 |
| Bộ đôi Yatsenyuk và Poroshenko có phối hợp được với nhau hay lại lặp lại vết xe đổ của những người tiền nhiệm? |
The New York Times ngày 30/10 bình luận, trong lịch sử hậu Xô Viết, chính quyền Ukraine đã rơi xuống vũng lầy cạnh tranh luẩn quẩn và nham hiểm giữa 2 quyền lực Tổng thống và Thủ tướng gây ra tình trạng quản lý yếu kém, tham nhũng và bạo lực tràn lan. Rối loạn chức năng bộ máy nhà nước đã biến Ukraine trở thành quốc gia nghèo nhất lục địa châu Âu và lệ thuộc vào ý tưởng bất chợt của người Nga.
Kết quả bầu cử Quốc hội Ukraine tuần này đã cho thấy rõ ràng rằng người dân Ukraine muốn Tổng thống Poroshenko và Thủ tướng Yatsenyuk phải hợp tác cùng nhau để theo đuổi tiến trình hội nhập châu Âu.
Mặc dù 2 chính khách này đã trở thành đồng minh chính trị kể từ khi bùng phát hàng loạt cuộc biểu tình đường phố ở Kiev, nhưng cuộc bầu cử Quốc hội vừa rồi cũng cho thấy những vết đứt gẫy, sự căng thẳng và cạnh tranh giữa 2 nhà lãnh đạo này, không khác gì giữa cựu Tổng thống Yushchenko và Thủ tướng Tymoshenko, giữa Yushchenko với Yanukovych và cả bộ đôi quyền lực Yanukovych - Tymoshenko.
Ngay sau khi đảng Mặt trận nhân dân giành được số phiếu ủng hộ đáng ngạc nghiên, hôm Thứ Tư Yatsenyuk đã nhanh chóng tuyên bố rằng ông sẽ chịu trách nhiệm xây dựng liên minh cầm quyền mới tại Quốc hội. Đây là một minh chứng cho thấy Yatsenyuk không chỉ muốn làm công việc của một Thủ tướng mà là một đối tác bình đẳng của Poroshenko trong việc định hình tương lai Ukraine sau Maidan.
Một số nhà phân tích tin rằng Tổng thống và Thủ tướng Ukraine đương nhiệm có thể làm việc cùng nhau vì họ đủ thông minh để tránh cạm bẫy đã đánh sập những người tiền nhiệm. Tuy nhiên những người khác lại nhìn thấy lý do để lo sợ không chỉ bới quá khứ đau buồn của đất nước Ukraine. Đầu tiên, Poroshenko và Yatsenyuk đã không đạt được một thỏa thuận về vận động tranh cử 1 đảng trong bầu cử Quốc hội.
Thứ hai, giới tinh hoa Ukraine đã thấy được ý định của Tổng thống Poroshenko muốn một đồng minh gần gũi với mình, cùng quê Vinnytsia và là một Phó Thủ tướng, Volodymyr Groysman thay thế Yatsenyuk làm Thủ tướng Ukraine.
Cuộc đàm phán để thành lập một chính đảng duy nhất giữa 2 phe cánh Porosenko và Yatsenyuk đã bị phá vỡ sau những tranh cãi mỗi phe được kiểm soát bao nhiêu ghế Bộ trưởng. "Đó là nền chính trị Ukraine hiện tại. Cả Poroshenko và Yatsenyuk đều muốn trở thành nhân vật chính", một chính khách Ukraine có quan hệ với cả Tổng thống và Thủ tướng cho biết với điều kiện giấu tên.
 |
| Poroshenko và Yatsenyuk có cùng nhìn về một hướng sau bầu cử Quốc hội hay không còn phải chờ thời gian trả lời. |
Mặc dù cuối cùng Poroshenko vẫn giành được nhiều ghế nhất trong Quốc hội, nhưng đảng Mặt trận nhân dân của Yatsenyuk cũng đã theo sát. Hiến pháp hiện hành của Ukraine quy định, Thủ tướng có thẩm quyền nhiều hơn với các hoạt động thường ngày của chính phủ, mặc dù Tổng thống là người đứng đầu nhà nước, kiểm soát quân đội và ngoại giao.
Một số nhà phân tích cho rằng, một trong những thông điệp rõ ràng của cử tri Ukraine đối với bộ máy chính quyền mới qua cuộc bầu cử hôm Chủ Nhật vừa rồi là họ không muốn có nhân vật duy nhất thống trị mọi mặt hoạt động của bộ máy nhà nước như dưới thời Yanukovych. Alyona Getmanchuk, Giám đốc Viện chính sách Thế giới, một tổ chức nghiên cứu chính tị tại Kiev cho rằng đó là lý do để lạc quan về việc Poroshenko và Yatsenyk hợp tác tốt.
Trong cuộc họp báo tại Kiev hôm Thứ Tư, Yatsenyuk đã nói rằng ông đã nắm bắt được sáng kiến hình thành nội các mới và nhấn mạnh, đó sẽ là quan hệ đối tác với ông Poroshenko. Với cuộc chiến chống ly khai ở miền Đông và nền kinh tế bên bờ vực sụp đổ, Ukraine phải đối mặt với nhiều tháng khó khăn phía trước.
Yatsenyuk dự kiến sẽ đi đầu trong việc xây dựng một loạt các chính sách thắt lưng buộc bụng. Nhưng nếu chính sách của nội các mới không đáp ứng được kỳ vọng của công chúng Ukraine, Yatsenyuk có thể sẽ phải từ chức nhường chỗ cho Groysman lên thay.
