Vừa qua, tại địa phương người viết công tác, nhiều trường học bắt đầu gộp lớp bậc tiểu học đẩy sĩ số lớp lên đến 40 em, thậm chí gần 50 học sinh/lớp. Nhiều phụ huynh bày tỏ lo lắng vì gần kết thúc năm học, việc gộp lớp có thể gây ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh.
Giáo viên thì thắc mắc, Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm Thông tư số 28/2020/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, mỗi lớp không quá 35 học sinh/lớp. Vậy việc thực hiện gộp lớp khiến sĩ số nhiều lớp học tăng lên đến hơn 40 học sinh/lớp có phù hợp với quy định?
Một số hiệu trưởng chia sẻ, không ai yêu cầu nhà trường phải gộp lớp để sĩ số tăng cao nhưng nhà trường cũng không thể làm khác. Bởi vì nếu không tính toán để gộp lớp cho đủ số lượng giáo viên đã được cấp biên chế thì nhà trường sẽ không có tiền để trả lương cho giáo viên thừa ngoài định mức biên chế được giao.
Lãnh đạo một trường nêu ví dụ, trường tiểu học A. sĩ số 280 học sinh, số biên chế được tính là 8 lớp với 12 giáo viên. Hiện tại, trường này đang là 10 lớp với 15 giáo viên. Ngân sách chỉ được tính toán cấp cho 12 giáo viên. Nếu không gộp lớp, trường không biết lấy tiền đâu để trả lương cho 3 giáo viên nữa.
“Nhà trường tổ chức lớp, sắp xếp giáo viên thì căn cứ vào Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT Điều lệ trường tiểu học, còn bên cấp kinh phí trả lương lại căn cứ vào Thông tư 20/2023/TT-BGDĐT hướng dẫn về vị trí việc làm, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thông và các trường chuyên biệt công lập. Theo đó, tại Điều 3 Thông tư 20 có quy định về chia vùng để tính định mức giáo viên”, một hiệu trưởng chia sẻ.
Cụ thể, số lượng học sinh/lớp theo vùng để làm căn cứ giao hoặc phê duyệt số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thông như sau:
Vùng 1: Bình quân 25 học sinh/lớp đối với cấp tiểu học; bình quân 35 học sinh/lớp đối với cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông;
Vùng 2: Bình quân 30 học sinh/lớp đối với cấp tiểu học; bình quân 40 học sinh/lớp đối với cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông;
Vùng 3: Bình quân 35 học sinh/lớp đối với cấp tiểu học; bình quân 45 học sinh/lớp đối với cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông;
Tại địa phương người viết là vùng 3. Vì thế, khi tính biên chế giáo viên, cơ quan quản lý liên quan đã lấy tổng số học sinh toàn trường chia cho 35 em/lớp sẽ ra số lớp học của cả trường. Căn cứ vào tổng số lớp học để phân bổ con người và tiền lương mỗi tháng.
Một số bất cập đã nảy sinh. Ví dụ, một trường tiểu học có tổng số học sinh ở cả 5 khối lớp là 270 em. Được chia ra, khối 1: có 2 lớp với tổng số 58 học sinh; Khối 2 có 2 lớp với tổng số 48 học sinh. Khối 3 có 2 lớp với tổng số 60 học sinh; Khối 4 có 2 lớp với tổng số 56 học sinh; Khối 5 có 2 lớp với tổng số 48 học sinh; Tổng cộng nhà trường có 10 lớp với 15 giáo viên. Tuy nhiên, khi tính định mức giáo viên thì cơ quan quản lý liên quan tính: 270 học sinh toàn trường : 35 em/lớp = 7.7 (lớp). Lấy 7.7 x 1.5 giáo viên/lớp = 11.55 (gần 12) giáo viên.
Số lượng biên chế và cấp ngân sách chi lương chỉ được tính cho 12 giáo viên. Trong khi đó, tổng số giáo viên hiện tại của trường lại là 15, dư khoảng 3 giáo viên so với biên chế được tính.
Nhà trường buộc phải tính toán để giảm bớt 2 lớp. Theo đó, trường gộp 2 lớp còn 1 lớp (khối lớp 2 và khối lớp 5). Việc này dẫn đến, 2 khối bị gộp lớp sĩ số học sinh là 48 em/lớp.
“Mặc dù trong trường, các lớp ở khối 1, 3, 4 sĩ số mới gần 30 em/lớp nhưng không thể ghép lớp 1 với lớp 2 hay lớp 4 với lớp 5 để cho sĩ số đồng đều giữa các khối lớp khác nhau được. Vì các em không cùng trình độ. Còn 2 khối từ mỗi khối 2 lớp giờ còn một lớp, sĩ số cao đến trên 45 học sinh là không phù hợp điều lệ trường tiểu học. Đặc biệt là sĩ số quá đông, giáo viên sẽ khó đảm bảo được việc giảng dạy có chất lượng, sát sao được.”, một hiệu trưởng cho biết.
Sĩ số cao ảnh hưởng thế nào đến chất lượng giáo dục?
Đầu năm học 2024-2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Công văn số 3898/BGDĐT-GDTH về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục tiểu học năm học 2024-2025. Công văn nêu rõ: "Bảo đảm tỷ lệ 1 phòng học/lớp, cơ sở vật chất, sĩ số học sinh/lớp theo quy định tại Điều lệ trường tiểu học; có đủ thiết bị dạy học tối thiểu theo quy định; bảo đảm tỷ lệ 1,5 giáo viên/lớp và cơ cấu giáo viên để dạy đủ các môn học, hoạt động giáo dục và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày theo quy định.[1]
Tại thời điểm này (tháng 2/2025) khi năm học 2024-2025 chỉ còn vài tháng nữa là kết thúc thì tại địa phương người viết nhiều trường học đồng loạt thực hiện việc gộp lớp làm tăng sĩ số học sinh ở một số lớp vượt qua sĩ số chuẩn là 35 học sinh/lớp thì việc này có đi ngược lại chỉ đạo trên?
Một giáo viên chia sẻ, lớp học có 35 học sinh khi tổ chức học theo nhóm, tôi chia thành 6 nhóm. Dù thế, giáo viên chúng tôi vẫn rất khó di chuyển từ nhóm này sang nhóm kia để hỗ trợ các em khi học. Lớp học 40 em, sẽ phải kê tới 20 cái bàn trong lớp. Lớp học 45 hoặc 48 em thì số bàn trong lớp phải lên đến 24 cái sẽ xếp ra tới cửa, gần chạm bục giảng.
Học sinh chỉ được xếp ngồi một cách duy nhất là quay mặt lên bảng. Thầy cô có muốn tổ chức hoạt động giáo dục theo nhóm cũng rất khó vì không kiểm soát được. Hình thức dạy học được áp dụng sẽ chủ yếu là dạy theo kiểu truyền thống. Thầy giảng, trò khoanh tay lên bàn ngồi lắng nghe. Thầy đọc, trò trả lời. Đổi mới giáo dục bao năm, lấy học sinh làm trung tâm và sử dụng nhiều hình thức dạy học tích cực thì nay vì sĩ số học sinh quá đông lại trở về với phương pháp dạy học truyền thống.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://thuvienphapluat.vn/cong-van/Giao-duc/Cong-van-3898-BGDDT-GDTH-2024-huong-dan-thuc-hien-nhiem-vu-giao-duc-tieu-hoc-nam-hoc-2024-2025-619377.aspx