Từ một giáo viên có 6 năm là chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, từng được công nhận là giáo viên dạy giỏi cấp huyện nhưng khi được phân công giảng dạy môn Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 thì cô giáo Nguyễn Thị Tuất, giáo viên trường Tiểu học Sài Sơn B (Quốc Oai, Hà Nội) đã… “thất bại”.
Sự thất bại của cô Tuất đã thể hiện qua kết quả học tập của học sinh, của sự thờ ơ của học trò trong các tiết học của cô Tuất. Nhưng, suy rộng ra đây còn là thất bại của môn học Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và 5 ở chương trình năm 2000 suốt hàng chục năm qua.
Dù môn học này không phải là môn phụ, được kiểm tra vào giữa kỳ, cuối kỳ như các môn Toán, Tiếng Việt, Tiếng Anh…nhưng với khối lượng kiến thức của sách giáo khoa, với cách dạy hiện nay ở nhiều nhà trường thì việc nhiều học sinh không làm được bài kiểm tra và kết quả học tập thấp cũng là điều tất yếu mà thôi.
Cô Tuất hay bất kỳ thầy cô nào mà được phân công chỉ dạy môn Lịch sử và Địa lí ở 2 khối học này, nếu làm thật sự nghiêm túc thì theo quan điểm của cá nhân người viết, kết quả cũng không khác như cô Tuất đã dạy ở trường Tiểu học Sài Sơn B.
 |
Môn học khiến cô Tuất từ một giáo viên dạy giỏi thành một giáo viên yếu kém trong mắt lãnh đạo nhà trường (Hình minh họa, nguồn: elearning.moet.edu.vn) |
Kiến thức môn Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 hiện nay đang quá nặng
Nếu người lớn chúng ta cầm và đọc 2 cuốn sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 cũng phải giật mình vì lượng kiến thức quá lớn, quá tầm so với suy nghĩ, khả năng tiếp cận của những học sinh 10-11 tuổi.
Bởi cuốn sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí lớp 4 hiện nay được trình bày thành 2 phần. Phần Lịch sử bao gồm 19 bài, trình bày theo kiểu "thông sử" và kéo dài từ nhà nước Văn Lang cho đến "văn học và khoa học thời hậu Lê".
Nội dung các bài học quá nặng với nhiều kiến thức, chẳng hạn: Bài 10. Chùa thời Lý; Bài 13. Nhà Trần và việc đắp đê; Bài 17. Nhà Hậu Lê và việc tổ chức quản lý đất nước; Bài 18. Trường học thời Hậu Lê; Bài 19. Văn học và khoa học thời Hậu Lê.
Theo chúng tôi thấy, để học sinh nhớ và hiểu được những kiến thức này đã vô cùng khó khăn ngay cả với với học sinh trung học phổ thông chứ đừng nói lớp 4.
Phần Địa lí được thiết kế 32 bài, trong đó có 7 bài về 7 thành phố: Đà Lạt, Hà Nội, Hải Phòng, thành phố Hồ chí Minh, Cần Thơ, Huế, Đà Nẵng với vô vàn những kiến nặng chuyên sâu.
Sách giáo khoa Lịch sử và Địa lý lớp 5 cũng vậy, chia thành 2 phần. Phần Lịch sử được thiết kế từ cuộc chiến chống thực dân Pháp xâm lược và đô hộ cho đến thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội trên cả nước từ 1975 đến nay. Phần 2 là địa lí Việt Nam và địa lí thế giới.
Kiến thức sách giáo khoa thì nặng nề như vậy, trong khi giáo viên và phụ huynh ở cấp Tiểu học luôn coi trọng các môn học là Toán, Tiếng Việt, khi lên đến lớp 3 thì sẽ thêm môn tiếng Anh nữa.
Môn Lịch sử và Địa lí chưa bao giờ được chú trọng. Điều này được thể hiện ở cách bố trí số tiết và thực tế giảng dạy, học tập ở trên lớp cũng như tình trạng học thêm hiện nay. Chẳng hạn chương trình lớp 4 hiện hành thì môn Tiếng Việt có 7 tiết, môn Toán có 5 Tiết, môn Anh văn có 4 tiết.
