Bốn kiểm lâm bị bắt, trong đó có một hạt trưởng, 2 trạm trưởng và hiện 2 kiểm lâm khác cũng đang bị công an triệu tập vì liên quan đến xe chở gỗ lậu bị lật chết 10 người ở dốc Pù Huột, xã Bình Chuẩn (Con Cuông, Nghệ An).
Phóng viên đã vào vai người buôn gỗ lậu, đột nhập vào "rốn gỗ" Xiêng My (huyện Tương Dương) - nơi xuất phát số gỗ lậu trên.
Phu vàng dẫn lối đi mua… gỗ lậu!
Gỗ tròn, gỗ khối, gỗ cũ, gỗ mới nằm rải rác khắp nơi vào xã Xiêng My. Ngày lạnh giá, tôi lang thang cùng với một phu vàng hóa thân thành kẻ buôn gỗ nơi miền tây xứ Nghệ mới thấy gỗ lậu vẫn nhiều và dễ mua như rau...
Thụ án tù được gần 5 năm thì Đại được đặc xá trước thời hạn. Về quê, Đại không theo nghề phu vàng. Lấy vợ sinh con và hiện tại hắn khai hoang đất để trồng xoan (xoan dâu). "4 năm sau sẽ thu hoạch chừng 200 gốc xoan, bấy giờ cũng đủ tiền để cho con học cấp 3 rồi", Đại nói.
Tôi hỏi Đại làm sao lại có "duyên" với nghề gỗ. Hắn bảo: "Duyên gì đâu. Ai nhờ dẫn đường đi mua gỗ thì chở thôi. Họ cho ít chục nuôi vợ con". Dù đã được giới thiệu trước đó rằng Đại là cò gỗ rồi nhưng khi nghe hắn mới thấy cái sự khiêm tốn và kín lời của dân buôn gỗ. Những cuộc ngã giá gỗ lậu của tôi sau đó đều được Đại chỉ đường.
"Lạc" trong chợ gỗ
Đi qua xã Nga My (giáp với xã Xiêng My) bóng dáng những khối gỗ ngày càng xuất hiện nhiều dưới những mái nhà sàn. Gỗ được bày lộ rõ chẳng phải che đậy. "Gỗ nhiều thế sao kiểm lâm không bắt", tôi hỏi. "Bắt không được đâu. Dân lấy lí do kiếm gỗ để làm nhà", Đại giải thích với tôi bằng giọng tỉnh queo.
Xe chúng tôi dừng, Đại bước xuống gặp một thanh niên ở bản Canh xã Nga My. Sau vài câu trao đổi bằng tiếng Thái, Đại tấp xe vào một ngôi nhà sàn. Dưới chân nhà là đống gỗ đủ loại: Vuông vức có, tròn có xếp ngay ngắn. Sau khi hỏi, Đại giải thích: "Chồng hắn đi vào khe rồi. Cứ xem gỗ đi, hắn về sẽ ngã giá sau". Nhìn mấy cái cột dài chừng gần 6m mà theo Đại là gỗ đinh hương, người phụ nữ ra giá: 10 triệu đồng/cột. Sau lời hẹn sẽ gọi lại, Đại nháy mắt nói: Gần đây có bộ dong (bộ phản) đẹp lắm!
Tôi lại leo lên xe tiếp tục cùng Đại "đi chợ". Cứ gặp gỗ là Đại ngã giá. Đẩu đâu tôi cũng có thể mua được gỗ miễn là có tiền. Mỗi nhà một kiểu: Nhà thì nhiều cột gỗ trai; nhà thì nhiều cột trường. Ấn tượng nhất đối với tôi đó là những bộ phản: Đó là những tấm gỗ dầy khoảng 20cm, dài hơn 3m, rộng 1,2m. Theo lời của Đại thì những tấm như thế mỗi tấm đều có giá hàng chục triệu đồng, tùy vào loại gỗ.
Tại bản Piêng Ồ, Chon, Khe Quỳnh, Noong Mò... của xã Xiêng My - địa phương đã "xuất" số gỗ lậu trên chuyến xe bị lật chết 10 người vào sáng 7/12, gỗ cũng nằm nhan nhản dưới gầm nhà sàn. Vào đại một nhà dân, hỏi chuyện mua, rất dễ nhận được câu trả lời như mua rau vậy!
Gỗ lậu ở nhà bà hiệu trưởng!
Dọc đường vào Xiêng My, không ít những thân gỗ còn tươi nhựa nằm ngênh ngang bên đường. Cách trụ sở UBND xã này mấy bước chân, nhưng cột gỗ lớn vẫn nằm la liệt. Hỏi chuyện mua, câu trả lời vẫn là "chừng nào anh lấy", kèm theo là giá tiền tươi thóc thật.
