Biển Đông: "Tinh thần hiếu chiến vô vị chỉ đem lại sự sai trái"

Phản bác về “đường lưỡi bò” từ học giả Trung Quốc

Ngày 30/7, thêm nhiều ý kiến, quan điểm được các học giả Trung Quốc đưa ra, trong đó cảnh báo những hành động gây hấn gần đây của chính quyền Bắc Kinh sẽ đi ngược lại xu thế hòa bình và lợi ích của nhân dân các nước trong khu vực và dù có dùng sức mạnh quân sự lớn đến đâu thì cũng sẽ bị thất bại. Báo Công an nhân dân trích dẫn bài báo "Ảo tưởng chiến tranh sai trái" đăng trên tờ Tin tức Thế giới của Trung Quốc: phân tích rằng, những lời lẽ hiếu chiến về Biển Đông của Trung Quốc giống như châu Âu trước Thế chiến thứ nhất gây nên thương vong khủng khiếp và khiến châu Âu sa vào thảm họa. Bài báo sau đó được rất nhiều báo mạng trong và ngoài Trung Quốc đăng lại.

Tàu khu trục Type-052B của Trung Quốc.

Tác giả bài báo cảnh báo: “Ngày nay, những sự hối hả, gấp gáp chuẩn bị gây chiến lại đang hiện ra trong tầm mắt chúng ta. Những kẻ lớn tiếng cổ súy cho chiến tranh ấy có tâm thái của kẻ yếu. Lòng tự trọng giả dối và mong manh ấy không thể tạo nên thành công… Chúng ta cần phải thấy rằng, tinh thần hiếu chiến vô vị chỉ đem lại sự sai trái”.

Trước đó, học giả, nhà bình luận nổi tiếng của trang báo mạng Phượng Hoàng (Hong Kong, Trung Quốc) Tiết Lý Thái cũng cảnh báo, Trung Quốc sẽ vấp phải nhiều khó khăn và thách thức từ cộng đồng quốc tế nếu cứ khăng khăng tuyên bố về “đường lưỡi bò”. Học giả Tiết Lý Thái đã chỉ ra 5 điểm sai của “đường lưỡi bò”.

Đầu tiên là việc Trung Quốc mới chỉ vẽ ra 11 đoạn trên bản đồ nước họ, mà không hề tiến hành phân định biên giới trên biển với các nước láng giềng xung quanh, cũng chưa từng có động thái hòng nhận được sự công nhận của cộng đồng quốc tế. Thứ hai, cho đến nay, Trung Quốc vẫn chưa nói rõ “đường 9 đoạn” là đường biên giới quốc gia đứt khúc hay là đường giới tuyến trên biển truyền thống.

Bắc Kinh không đưa ra một định nghĩa, chưa ghi rõ kinh độ, vĩ độ trên vị trí địa lý, mà đơn thuần chỉ là vẽ ra các đường đứt đoạn trên bản đồ của họ, thì làm sao mà thuyết phục được người khác? Tiếp theo, nếu như Bắc Kinh nhấn mạnh đường 11 đoạn mà chính phủ Trung Quốc đưa ra ban đầu là đường biên giới quốc gia không thể xâm phạm, thì thử hỏi tại sao sau khi nước Trung Quốc mới ra đời, để thể hiện “tình cảm” của họ với Việt Nam, Bắc Kinh lại tự xóa đi 2 đoạn trên bản đồ trong khu vực vịnh Bắc Bộ? Phải chăng Trung Quốc coi việc sửa đường biên giới quốc gia như trò đùa?

Theo học giả này, nếu như Bắc Kinh khẳng định đường 9 đoạn là đường biên giới quốc gia, thì tại sao sau khi thống nhất đất nước vào năm 1975, trong thời gian 30 năm, Việt Nam đã chiếm hữu đến 30 hòn đảo lớn nhỏ, mà Bắc Kinh không hề nêu ra vấn đề này trong các lần phản đối ngoại giao? Cuối cùng, Biển Đông là tuyến vận tải của hơn 80% hàng hóa chiến lược của khu vực Đông Bắc Á và hơn 40% hàng hóa chiến lược của hầu hết các quốc gia phương Tây và cộng đồng quốc tế khó có thể chấp nhận tuyên bố của Trung Quốc

Triệu đại sứ Campuchia vì phát ngôn “chơi bẩn chính trị”

Bộ Ngoại giao Philippines ngày 31/7 đã triệu đại sứ Campuchia tại Manila lên để yêu cầu giải thích về một cáo buộc rằng đằng sau lập trường thiếu linh hoạt và không thể thương lượng được của Philippines và Việt Nam về Biển Đông tại Hội nghị ASEAN là “chơi bẩn chính trị”. Thông tin được báo Dân trí đăng tải.

