 |
| Tháng 2/1973, Quốc vương và phu nhân sang thăm Việt Nam đúng vào dịp tết Nguyên đán Quý Sửu |
Theo lời đề nghị của Quốc vương Sihanouk, Chính phủ ta quyết định thành lập một đoàn công tác đặc biệt giao cho Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao tổ chức thực hiện nhằm bảo vệ Quốc vương về thăm Campuchia bằng đường bộ. Thành phần đoàn gồm có: về phía Campuchia có Quốc vương Sihanouk, phu nhân của Quốc vương bà hoàng Monique, cố vấn Iêng Sary và phiên dịch.
Về phía Việt Nam có đồng chí Hoàng Văn Hoàng, chuyên viên cao cấp Ban Đối ngoại - Bộ Ngoại giao làm Trưởng đoàn. Hai đồng chí Phó trưởng đoàn là Nguyễn Thương, nguyên Đại sứ của nước ta ở Campuchia và Đại tá Lê Đình Xoàn - Phó Tư lệnh đoàn 559 (Bộ Quốc phòng), có tổ cảnh vệ, tổ điện đài, tổ phục vụ... và 50 cán bộ, chiến sĩ Đoàn 559. Tổng số đoàn gồm có 89 người, hành quân bằng ôtô gồm 11 chiếc, có xe lễ tân, xe Quốc vương và phu nhân, xe nhà bếp, xe thông tin, xe y tế... Đoàn mang mật danh "Đoàn Thắng lợi".
Riêng tổ Cảnh vệ gồm 6 người do đồng chí Nguyễn Quang Chiêm, Trưởng phòng Bảo vệ khách quốc tế, mít tinh hội nghị - Cục Cảnh vệ phụ trách và trực tiếp bảo vệ tiếp cận Quốc vương Sihanouk; đồng chí Nguyễn Thanh Minh và đồng chí Vũ Thị Hiên bảo vệ tiếp cận bà hoàng Monique; đồng chí Nguyễn Trọng Giáp bảo vệ tiếp cận Iêng Sary; đồng chí Nguyễn Hữu Nói và đồng chí Nguyễn Văn Mão bảo vệ xe sau và hành lý.
Trước khi lên đường Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến giao nhiệm vụ và tiễn đoàn. Thủ tướng căn dặn: "Chuyến đi này phải hết sức giữ bí mật, kế hoạch bảo vệ chỉ được phép đảm bảo tuyệt đối an toàn, không để xảy ra bất cứ điều gì đáng tiếc". Tất cả các thành viên trong đoàn đều thấy rõ và hiểu đây là mệnh lệnh của Đảng giao cho.
Đoàn xe đưa Quốc vương Sihanouk và phu nhân trên đường Trường Sơn.
Trước đó Thủ tướng cũng nói: "Quốc vương Sihanouk là người có tinh thần yêu nước là người bạn quý của nhân dân Việt Nam, vì vậy bằng mọi giá phải bảo vệ tuyệt đối an toàn Quốc vương và Hoàng hậu". Buổi tiễn đưa tuy ngắn ngủi nhưng diễn ra đầy xúc động đã cổ vũ mọi người trong đoàn quyết tâm thực hiện một nhiệm vụ đặc biệt có một không hai mang cả ba tính chất quân sự, chính trị, ngoại giao.
Ngày 27/1/1973, Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết. Đây là thời kỳ sôi động của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Mặc dù vậy trên chiến trường miền Nam tình hình diễn ra rất phức tạp. Đế quốc Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn tìm mọi cách để phá hoại Hiệp định Paris. Chúng ráo riết triển khai kế hoạch bình định. Lấn chiếm vùng giải phóng.
Trước tình hình phức tạp của cuộc chiến tranh và tầm quan trọng của chuyến bảo vệ, đồng chí Nguyễn Quang Chiêm đã phối hợp với các lực lượng liên quan, nắm tình hình xây dựng kế hoạch bảo vệ đoàn để lãnh đạo Cục Cảnh vệ trình lên lãnh đạo Bộ Công an duyệt. Còn đối với những chiến sĩ trong tổ cảnh vệ ngày 24/2/1973, đồng chí Trần Quốc Hoàn, Bộ trưởng Bộ Công an có cuộc gặp mặt và chúc anh em đi làm nhiệm vụ vẻ vang, lập thành tích xuất sắc, giành thắng lợi và trở về an toàn. Đồng chí Nguyễn Quang Chiêm đã hứa với Bộ trưởng quyết tâm thực hiện nhiệm vụ mà Bộ trưởng giao cho với thành tích cao nhất.