Trong câu chuyện của những người dân bản địa, tôi mới nghe tin rằng, sáng 15/12, anh Quang Văn Dậu, 30 tuổi ở bản Cha Hia đã chết vì vào rừng khai thác gỗ lậu. Vậy là trong lúc tiếng khóc nỉ non của 10 phu gỗ thiệt mạng cách đó hơn một tuần chưa ngớt thì tại "rốn gỗ" Xiêng My máu dân vẫn đỗ xuống vì gỗ lậu.
Ông Lô Xuân Tình, chủ tịch UBND xã Xiêng My làm việc với phóng viên bằng sự ngại ngùng. Nói gì thì nói, sau vụ tai nạn làm chết 10 người, nguồn gốc gỗ lậu được xác định từ xã Xiêng My cũng khiến ông chủ tịch khó xử.
Theo ông Tình thì số gỗ lậu được phát hiện trên chuyến xe bị lật là của ông Ngô Văn Bình ở bản Chon. Không phải bản Piêng Ồ như đã thông tin. Nhà người dân này nằm bên quốc lộ 48C và cách trụ sở UBND xã chừng 6 - 7 cây số. Điều đáng nói là vợ của chủ gỗ này là bà Đặng Thị Hồng, hiệu trưởng trường Mầm non Xiêng My.
Ngoài số gỗ đã bốc đi thì sau khi chiếc xe gỗ lậu bị tai nạn xảy ra, ngành chức năng đã tiếp tục kiểm tra và tạm giữ hơn 9 khối gỗ thuộc nhóm 2 - 7 ở nhà ông Bình này. Hiện chưa có kết luận cuối cùng từ công an, nhưng nhìn lượng gỗ lớn như thế, dễ thấy nhà bà hiệu trưởng này là "động" gỗ lậu ở ngay giữa "rốn gỗ" miền tây Nghệ An.
Trời về chiều. Mưa nhẹ hạt. Tôi cùng Đại đứng lặng ở dốc Pù Huột (xã Bình Chuẩn, Con Cuông cách xã Xiêng My gần 10 cây số) nhìn những chân hương đỏ cắm vội trên chiếc bàn thờ gỗ dựng chông chênh bên vệ đường chợt thấy rùng mình...
Phóng viên đã vào vai người buôn gỗ lậu, đột nhập vào "rốn gỗ" Xiêng My (huyện Tương Dương) - nơi xuất phát số gỗ lậu trên.
Phu vàng dẫn lối đi mua… gỗ lậu!
Gỗ tròn, gỗ khối, gỗ cũ, gỗ mới nằm rải rác khắp nơi vào xã Xiêng My. Ngày lạnh giá, tôi lang thang cùng với một phu vàng hóa thân thành kẻ buôn gỗ nơi miền tây xứ Nghệ mới thấy gỗ lậu vẫn nhiều và dễ mua như rau...
"Xã Xiêng My có 3 tộc người là Thái, Khơ Mú và Kinh. Có 694 hộ thì đến 578 hộ nghèo, chiếm 83%. Dân chủ yếu sống bằng đốt nương làm rẫy. Có hai bản là Noong Mò và Piêng Ồ thuộc vùng đệm và lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống".
Ông Lô Xuân Tình (chủ tịch UBND xã Xiêng My)
Thụ án tù được gần 5 năm thì Đại được đặc xá trước thời hạn. Về quê, Đại không theo nghề phu vàng. Lấy vợ sinh con và hiện tại hắn khai hoang đất để trồng xoan (xoan dâu). "4 năm sau sẽ thu hoạch chừng 200 gốc xoan, bấy giờ cũng đủ tiền để cho con học cấp 3 rồi", Đại nói.
Tôi hỏi Đại làm sao lại có "duyên" với nghề gỗ. Hắn bảo: "Duyên gì đâu. Ai nhờ dẫn đường đi mua gỗ thì chở thôi. Họ cho ít chục nuôi vợ con". Dù đã được giới thiệu trước đó rằng Đại là cò gỗ rồi nhưng khi nghe hắn mới thấy cái sự khiêm tốn và kín lời của dân buôn gỗ. Những cuộc ngã giá gỗ lậu của tôi sau đó đều được Đại chỉ đường.
 |
| Gỗ nằm rải rác gần trụ sở xã Xiêng My. |
"Lạc" trong chợ gỗ
Đi qua xã Nga My (giáp với xã Xiêng My) bóng dáng những khối gỗ ngày càng xuất hiện nhiều dưới những mái nhà sàn. Gỗ được bày lộ rõ chẳng phải che đậy. "Gỗ nhiều thế sao kiểm lâm không bắt", tôi hỏi. "Bắt không được đâu. Dân lấy lí do kiếm gỗ để làm nhà", Đại giải thích với tôi bằng giọng tỉnh queo.
