Bỏ chia nhóm môn lựa chọn, sẽ có 126 tổ hợp chọn môn cho học sinh lựa chọn?

Ngày 3/8/2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 13/2022/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 (gọi tắt là Chương trình giáo dục phổ thông 2018) của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Ảnh minh họa - Doãn Nhàn

Những điểm mới trong thực hiện chương trình trung học phổ thông

So với Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ban hành chương trình giáo dục phổ thông, Thông tư 13/2022/TT-BGDĐT vừa ban hành có hiệu lực từ ngày 3/8 có những điểm mới như sau:

Bộ Giáo dục bỏ yêu cầu "mỗi nhóm chọn ít nhất một môn lựa chọn"

Môn học Lịch sử (từ môn học lựa chọn thuộc nhóm môn Khoa học xã hội) trở thành môn học bắt buộc.

Như vậy, chương trình có các môn học, hoạt động giáo dục bắt buộc gồm: Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1; Lịch sử; Giáo dục thể chất; Giáo dục Quốc phòng và An ninh; Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Nội dung giáo dục của địa phương.

Điều chỉnh số môn học lựa chọn còn 09 môn và không chia thành các nhóm môn. Học sinh chọn 04 môn học trong 09 môn lựa chọn. Các môn lựa chọn gồm: Địa lí; Giáo dục kinh tế và pháp luật; Vật lí; Hóa học; Sinh học; Công nghệ; Tin học; Âm nhạc; Mĩ thuật.

Bảng tổng hợp kế hoạch giáo dục cấp trung học phổ thông như sau:

Từ 108 tổ hợp chọn môn sẽ thành 126 tổ hợp chọn môn?

Ngày 19/4/2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo có ban hành Công văn 1496/BGDĐT-GDTrH về việc triển khai thực hiện chương trình giáo dục trung học.

Đối với việc xây dựng tổ hợp chọn môn có hướng dẫn: “Mỗi trường trung học phổ thông xây dựng một số tổ hợp môn học lựa chọn gồm 05 môn học được chọn từ 03 nhóm môn học lựa chọn trong chương trình (mỗi nhóm chọn ít nhất 01 môn học); vừa đáp ứng nhu cầu của học sinh vừa bảo đảm phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường, dựa trên kết quả khảo sát nhu cầu học tập của học sinh và đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Nhà trường công khai các tổ hợp môn học lựa chọn trong phương án tuyển sinh và tăng cường công tác tư vấn hướng nghiệp giúp học sinh lựa chọn môn học phù hợp.”

Với hướng dẫn trước đây, học sinh chọn 5 trong 9 môn có điều kiện mỗi nhóm chọn tối thiểu 1 môn, khi đó sẽ có 108 tổ hợp chọn môn.

Tôi nghĩ Bộ Giáo dục đã không lường trước được tình huống phát sinh 108 tổ hợp

Sau khi môn Lịch sử trở thành môn bắt buộc, việc xây dựng tổ hợp chọn môn sẽ có những thay đổi.

Thông tư 13/2022 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ghi rõ: “học sinh được lựa chọn 4 môn học từ các môn lựa chọn gồm Địa lí; Giáo dục kinh tế và pháp luật; Vật lí; Hóa học; Sinh học; Công nghệ; Tin học; Âm nhạc; Mĩ thuật.”.

Không còn quy định nhóm môn học như trước đây (gồm 3 nhóm môn Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội, Công nghệ và Nghệ thuật), Thông tư 13 cho phép học sinh được chọn 4 môn bất kỳ trong 9 môn, có thể chọn tổ hợp môn gồm cả 2 môn Âm nhạc, Mỹ thuật (trước đây nếu chọn môn Nghệ thuật thì chỉ chọn Âm nhạc hoặc Mỹ thuật).

Theo quy tắc toán học nếu được tự do lựa chọn tổ hợp chọn môn, học sinh sẽ được chọn 4 môn bất kỳ trong 9 môn thì sẽ có 126 cách lựa chọn (126 tổ hợp chọn môn).

Nếu theo quy định tại Thông tư này có thể hiểu là học sinh được lựa chọn 4 môn bất kỳ từ 9 môn học còn lại, tức là chọn 1 tổ hợp trong 126 tổ hợp chọn môn.

Thực tế, nếu để học sinh được tự do lựa chọn môn với 126 cách chọn thì đương nhiên sẽ “vỡ trận”, giao cho các trường tự xây dựng tổ hợp thì lại không đúng sở trường, sở thích, đam mê của các em học sinh.

Nếu để học sinh toàn bộ quyền lựa chọn tổ hợp chọn môn gồm 4 môn trong 9 môn thì gần như chắc chắn sẽ "vỡ trận", các trường sẽ gặp nhiều khó khăn như:

Nhiều học sinh chọn các môn trường thiếu giáo viên khó có thể đáp ứng như môn: Âm nhạc, Mỹ thuật, Tin học, Công nghệ,...

Có trường trung học phổ thông đã dự kiến "bỏ" hẳn môn Âm nhạc, Mỹ thuật trong các tổ hợp chọn môn vì trường không có giáo viên dạy.

Trong trường hợp học sinh đổ xô chọn một nhóm môn khiến nhà trường sẽ thiếu giáo viên dạy, trong khi các môn không được chọn sẽ dư thừa giáo viên,...

Sẽ thiếu cơ sở vật chất, phòng bộ môn, máy tính,... đáp ứng nhu cầu của học sinh nếu nhiều học sinh chọn cùng một môn,...

Hiện nay, một số trường cũng đã xây dựng tổ hợp chọn môn, tuy nhiên đa số dựa vào chủ quan của nhà trường, dựa vào điều kiện của nhà trường mà không theo sở thích, sở trường hay đam mê của học sinh, hay nói đúng hơn, học sinh chỉ được chọn theo các “thực đơn” đã chọn sẳn, dù thích hay không học sinh bắt buộc phải chọn.

Nhìn vào các tổ hợp chọn môn của một số trường công khai gần đây, học sinh rất rối rắm, khó lựa chọn vì các nguyên nhân như: các tổ hợp đều có những môn học sinh không thích và học sinh chưa có định hướng nghề nghiệp cụ thể do chưa có cơ sở, định hướng và Bộ Giáo dục cũng chưa công bố phương án thi tốt nghiệp trung học phổ thông, tuyển sinh đại học theo chương trình mới.

Việc xuất hiện 126 tổ hợp chọn môn khi chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nhân sự, xây dựng tổ hợp,… phát sinh rất nhiều rắc rối, phức tạp trong quá trình triển khai có thể ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của các em học sinh, có thể ảnh hưởng đến việc học tập, định hướng nghề nghiệp trong tương lai của các em.

Vì vậy rất cần có những hướng dẫn cụ thể, chi tiết về việc lựa chọn tổ hợp môn, chọn lại môn,... để các trường xây dựng cho phù hợp, đồng bộ tránh ảnh hưởng đến học sinh nếu chẳng may các em chọn không đúng môn học mình yêu thích.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.