"Lò" miến khan hiếm miến không nhuộm phẩm Xã Dương Liễu (Hoài Đức, Hà Nội) có nghề làm miến lâu đời. Hiện cả xã có đến hàng trăm hộ làm miến. Các hộ chia nhau các công đoạn: nhà thì xay củ dong, nhà chuyên làm miến thành phẩm. Thời điểm này, miến Dương Liễu đang vào mùa vì càng về cuối năm người sử dụng miến tăng đáng kể. Theo đó, sản lượng miến ở Dương Liễu tăng gấp 2 - 3 lần so với các thời điểm khác trong năm. Những đống củ dong riềng chất đầy đường làng. Người trong làng ai ai cũng bận bịu người làm phân loại dong, người làm bột, người làm nghề lấy bã bột dong nuôi lợn. Ô tô ra vào làng lấy hàng cũng nườm nượp.
 |
| Trong quá trình quấy bột, người làm sẽ cho một ít phẩm màu vào, khi ra miến thành phẩm sẽ có màu vàng rất bắt mắt. |
Miến Dương Liễu thường có hai loại: miến mộc và miến vàng. Miến mộc không sử dụng thuốc tím để tẩy nên có màu xám đục còn miến vàng là loại sau khi tẩy trắng người làm sẽ nhuộm vàng cho miến bằng bột màu thực phẩm. Tuy nhiên, miến mộc đang là mặt hàng hiếm tại Dương Liễu. Nếu muốn mua, khách phải đặt trước vì tất cả các cơ sở sản xuất miến trong xã Dương Liễu đều làm miến vàng để bán ra thị trường từ Bắc vào Nam. Nhiều người làm hàng cho rằng, miến phải có màu vàng mới dễ bán còn miến mộc khó bán hơn. Do nhu cầu của thị trường nên các hộ đều dùng phẩm để đổi màu miến.
Trong xã Dương Liễu, đi đến đâu người ta cũng ngửi thấy mùi chua, hay nồng nặc mùi hôi thối từ những rãnh nước thải trong làng không nắp cống cho đến những đống xỉ than, bao tải đựng phế thải từ miến. Tại hầu hết các cơ sở làm miến, những chiếc bể ngâm bột lên đến hàng khối được đặt cố định luôn trong tình trạng cáu vàng, đen ngòm. Nước ngâm bột cũng đen đúa. Người làm miến thì cứ vô tư chân đất, tay trần mặc sức dẫm chân lên miến khi mang đi thái.
 |
| Khi được hỏi về các loại miến màu, người dân ở đây khẳng định: "Muốn màu nào chúng tôi sản xuất màu đó nhưng phải đặt trước". |
Tại một cơ sở làm miến, chứng kiến cảnh những công nhân dẫm chân lên đống miến chuẩn bị thái và đưa ra thị trường nhiều người không khỏi sởn gai ốc. Miến sau khi thái, được người dân mang ra cánh đồng hoặc khu vực đường đê gần Cát Quế phơi mặc cho bụi đường và mùi hôi từ cống rãnh bốc lên.Thích miến màu gì có màu đó!? Ghé thăm cơ sở sản xuất miến T.B tại xã Dương Liễu, chúng tôi được ông bà chủ giới thiệu các loại miến của cơ sở làm ra, trong đó chủ yếu là miến vàng. Miến tại đây thường được bán ra với giá 27 - 28 nghìn đồng/kg. Tuy nhiên cũng có thời điểm giá dong đắt, theo đó miến dong được bán với giá 35 đến 37 nghìn đồng/kg. Người mua miến thích màu gì sẽ được chủ sản xuất chiều theo ý màu đó. "Nếu em thích miến màu tím, màu xanh, màu đỏ đều có hết. Tùy vào sở thích của người mua để người làm miến pha bột màu vào khi khuấy bột", bà chủ cơ sở thừa nhận.
 |
| Với 200.000 đồng mua phẩm màu, có thể dùng để nhuộm cho hàng nghìn tấn miến sản xuất ra thị trường mỗi năm |
Theo bà chủ cơ sở sản xuất này, miến chủ yếu được làm từ dong nên thường có màu xám đen. Để tẩy màu của miến, người làm nghề thường dùng một loại hóa chất được gọi nôm na là... chất tẩy tím. Thành phần của chất này thế nào, có lợi hay hại đến sức khỏe của người tiêu dùng, hầu như mọi người không biết. Bột dong sau khi tẩy sẽ được người làm nhuộm vàng bằng phẩm màu. Bà chủ cơ sở T.B khẳng định, phẩm màu nhuộm miến hết sức an toàn vì nó là một dạng phẩm màu thực phẩm được hầu hết các cơ sở làm miến trong xã sử dụng.
"Mua 200 nghìn phẩm màu là có thể dùng cả năm. Chỉ cần cho một ít phẩm vào thùng bột khuấy đều và bật máy hút lên giàn là xong", bà chủ cho biết mà không cần giấu giếm. Để có miến màu vàng đẹp, tươi tạo cảm giác thật, người làm miến thường phải pha vài ba loại bột phẩm với nhau theo kinh nghiệm của người làm nghề.
 |
| Theo ông T, việc dùng phẩm màu để nhuộm miến không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng!? |
Theo quan sát của chúng tôi, phẩm màu thường được các chủ cơ sở sản xuất miến pha loãng ra những can lớn, đặt cạnh bể bột để tiện thao tác. Nhìn những bột phẩm còn vương lại trên mặt nền nhà đã khô lại như dạng thuốc màu để pha sơn, chúng tôi không khỏi ái ngại nhưng chủ cơ sở tươi cười trấn an: phẩm này rất an toàn. Chưa biết mức độ an toàn của các loại phẩm màu này đến đâu nhưng chúng tôi có thể khẳng định: 100% miến dong vàng sản xuất tại xã Dương Liễu được nhuộm phẩm màu và công đoạn này hoàn toàn được người làm nghề công khai.
P.Thúy - T.Nguyên