Xe chúng tôi dừng, Đại bước xuống gặp một thanh niên ở bản Canh xã Nga My. Sau vài câu trao đổi bằng tiếng Thái, Đại tấp xe vào một ngôi nhà sàn. Dưới chân nhà là đống gỗ đủ loại: Vuông vức có, tròn có xếp ngay ngắn. Sau khi hỏi, Đại giải thích: "Chồng hắn đi vào khe rồi. Cứ xem gỗ đi, hắn về sẽ ngã giá sau". Nhìn mấy cái cột dài chừng gần 6m mà theo Đại là gỗ đinh hương, người phụ nữ ra giá: 10 triệu đồng/cột. Sau lời hẹn sẽ gọi lại, Đại nháy mắt nói: Gần đây có bộ dong (bộ phản) đẹp lắm!
 |
| Nhìn tấm dong này mới biết cây rừng to đến mức nào đã bị đốn hạ. |
Tôi lại leo lên xe tiếp tục cùng Đại "đi chợ". Cứ gặp gỗ là Đại ngã giá. Đẩu đâu tôi cũng có thể mua được gỗ miễn là có tiền. Mỗi nhà một kiểu: Nhà thì nhiều cột gỗ trai; nhà thì nhiều cột trường. Ấn tượng nhất đối với tôi đó là những bộ phản: Đó là những tấm gỗ dầy khoảng 20cm, dài hơn 3m, rộng 1,2m. Theo lời của Đại thì những tấm như thế mỗi tấm đều có giá hàng chục triệu đồng, tùy vào loại gỗ.
Tại bản Piêng Ồ, Chon, Khe Quỳnh, Noong Mò... của xã Xiêng My - địa phương đã "xuất" số gỗ lậu trên chuyến xe bị lật chết 10 người vào sáng 7/12, gỗ cũng nằm nhan nhản dưới gầm nhà sàn. Vào đại một nhà dân, hỏi chuyện mua, rất dễ nhận được câu trả lời như mua rau vậy!
Gỗ lậu ở nhà bà hiệu trưởng!
Dọc đường vào Xiêng My, không ít những thân gỗ còn tươi nhựa nằm ngênh ngang bên đường. Cách trụ sở UBND xã này mấy bước chân, nhưng cột gỗ lớn vẫn nằm la liệt. Hỏi chuyện mua, câu trả lời vẫn là "chừng nào anh lấy", kèm theo là giá tiền tươi thóc thật.
Trong câu chuyện của những người dân bản địa, tôi mới nghe tin rằng, sáng 15/12, anh Quang Văn Dậu, 30 tuổi ở bản Cha Hia đã chết vì vào rừng khai thác gỗ lậu. Vậy là trong lúc tiếng khóc nỉ non của 10 phu gỗ thiệt mạng cách đó hơn một tuần chưa ngớt thì tại "rốn gỗ" Xiêng My máu dân vẫn đỗ xuống vì gỗ lậu.
Ông Lô Xuân Tình, chủ tịch UBND xã Xiêng My làm việc với phóng viên bằng sự ngại ngùng. Nói gì thì nói, sau vụ tai nạn làm chết 10 người, nguồn gốc gỗ lậu được xác định từ xã Xiêng My cũng khiến ông chủ tịch khó xử.
Theo ông Tình thì số gỗ lậu được phát hiện trên chuyến xe bị lật là của ông Ngô Văn Bình ở bản Chon. Không phải bản Piêng Ồ như đã thông tin. Nhà người dân này nằm bên quốc lộ 48C và cách trụ sở UBND xã chừng 6 - 7 cây số. Điều đáng nói là vợ của chủ gỗ này là bà Đặng Thị Hồng, hiệu trưởng trường Mầm non Xiêng My.
Ngoài số gỗ đã bốc đi thì sau khi chiếc xe gỗ lậu bị tai nạn xảy ra, ngành chức năng đã tiếp tục kiểm tra và tạm giữ hơn 9 khối gỗ thuộc nhóm 2 - 7 ở nhà ông Bình này. Hiện chưa có kết luận cuối cùng từ công an, nhưng nhìn lượng gỗ lớn như thế, dễ thấy nhà bà hiệu trưởng này là "động" gỗ lậu ở ngay giữa "rốn gỗ" miền tây Nghệ An.
Trời về chiều. Mưa nhẹ hạt. Tôi cùng Đại đứng lặng ở dốc Pù Huột (xã Bình Chuẩn, Con Cuông cách xã Xiêng My gần 10 cây số) nhìn những chân hương đỏ cắm vội trên chiếc bàn thờ gỗ dựng chông chênh bên vệ đường chợt thấy rùng mình...
Trọng Đức/Khoa học Đời sống