Hội nghị ASEAN hồi đầu tháng 7 tại Campuchia đã kết thúc mà lần đầu tiên trong lịch sử 45 năm không ra được thông cáo chung 

Đây là lần thứ hai trong hai ngày liên tiếp Đại sứ Campuchia tại Philippines Hos Sereythonh bị Bộ Ngoại giao Philippines triệu lên. Trong lần đầu vào sáng 30/7, nhà ngoại giao Campuchia đã không có mặt với lý do sức khỏe.

 

Hội nghị ASEAN hồi đầu tháng 7 tại Campuchia đã kết thúc mà lần đầu tiên trong lịch sử 45 năm không ra được thông cáo chung

Trong bài viết gửi tờ The Star của Philippines ông Hos Sereythonh đã cáo buộc Việt Nam và Philippines “phá hoại và lũng đoạn bản thông cáo chung làm cho Hội nghị này thất bại trước mắt các bên đối thoại của ASEAN và cộng đồng quốc tế. Đó không phải là tinh thần đoàn kết và thống nhất thực sự của ASEAN”.

Theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines Raul Hernandez, vị đại sứ Campuchia đã được mời lên để giải thích về nhận định của ông, thế nhưng ông đã cáo bệnh không đến.

Dù vậy, chính quyền Philippines vẫn kiên trì. Ông Hernandez cho biết : “Chúng tôi sẽ tiếp tục triệu mời cho đến khi ông ấy có thể tới. Chúng tôi muốn ông ấy giải thích là ông ấy muốn nói gì khi cho rằng "quan điểm cứng nhắc và không thể thương lượng của hai quốc gia ASEAN là trò chính trị bẩn thỉu”.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines còn tố cáo ngược lại rằng Campuchia đã bác bỏ từ chối ít nhất năm bản dự thảo cuối cùng của bản tuyên bố chung vốn có thể góp phần giải quyết vấn đề tranh chấp trên biển.

Bộ Ngoại giao Philippines cho biết, sẽ yêu cầu Đại sứ Sereythonh làm rõ các thông tin về những sự kiện mà ông viết trong bài báo gửi The Star được ông lấy từ đâu vì nhiều nội dung ông viết ra không phù hợp với hồ sơ của các Hội nghị ASEAN ở Phnom Penh vừa qua.

Phát ngôn viên Hernandez nói: “Chúng tôi cũng có ý định chỉ rõ cho ông Đại sứ Hos Sereythonh vì sao Campuchia, nước chủ tịch luân phiên ASEAN, lại bị coi là thúc đẩy quá mức lợi ích của một nước không phải là thành viên ASEAN. Điều này rõ ràng là làm yếu đi lập trường của Philippines, ViệtNam và các thành viên khác của ASEAN”.

Đại sứ Campuchia hiện chưa lên tiếng về vấn đề này.

Căng thẳng đã leo thang trong năm nay giữa Trung Quốc với Philippines và Việt Nam trên hồ sơ Biển Đông và tại Hội nghị ASEAN vừa qua. Việt Nam và Philippines đã yêu cầu khối ASEAN nêu một số diễn biến tại Biển Đông vào trong bản thông cáo chung, nhưng không thành.

Trung Quốc đơn phương đòi chủ quyền đối với gần như toàn bộ vùng biển Đông, và tranh chấp với bốn thành viên ASEAN là Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei, cũng như Đài Loan.

Chạy đua vũ trang?

Theo nhiều chuyên gia quốc tế, chính sự leo thang làm dậy sóng Biển Đông đã đẩy các nước trong khu vực vào một cuộc chạy đua vũ trang và hiện đại hóa quân đội. Thông tin được Tuần Việt Nam đăng tải, theo IHS Jane's, các nước Đông Nam Á cùng nhau đã tăng 13,5% chi tiêu quốc phòng trong năm 2011, lên 24,5 tỷ USD và dự đoán sẽ tăng lên đến 40 tỷ USD vào năm 2016.

