Hiện nay các trường trung học cơ sở khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới ở lớp 6 gặp vô vàn phức tạp, rắc rối, bất cập khi triển khai thực hiện việc 2, 3 thầy dạy một môn đó là các môn Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lý; Nghệ thuật với những hướng dẫn chưa cụ thể của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Tiếp theo loạt bài viết bàn về những bất cập, rắc rối phát sinh khi thực hiện chương trình mới ở các môn tích hợp, bài viết này sẽ liệt kê lại các rắc rối, bất hợp lý của việc 2, 3 thầy vào một môn, 1 đầu điểm chung, 1 đánh giá và đề xuất của bản thân người viết mong Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét và hướng dẫn cụ thể để các địa phương, các trường triển khai thực hiện đồng bộ, khoa học, hợp lý.
Hàng loạt bất cập khi 2, 3 thầy dạy chung 1 môn
Có thể thấy nếu hướng dẫn và phương án mà các trường đang thực hiện hiện nay 2, 3 thầy cùng dạy một môn, một quyển sách giáo khoa, một đầu điểm đánh giá, nhận xét,... sẽ có hàng loạt bất cập dưới dây.
Thứ nhất, ai chịu trách nhiệm chính cho môn tích hợp?
Đối với các môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, Nghệ thuật trong chương trình giáo dục phổ thông mới ở lớp 6 sẽ dạy theo hình thức 2, 3 thầy cô cùng dạy một môn học, mỗi giáo viên dạy một phân môn theo đào tạo.
Vấn đề đặt ra là ai sẽ chịu trách nhiệm chính về chất lượng của môn học tích hợp này? Hoạt động kiểm tra, dự giờ các môn tích hợp được triển khai ra sao? Việc các giáo viên khi dự giờ những "phân môn" không thuộc chuyên môn đào tạo của mình thì gần như không góp ý được nhiều.
Thứ hai, tồn tại các "phân môn" độc lập trong 1 môn học có ổn?
Đây cũng là điều bất cập, làm gì có khái niệm nào gọi là "phân môn" trong môn học, việc 3 giáo viên dạy 3 phân môn trong 1 môn theo một giáo viên dạy Vật lý như tôi thấy rất khiên cưỡng, vô lý.
Giáo viên Hóa học 6 thì là giáo viên phân môn Hóa học hay là giáo viên Khoa học tự nhiên 6?
Thứ ba, các trường việc bố trí dạy song song có phù hợp?
Chương trình môn Khoa học tự nhiên của các lớp 6, 7, 8, 9 đều có 3 phần tương ứng với kiến thức thuộc lĩnh vực Vật lý, Sinh học, Hóa học được sắp xếp theo trình tự thời gian như sau:
Ở lớp 6: Hóa học (20%) – Sinh học (38%) – Vật lý (32%).
Người viết không hiểu là vì sao và lý do gì hiện nay nhiều trường khi dạy song song ở lớp thì chia ra Hóa học (1 tiết/ tuần – 25%), Sinh học (2 tiết/ tuần – 50%), Vật lý (1 tiết/ tuần – 25%), trái với cấu trúc được thiết kế của chương trình Khoa học tự nhiên.
 |
Ảnh minh hoạ, nguồn: http://rgep.moet.gov.vn |
Bên cạnh đó, kiến thức các môn được thiết kế theo mạch logic chung đi theo tuần tự mạch kiến thức tương hỗ lẫn nhau giúp học sinh nắm chắc vấn đề, tuy nhiên khi dạy song song 3 giáo viên dạy 1 môn trong 1 sách thì lại phá vỡ mạch logic chung của kiến thức, phá vỡ yêu cầu chung của môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý.
Thứ tư, giáo viên soạn kế hoạch, giáo án ra sao?
Khi phân công 3 giáo viên cùng dạy một môn Khoa học tự nhiên thì mỗi học kỳ có 140 tiết chia cho 3 môn, như vậy có thể môn Vật lý 35 tiết, Hóa học 35 tiết, Sinh học 70 tiết.
Như đã trình bày ở trên nó không phù hợp với phân bố % của các phân môn của môn Khoa học tự nhiên, nên nó sẽ không giống với chương trình môn Khoa học tự nhiên 6, nên giáo viên sẽ khá lúng túng trong việc phân chia số tiết, soạn bài, kế hoạch mỗi nơi mỗi kiểu.
Thứ năm, ghi sổ điểm cá nhân, nhận xét, đánh giá ra sao?
