Giúp trẻ tự kỷ hòa nhập cộng đồng như thế nào?

Nhiều nhà chuyên môn, các giáo viên trực tiếp dạy trẻ tự kỷ đều nhận định như trên. Trẻ tự kỷ hoàn toàn trở thành những đứa trẻ bình thường nếu như được phát hiện, giúp đỡ càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, một khó khăn thực tế hiện nay, khi các phụ huynh đưa con tới trường, nhà trường xác định con họ đã mắc chứng tự kỷ nhưng gia đình hoàn toàn “bác bỏ”, hầu như ít khi có thái độ hợp tác cùng giúp con mình hòa nhập. Đó là thực trạng đang diễn ra ở cấp Tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội, được nhiều giáo viên phản ánh.

Theo Ths Nguyễn Thị Thanh, giảng viên Trường CĐ Sư phạm Hà Nội, cách giúp trẻ tự kỷ hòa nhập với cộng đồng, với bạn bè cần có ba mô hình chính, chuyên biệt, bán hòa nhập và hào nhập. Nếu đảm bảo được vấn đề giáo dục hòa nhập cho trẻ tự kỷ đó cũng là làm được vấn đề xã hội hóa giáo dục. “Chúng ta phải có quan điểm nhìn nhận trẻ tự kỷ như là trẻ em bình thường, không có sự gán mác, gọi tên hay phân biệt đối xử với trẻ tự kỷ” Ths Thanh cho biết.

Giáo dục, dạy dỗ cho một đứa trẻ bình thường đã rất khó khăn, càng khó khăn hơn khi các trường, những giáo viên tiếp nhận những đứa trẻ có hội chứng tự kỷ. Đứng ở góc độ nhà giáo, Ths Thanh cho rằng, trong quá trình dạy phải tạo cơ  hội cho trẻ tự kỷ tham gia hòa nhập với các bạn trong lớp, có thể tạo cơ hội cho trẻ học chậm hơn từ 1-2 năm. “Trẻ tự kỷ như một miếng ghép, trong miếng ghép đó có nhiều mảnh nhỏ, mỗi ngày ta lắp ghép từng mảnh và dần sẽ được một mảnh ghép lớn”. Ths Thanh ví von về  quá trình hòa nhập cho trẻ tự kỷ. 

Từ kinh nghiệm thực tế, cô giáo Đỗ Thị Hoa, giáo viên dạy trẻ tự kỷ Trường Tiểu học Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội nêu ý kiến, trước đó, bản thân cô cũng rất lo lắng khi phải tiếp nhận 2 em tự kỷ vào lớp học của mình. Tuy nhiên, qua thời gian và qua nhiều phương tiện cô đã tìm hiểu được những khả năng của các em nên đã có cách giáo dục hiệu quả.

Trao đổi với chúng tôi, cô Hoa cho biết, “Sau khi tiếp nhận tôi đã tìm các kênh đa dạng trong lớp để làm cho các em có cảm giác hứng thú học tập. Đặc biệt giáo viên phải chủ động xây dựng  môi trường xung quanh, đó là vòng tay bè bạn. Theo đó, với từng mục tiêu của môn học giáo viên có thể đưa ra mục riêng cho các em tự kỷ, ví như môn Toán lớp 2, cộng, trừ, nhân, chia trong phạm vi 1.000 nhưng ở trẻ tự kỷ chỉ yêu cầu các em làm trong phạm vi 100 thôi” 

Là phụ huynh có con 10 tuổi mắc chứng tự kỷ đã lâu, chị Nguyễn Đình Hiếu (Q. Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, con chị lên 6 tuổi bắt đầu xuất hiện chứng tự kỷ, lúc đầu nghĩ con phải đến lớp học chị rất lo lắng, lo vì không biết con mình có học được không, học những gì, học đến đâu hay vào trường chuyên biệt, nếu ở nhà thì ai trông, hàng loạt câu hỏi khiến chị và gia đình ngày đêm khó ngủ.

“Tuy nhiên, khi vào lớp học cô giáo đã xin phép nhà trường kê một ghế riêng cho con tôi, để bé ngồi gần với cô giáo hơn, xếp các bạn nhanh nhẹn ngồi gần giúp đỡ con tôi. Có thể nói, phương pháp giáo dục đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp trẻ tự kỷ hòa nhập. Qua đây, tôi cũng xin kiến nghị sắp tới cần có một cơ chế như thế nào đó để mỗi lớp có trẻ tự kỷ phải có giáo viên phụ giúp đỡ các em trong quá trình học” chị Hiếu đề xuất.

Đánh giá và nhận biết dấu hiệu của trẻ tự kỷ không khó, tuy nhiên đến hiện nay chúng ta chưa có một khái niệm nào rõ ràng và còn đang tranh cãi việc “Tự kỷ” có phải là một dạng “khuyết tật” hay không. PGS, TS Lê Văn Tạc, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Giáo dục đặc biệt (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) cho biết, hiện nay chứng tự kỷ vẫn chưa có trong luật, việc trẻ tự kỷ theo ông Tạc không phải là một dạng khuyết tật.

Ông Phạm Xuân Tiến, Trưởng phòng Giáo dục Tiểu học (Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội) thì cho rằng, trẻ tự kỷ là mắc một tổ hợp khiếm khuyết về thần kinh, các em chỉ khó khăn về giao tiếp và tương tác với xã hội. Việc tiến hành giáo dục hòa nhập cho trẻ tự kỷ là việc làm của toàn xã hội. Hiện trên địa bàn Hà Nội có tổng số 1.021 trẻ tự kỷ đang được tiến hành các bước hòa nhập. 

Xuân Trung