Sự gia tăng chi phí quân sự chủ yếu là của các quốc gia biển ở Đông Nam Á. Philippines cũng đã tăng chi phí quân sự lên gần gấp đôi vào 2011 và mua lại một tàu tuần tra lớp Hamilton của Mỹ, nước này cũng đã tuyên bố sẽ đấu thầu mua thêm các vũ khí mới, bao gồm cả máy bay chiến đấu, tàu tấn công nhanh, radar,... vào tháng 8/2012.

Trước bối cảnh các quốc gia khu vực gia tăng sức mạnh quân sự, Mỹ cũng không đứng ngoài cuộc sau khi tuyên bố trọng tâm đối ngoại của Mỹ trong tương lai sẽ là khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trong năm 2012, Mỹ đã nhanh chóng đẩy mạnh chính sách "xoay trục" với việc tái bố trí và tái cơ cấu lực lượng quân sự ở Thái Bình Dương. Theo đó, Mỹ sẽ bố trí 60% tàu chiến ở Thái Bình Dương, bao gồm 6 tàu sân bay và đặc biệt là sự tăng cường của các loại máy bay và tàu chiến hiện đại nhất.

Tuy nhiên, điểm đáng chú ý nhất của chiến lược "xoay trục" của Mỹ lại nằm ở việc tái cơ cấu các cơ cấu quân sự Mỹ và triển khai quân sự theo kiểu luân chuyển qua các cảng khác nhau trong khu vực, nhằm tăng cường sự hiện diện quân sự và đảm bảo "khả năng kiểm soát vùng biển trong khu vực tại bất cứ nơi nào nếu cần thiết".

Rõ ràng việc gia tăng quá lớn lực lượng quân sự và sự hiện diện của các quốc gia trên biển Đông cũng sẽ dẫn đến kết quả tất yếu là mật độ tàu bè trên biển Đông gia tăng với sự xuất hiện hỗn hợp của các tàu dân sự, bán quân sự và quân sự. Tỉ lệ xảy ra va chạm giữa các bên cũng theo đó tăng lên và khó có thể kiểm soát do "thiếu các lực lượng hàng hải có kinh nghiệm, có ít hoặc không hiểu biết lẫn nhau về quản lý các sự cố hàng hải", như Giám đốc điều hành Viện nghiên cứu Lowy - Micheal Wesley lo ngại.

Nếu va chạm xảy ra thì chắc chắn sẽ biến thành các cuộc xung đột cục bộ giữa tàu chiến các nước, và các tranh chấp này có thể sẽ ảnh hưởng tới toàn cầu.

Từ đó, có thể thấy rằng, việc Trung Quốc quân sự hóa biển Đông là "lợi bất cập hại". Mặc dù Trung Quốc có được sức mạnh răn đe các nước Đông Nam Á nhỏ yếu, có thể âm thầm gặm nhấm chủ quyền của các quốc gia trong khu vực và có thêm một con bài trên bài đàm phán. Tuy nhiên, hậu quả của chiến lược này là sự phản đối của quốc tế, sự mất lòng tin của các quốc gia trong khu vực, ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín và hình ảnh "trỗi dậy hòa bình" mà Trung Quốc đã xây dựng trong hai thập kỉ qua.

Đặc biệt là việc Trung Quốc sử dụng các tàu bán quân sự để thực hiện các hành động xác quyết chủ quyền của mình, đây có thể coi là một chiến lược khôn ngoan, tuy nhiên, nó cũng là con dao hai lưỡi vì các lực lượng bán quân sự như hải giám, ngư chính,... do nhiều cơ quan khác nhau quản lý, thiếu đồng nhất trong hoạt động và khó kiểm soát hiệu quả, do đó, nguy cơ xung đột là không thể tránh khỏi và chắc chắn Mỹ sẽ có cơ hội để can thiệp một cách chính danh.

Thậm chí nếu không có xung đột nhưng việc Trung Quốc duy trì các hành động gây hấn quá lộ liễu và ngang ngược cũng có thể biến thành "cơ hội" để Mỹ can thiệp sâu hơn vào biển Đông. Lúc đó không chỉ là giấc mộng bá chủ, mong muốn biến biển Đông thành "ao nhà" tiêu tan mà cả sức mạnh và tầm ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực cũng sẽ bị kiềm tỏa.

Trung Quốc đang chơi một nước cờ mà tự đẩy mình vào thế "lưỡng bại câu thương". Vấn đề là liệu các nước trong khu vực có đủ bình tĩnh để kiềm chế, không tự đẩy mình vào xung đột? Rõ ràng, ngược lại với Trung Quốc, các nước khu vực đang mong muốn một quang cảnh trời yên mây tạnh.

T.H