Chúng ta thử tưởng tượng cả 2, 3 giáo viên cùng dạy một môn, có chung 1 đầu điểm đánh giá giữa kỳ, cuối kỳ, tổng hợp, nhận xét,… mà mỗi người lại có một sổ điểm cá nhân khác nhau, thì hướng dẫn ghi sổ điểm như thế nào? Rất bất hợp lý.
Rồi việc tổng hợp, nhận xét, đánh giá,… khi 2, 3 thầy cùng đánh giá học sinh sẽ ra sao?
Thứ sáu, việc ra đề, chấm bài sẽ ra sao?
2, 3 giáo viên dạy 1 phân môn, cùng 1 đề kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ như vậy việc 2, 3 giáo viên phải ra chung 1 đề kiểm tra có phức tạp? Rồi việc chấm bài kiểm tra sẽ như thế nào?
Chúng ta thử nghĩ một trường có 10 lớp 6 với 450 học sinh, việc 3 giáo viên chuyền tay nhau chấm từng bài kiểm tra của học sinh, liệu có hợp lý. Đến khi nào thì chấm xong được 450 bài của học sinh, mỗi người chấm xong một phần, rồi lại phải cử một người tổng hợp cộng điểm 3 phần lại ra một cột điểm tổng hợp thì quá vô lý, phức tạp.
Thứ bảy, việc kiểm tra lại của học sinh sẽ ra sao?
Trong quá trình dạy thì gặp rắc rối, mâu thuẫn, phức tạp, bất cập. Đến cuối năm khi học sinh không đạt phải kiểm tra lại thì lại tiếp tục là những mâu thuẫn, khó khăn khi phân công 3 giáo viên cùng ôn tập, cùng ra đề, cùng chấm, tổng hợp,…
Một học sinh học khá 2 phân môn, học yếu 1 phân môn có thể phải thi lại cả 3 phân môn là bất hợp lý.
Thứ tám, giáo viên dạy song song thì thời gian nào cho giáo viên bồi dưỡng chứng chỉ tích hợp?
Việc bồi dưỡng chứng chỉ các môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý đang từng bước được tiến hành, tuy nhiên giáo viên trung học cơ sở dạy từ thứ Hai đến thứ Bảy, hầu hết dạy cả ngày thì thời gian nào để giáo viên bồi dưỡng chứng chỉ tích hợp trên.
Khi giáo viên nghỉ đi bồi dưỡng chứng chỉ tích hợp thì ai sẽ dạy?
Giáo viên cũng là người làm việc có giới hạn, không thể vừa dạy, vừa soạn bài, tập huấn,… rồi chủ nhật đi học bồi dưỡng chứng chỉ tích hợp thì sẽ không phù hợp, không hiệu quả, giáo viên không còn sức khỏe, trí não cũng không tiếp thu được.
Kiến nghị năm học này các phân môn được cho điểm, đánh giá, nhận xét riêng
Như tôi đã phân tích ở trên, cùng với ý kiến của nhiều tác giả thì tôi cho rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa lường hết những khó khăn, phức tạp khi hướng dẫn phân công 2, 3 giáo viên dạy một môn nếu cứ tiếp tục thì các trường sẽ rất rối, càng sửa càng rối, phức tạp, bất hợp lý.
Do đó, theo quan điểm người viết giải pháp tình thế hợp lý nhất hiện nay là phần của giáo viên nào thì giáo viên đó dạy, phân môn nào thì giáo viên dạy đánh giá, việc cho điểm theo đúng Thông tư đánh giá hiện hành (Thông tư 22/2021 đối với lớp 6, Thông tư 26/2020 sửa đổi thông tư 58 đối với các lớp còn lại).
Giáo viên dạy phân môn nào sẽ có điểm thường xuyên, giữa kỳ, cuối kỳ, nhận xét của phân môn đó. Có thể thêm một cột tổng hợp kết quả của các môn Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, Nghệ thuật (việc này do phần mềm tổng hợp).
Có thể sau khi giáo viên được bồi dưỡng có chứng chỉ tích hợp thì sẽ có thể tính đến phương án khác còn hiện nay người viết thấy không còn cách nào khả thi hơn việc để cho mỗi giáo viên được tự đánh giá, nhận xét học sinh một phân môn của mình giảng dạy, khi đó học sinh có kiểm tra lại cũng sẽ đơn giản hơn.
Nếu Bộ Giáo dục và Đào tạo có phương án nào hay hơn, khả thi hơn thì xin sớm ban hành hướng dẫn để giáo viên thực hiện, giáo viên rất mong chờ xin Bộ Giáo dục và Đào tạo đừng im lặng làm giáo viên lo lắng, hoang mang.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.