Ngày hôm sau, Quốc vương Sihanouk và bà hoàng Monique tiếp xúc và làm quen với các đồng chí trong tổ cảnh vệ. Về kỷ niệm này đồng chí Nguyễn Quang Chiêm, nguyên Phó cục trưởng Cục Cảnh vệ (nay là Bộ Tư lệnh Cảnh vệ) kể lại: "Hôm tiếp xúc với Quốc vương Sihanouk và phu nhân, ngài hỏi chuyện, chúng tôi trả lời bằng tiếng Pháp. Vì tôi và đồng chí Nguyễn Thanh Minh vừa đi bảo vệ Hội nghị Paris ở Pháp về. Quốc vương và phu nhân rất vui và ngay từ ngày đầu chúng tôi đã chiếm được cảm tình của vợ chồng Quốc vương".
Ngày 27/2/1973, đoàn đi ôtô vào Quảng Trị trước. Ngày hôm sau Quốc vương và phu nhân đi máy bay vào Đồng Hới. Ngồi trên máy bay, Quốc vương rất vui, hỏi chuyện mọi người xung quanh. Ngài nói chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Đại tướng Võ Nguyên Giáp và nhiều cán bộ cấp cao của Đảng và Nhà nước ta. Ngài ca ngợi nhân dân Việt Nam đã dũng cảm kiên cường, không chịu khuất phục trước đế quốc Mỹ, kẻ thù có vũ khí tối tân và lớn mạnh nhất thế giới. Sau hơn giờ đồng hồ đoàn hạ cánh xuống sân bay Đồng Hới. Đoàn xe ôtô đưa Quốc vương và phu nhân về nghỉ tại trạm Hiền Linh (tỉnh Quảng Bình). Đêm đầu tiên mọi người trong đoàn hầu như thức trắng trước cảnh đẹp hùng vĩ của núi rừng Trường Sơn.
Ngày 29/2/1973, đoàn rời trạm Hiền Linh đi Lao Bảo và những ngày sau đó theo hành trình đoàn qua đường 9 (Nam Lào) đến Khe Sanh, Bản Đông, Sê Pôn, Se Non, Sê Lê Nông, K4 và F471, F472, F473, F470... dọc theo tây Trường Sơn qua 14 binh trạm của Đoàn 559. Đường Trường Sơn gập ghềnh đèo cao, dốc đứng, mưa gió thất thường. Có ngày đoàn chỉ đi được 30km, ngày đi nhiều nhất là 80km.
Hành trình của đoàn bảo vệ Quốc vương Sihanouk và bà hoàng Monique phải đi qua hàng trăm điểm nóng mà đế quốc Mỹ đã dội hàng ngàn quả bom xuống. Lực lượng bảo vệ đoàn đã đề phòng tình huống có bom nổ chậm của địch. Các đồng chí cảnh vệ đã phối hợp với cán bộ, chiến sĩ Đoàn 559 triển khai phương án theo kế hoạch. Ngoài những phương tiện phát hiện chất nổ chất cháy và vũ khí bom mìn, các đồng chí phải căng mắt ra để quan sát phát hiện những điểm khả nghi.
Qua điểm nóng này, thở phào nhẹ nhõm thì lại đến điểm nóng khác. Chỉ sau mấy ngày đoàn của Quốc vương lên đường, Mỹ đoán gần đoán xa, nhiều lần thu tin dò dẫm hành trình của đoàn. Chúng cho máy bay AC-130 đi tìm kiếm rồi bắn vu vơ. Các chiến sĩ cảnh vệ đã phối hợp với Đoàn 559 chủ động đọ mưu, đấu trí bịt mắt địch. Một hôm trời vừa xẩm tối đoàn xe dừng lại bên một con sông mênh mông sóng nước. Điều kiện thời chiến, phương tiện của đoàn thì chỉ có ôtô. Làm sao có thể vượt sông đưa đoàn về trạm nghỉ theo kế hoạch.