Trong khi môn Lịch sử và Địa lí có 2 tiết, nghĩa là mỗi phân môn của môn học này được bố trí 1 tiết (35 phút)/ tuần...
Và, phân phối chương trình thì như vậy nhưng thực tế môn Lịch sử và Địa lí thường do giáo viên chủ nhiệm giảng dạy luôn nên không phải giáo viên nào, lớp nào cũng dạy đúng theo phân phối chương trình.
Cũng chính vì vậy mà năm 2015, chương trình chuyển động 24h của VTV1 thực hiện một phóng sự và đã phỏng vấn 40 học sinh Hà Nội độ tuổi từ 9-15 về câu hỏi Quang Trung và Nguyễn Huệ có mối quan hệ gì với nhau.
Kết quả đã có 37/40 học sinh thủ đô không trả lời đúng câu hỏi này. Có em cho rằng Quang Trung- Nguyễn Huệ là 2 anh em, có em nói Quang Trung- Nguyễn Huệ là 2 người khác nhau! [1]
Chính vì vậy, chuyện cô Tuất dạy môn Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 có kết quả giảng dạy thấp, có nhiều em chưa hoàn thành môn học cũng là một điều rất bình thường. Bởi, việc phân công riêng một giáo viên dạy sẽ đánh giá đúng được bản chất vấn đề.
Những giáo viên chủ nhiệm mà dạy luôn môn học này tất nhiên có nhiều “lợi thế” hơn nên việc so sánh giữa cô Tuất với giáo viên khác, với trường khác cũng chưa hẳn là chính xác.
Nói thêm về thành tích, danh hiệu cô Tuất có được trong những năm qua
Mấy ngày nay, chi tiết cô Tuất- người 6 đã năm là chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, từng được công nhận là giáo viên dạy giỏi cấp huyện được nhắc đến khá nhiều.
Tại sao một giáo viên dạy giỏi cấp huyện, một người từng có 6 năm là chiến sĩ thi đua mà lại có kết quả giảng dạy môn Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 bết bát đến như vậy?
Thực ra, những thành tích, danh hiệu mà cô Tuất đã đạt được không liên quan nhiều đến kết quả môn học Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 mà cô đã dạy trong năm học vừa qua.
Bởi, thi giáo viên dạy giỏi ở tiểu học trước đây thì giáo viên thi 2 tiết thực hành. Đa phần giáo viên dự thi sẽ chọn và được chỉ định dạy môn Toán và Tiếng Việt chứ chẳng ai lại chọn dạy môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học để dự thi.
Cho dù môn môn Lịch sử và Địa lí không ai nói là môn phụ nhưng đó chỉ là cách nói còn trên thực tế ở trường tiểu học thì ở lớp 1-2 đa phần chỉ tập trung cho môn Toán và Tiếng Việt, từ lớp 3 trở đi có thêm môn Tiếng Anh.
Hơn nữa, khi cô Tuất đạt được thành tích này là cô đang dạy lớp 2 mà lớp 2 thì chưa có môn môn Lịch sử và Địa lí.
Khi được phân công dạy môn Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 tất nhiên sẽ khiến cho cô Tuất khó khăn và đây cũng là khó khăn chung của giáo viên tiểu học đang đảm nhận dạy môn học này ở tiểu học.
 |
Cô Nguyễn Thị Tuất 6 năm liền đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, từ 2012-2018, ảnh chụp từ clip trên Người đưa tin pháp luật. |
"Thủ phạm" biến cô Tuất từ chiến sĩ thi đua đã thành "giáo viên yếu kém" trong mắt lãnh đạo và thậm chí là cả…học trò phải chăng có bóng dáng chương trình 2000, sách giáo khoa Lịch sử và Địa lý 4, 5?
Với nội dung môn Lịch sử và Địa lí ở lớp 4 và lớp 5 như hiện nay thì ai được phân công dạy cũng thế thôi. Các em học sinh đang bị khoác lên mình “chiếc áo” quá lớn mà lại yêu cầu giáo viên “chỉnh sửa” cho đẹp, cho vừa vặn, làm vui lòng mọi người liệu có khiên cưỡng lắm không?
Tài liệu tham khảo:
[1]https://tienphong.vn/quang-trung-nguyen-hue-la-anh-em-hay-ban-cung-chien-dau-post795768.tpo
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.