Nhóm do người sử dụng lao động và người lao động đóng có khoảng 13,4 triệu người tham gia. Nhóm do tổ chức Bảo hiểm xã hội đóng (người đang hưởng lương hưu và trợ cấp Bảo hiểm xã hội hằng tháng) khoảng 3,1 triệu người.
Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng (trẻ em dưới 6 tuổi, người nghèo, người có công với cách mạng, người cao tuổi từ đủ 80 tuổi trở lên; đối tượng bảo trợ xã hội…) khoảng 34,2 triệu người.
Nhóm do ngân sách Nhà nước hỗ trợ đóng (hộ cận nghèo, học sinh, sinh viên, hộ gia đình nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình…) đạt 17,1 triệu người. Nhóm tham gia Bảo hiểm y tế theo hộ gia đình khoảng 16,7 triệu người.
 |
| Ông Phạm Lương Sơn - Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam. |
Có thể thấy, chúng ta đang vượt mục tiêu về bao phủ Bảo hiểm y tế tại Nghị quyết số 21-NQ/TW. Tuy nhiên, hiện vẫn còn 11% dân số với khoảng 10 triệu người chưa tham gia Bảo hiểm y tế.
Theo ông Phạm Lương Sơn, hiện các đối tượng như: Hộ cận nghèo; học sinh, sinh viên; hộ gia đình nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình… mặc dù đã được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng Bảo hiểm y tế từ 30% - 70% nhưng tổng số người tham gia vẫn không cao hơn bao nhiêu so với nhóm đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế hộ gia đình với cách thức hỗ trợ khác và ít hơn.
Từ kết quả khảo sát thực tiễn của cơ quan tổ chức thực hiện chính sách, cũng như một số tổ chức quốc tế cho thấy, đối tượng cận nghèo ở nước ta vẫn còn nhiều băn khoăn, trăn trở khi tham gia Bảo hiểm y tế.
Một bộ phận người cận nghèo có tâm lý trông chờ, mong được ưu đãi, hỗ trợ nhiều hơn; thậm chí muốn được xét là đối tượng nghèo để cấp miễn phí thẻ Bảo hiểm y tế.
Hiện nay, ranh giới xác định hộ nghèo và cận nghèo khá mong manh, điều kiện kinh tế của hai nhóm không khác biệt nhiều trong khi người nghèo được Nhà nước hỗ trợ 100% phí mua Bảo hiểm y tế, còn người cận nghèo chỉ được hỗ trợ 70%.
Nếu trung bình một hộ cận nghèo có 4 - 5 khẩu mà cùng tham gia Bảo hiểm y tế thì tổng số tiền phải đóng là khá lớn so với thu nhập của gia đình họ.
Về đối tượng học sinh, sinh viên tỷ lệ tham gia Bảo hiểm y tế đang cao hơn so với tỷ lệ tham gia Bảo hiểm y tế bình quân chung. Tuy nhiên, ngay trong nhóm đối tượng này đang có sự chênh lệch về tỷ lệ tham gia giữa học sinh và sinh viên; giữa học sinh, sinh viên các vùng miền.
Hiện tỷ lệ sinh viên tham gia Bảo hiểm y tế thấp hơn so với học sinh. Theo thống kê từ Bảo hiểm xã hội các địa phương, các bạn sinh viên thường tham gia Bảo hiểm y tế đầy đủ ở năm học đầu tiên và giảm dần ở các năm học tiếp sau.
Chỉ riêng Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã có khoảng 300.000 sinh viên chưa tham gia Bảo hiểm y tế. Nguyên nhân do điều kiện kinh tế của sinh viên thường khó khăn hơn học sinh khi phải tự trang trải cuộc sống, học hành và tâm lý tuổi trẻ, cậy khỏe chưa nghĩ đến bảo vệ sinh khỏe bản thân...
Bên cạnh đó, đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế hộ gia đình thời gian qua tăng nhanh nhưng cũng chưa tương xứng với tiềm năng. Nhận thức của một bộ phận người dân về chăm sóc sức khỏe cũng như trách nhiệm cộng đồng còn có những hạn chế.
Nhiều người chỉ lựa chọn tham gia Bảo hiểm y tế khi ốm đau, bệnh nặng. Mặt khác, tại một số địa phương chưa có sự quan tâm thỏa đáng của các cấp, các ngành với việc phát triển đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế...
 |
| Tham gia bảo hiểm y tế để đảm bảo quyền lợi chăm sóc sức khỏe của trẻ. |
Trên thực tế, mỗi nhóm đối tượng lại có những đặc thù, điều kiện khác nhau. Để phát triển bền vững đối tượng tham gia Bảo hiểm y tế, thời gian tới, Bảo hiểm xã hội Việt Nam sẽ thực hiện những giải pháp như thế nào?
Ông Phạm Lương Sơn cho hay, qua thực tiễn hơn 25 năm thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế đã khẳng định gắn mục tiêu Bảo hiểm y tế toàn dân với đổi mới cơ chế tài chính y tế và mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân là hết sức đúng đắn.
Tuy nhiên, để đạt được kết quả như mong muốn, cần có những giải pháp quyết liệt và đồng bộ từ tất cả các bên, từ cơ quan hoạch định chính sách, cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan tổ chức thực hiện đến các cơ sở khám, chữa bệnh và người tham gia Bảo hiểm y tế.
Từ góc độ của cơ quan tổ chức thực hiện, thời gian tới, Bảo hiểm xã hội Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai nhiều nhóm giải pháp gồm: Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia Bảo hiểm y tế; đổi mới hình thức và nội dung tuyên truyền gần gũi, phù hợp với từng nhóm đối tượng theo địa lý, trình độ, văn hóa, kinh tế xã hội.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động của Bảo hiểm xã hội Việt Nam; đơn giản hóa các thủ tục hành chính; mở rộng hệ thống đại lý thu để người dân tham gia Bảo hiểm y tế thêm thuận lợi. Đề xuất, nghiên cứu tăng hỗ trợ mức đóng Bảo hiểm y tế đối với một số nhóm đối tượng đặc biệt.
Tăng cường tổ chức thanh tra, kiểm tra việc thu đóng Bảo hiểm y tế đối với các doanh nghiệp để ngăn ngừa tình trạng trốn đóng, nợ đóng Bảo hiểm y tế, ảnh hưởng đến quyền lợi khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế của người lao động.
Tăng cường công tác giám định Bảo hiểm y tế; bảo vệ quyền lợi của người bệnh; ngăn ngừa và phòng chống các hành vi lạm dụng, trục lợi Bảo hiểm y tế; đảm bảo nguồn quỹ Bảo hiểm y tế được sử dụng an toàn, hiệu quả.
Phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế và các Bộ, ngành có liên quan xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn giải quyết, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế; đặc biệt là công tác khám chữa bệnh nhằm mang lại sự hài lòng cho người cho bệnh.