Phát biểu thảo luận, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai – đoàn Thành phố Hà Nội bày tỏ sự băn khoăn về cơ chế chia sẻ rủi ro của Chính phủ với nhà đầu tư.
 |
| Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - đoàn Thành phố Hà Nội. Ảnh: Quochoi.vn |
Đại biểu băn khoăn về quy định này trong dự thảo luật với 6 lý do:
Thứ nhất, khi nói đến PPP là nói đến hợp đồng, sự tự nguyện, hợp đồng kinh tế thỏa thuận giữa nhà nước và chủ đầu tư. Đó là cơ chế lời ăn lỗ chịu đúng theo nguyên tắc thị trường.
“Trước khi ký kết hợp đồng, nhà đầu tư đủ thông minh hình dung ra hai yếu tố là lợi nhuận và rủi ro, lợi nhuận càng lớn thì rủi ro càng cao. Khi ký kết hợp đồng thì đồng nghĩa với việc chấp nhận rủi ro”, đại biểu Mai nói.
Thứ hai, dự thảo luật cho phép chủ đầu tư tăng phí, tăng giá dịch vụ, cho phép nhà đầu tư kéo dài thời hạn thu phí điều này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của người dân.
Ở đây, chủ thể phải trả không phải là nhà nước mà là người dân. Khi đưa quy định này vào dự thảo luật, chúng ta cần nhớ đến phản ứng của người dân ở tại một số trạm thu phí, đến dư luận chưa tốt về một số dự án PPP trong thời gian qua.
Thứ ba, cơ chế này tác động trực tiếp đến ngân sách nhà nước, bởi lẽ dự thảo luật quy định các dự án được chia sẻ rủi ro là những dự án quy mô lớn, trọng điểm, Nhà nước chia sẻ 50% rủi ro thì chia sẻ bằng hình thức nào, lấy nguồn ở đâu?
Khi tác động đến nợ công thì sẽ xử lý như thế nào? Đây là câu hỏi hiện chưa có câu trả lời.
Thứ tư, theo quy định tại dự thảo luật thì chưa đưa ra căn cứ, tiêu chí để xác định mức độ rủi ro; chưa xác định được cơ quan nào có trách nhiệm xác định rủi ro.
Hiện nay, theo dự thảo luật thì Kiểm toán Nhà nước chỉ kiểm toán đầu tư công mà không phải toàn bộ dự án. Quy định này tạo ra bất cập vì không thể xác định toàn bộ rủi ro của dự án nếu chỉ kiểm toán một phần vốn dự án.
“Bộ Tài chính có phải là cơ quan chịu trách nhiệm về tính chính xác trung thực trong việc xác minh của rủi ro không? Đây cũng là điều chưa được làm rõ”, đại biểu nêu ra.
 Đại biểu Lê Thị Nga: Tại sao cũng cơ chế đó mà chỉ thu hút được BOT giao thông? |
Thứ năm, lý do khác liên quan đến thẩm quyền, dự thảo luật quy định Chính phủ quyết định việc áp dụng cơ chế rủi ro.
Tuy nhiên với những chi trả lớn, tác động trực tiếp đến ngân sách hàng năm, trung hạn đến an toàn nợ công thì chắc chắn thẩm quyền không phải là Chính phủ nhưng dự luật lại chưa quy định.
Thứ 6, dự thảo luật đưa quy định nghe có vẻ hợp lý là trong trường hợp lợi nhuận tăng thêm thì nhà đầu tư chia sẻ cho nhà nước.
“Nhưng 22 năm qua, kể từ khi áp dụng cơ chế PPP đến nay chưa có trường hợp nào nhà đầu tư chia sẻ lợi nhuận tăng thêm với nhà nước.
Có một thực tế là hiện nay nhà nước vẫn đang chi trả những khoản nợ trong một số hợp đồng BOT.
Với những lí do trên, tôi đề nghị cân nhắc thận trọng quy định này trong dự luật. Ngay từ thời điểm thương thảo hợp đồng thì để đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư cần tính toán để đưa ra mức lý”, bà Mai nói.