Lương cấp Bộ trưởng bao nhiêu, thuê nhà công vụ giá nào thì vừa?

Giá thuê nhà công vụ rẻ đến phi lý

Xuất phát từ câu chuyện cựu Chủ tịch thành phố Hà Nội - ông Hoàng Văn Nghiên sau khi nghỉ hưu nhiều năm vẫn được thuê căn biệt thự 400m2 giá "bèo" (gần 500 nghìn đồng/tháng) khiến dư luận bất bình, nhìn lại Luật Nhà ở (sửa đổi) sẽ thấy có quy định cụ thể về đối tượng, quyền cũng như nghĩa vụ của người thuê nhà ở công vụ. Theo đó, cán bộ sau 3 tháng rời vị trí công tác phải trả lại nhà, nếu không trả sẽ bị cưỡng chế thu hồi.

Tuy nhiên, giá thuê nhà công vụ thì vẫn còn khá thấp. Thứ trưởng Bộ Xây dựng - ông Nguyễn Trần Nam cho biết, điểm sáng trong luật sửa đổi là đã có phương pháp tính giá nhà nước cho thuê đối với nhà công vụ. Mức giá được áp dụng là 14.000 – 18.000 đ/m2/tháng. Như vậy, một người thuê căn hộ 150m2 (tiêu chuẩn với Bộ trưởng) thì cũng tốn 2 triệu đồng/tháng, phù hợp so với mức lương 14 triệu đồng của Bộ trưởng.

Bày tỏ quan điểm cá nhân, TS Lê Hồng Sơn cho rằng: "Nói như Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng là một cách nói, một cách tính toán, tuy nhiên, theo tôi đây cũng chỉ là một dạng bao biện, không thể hiện đúng bản chất, thực chất của giá thuê nhà. Tôi đồng ý là không thể tính giá thuê nhà công vụ cho quan chức thuộc diện được thuê như giá thuê ngoài xã hội. Nhưng, cách tính và phân tích như ông Nam, tôi cho là thiếu sức thuyết phục.

Ai cũng biết, lương Bộ trưởng và thu nhập thực tế của Bộ trưởng là có chênh lệch. Lương chỉ là hình thức trên sổ lương, thu nhập thực tế ngoài lương còn nhiều khoản khác hiện nay chưa ai quản được. Tôi cũng như nhiều người dám khẳng định không Bộ trưởng nào có mức thu nhập dưới mức 20 triệu/tháng".

Ông Lê Hồng Sơn - Cục trưởng Cục Kiểm tra Văn bản quy phạm pháp luật. Ảnh: Ngọc Quang.

Vậy nên nói thuê nhà công vụ giá 2 triệu là phù hợp với mức lương của Bộ trưởng thì không ai tin và cũng ít người đồng thuận. Đó chỉ là cách nói, phân tích đối chiếu với mức lương thể hiện trên sổ lương của Bộ trưởng. Còn thực thế, nếu tính giá thành và giá thuê của một diện tích nhà công vụ giao cho Bộ trưởng để phù hợp với thu nhập thì phải mức tính khác, không thể 2 triệu đồng cho hơn 100m2. Theo Cục trưởng Sơn thì giá thuê ít nhất cũng phải gấp 7 lần mức ông Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam nói.

Dẫn thí dụ trường hợp của ông Hoàng Văn Nghiên, Cục trưởng Lê Hồng Sơn nói thẳng: "Người ta cũng nói một thông tin là ông Hoàng Văn Nghiên được thành phố cho thuê biệt thự 12 Nguyễn Chế Nghĩa trên thửa đất rộng 411 m2 với giá chỉ gần 460 nghìn đồng/tháng đã khiến người dân và công luận thực sự ngỡ ngàng. Thấp đến mức phi lý, phản cảm, không ai có thể chấp thuận cả.

Đây là sự bất hợp lý trong cơ chế, chính sách giá thuê nhà do chính Nhà nước đặt ra. Là một sự bao cấp trá hình, bất công quá đáng mà người dân không thể chấp nhận. Không thể bao biện vì là người có công lao, có đóng góp cho thành phố thì được ưu ái hơn người dân. Nói như vậy là một sự ngụy biện khó có thể chấp nhận".

Theo Cục trưởng Sơn, nếu đưa ra so sánh trong xã hội thì còn tầng tầng, lớp lớp người có công lao lớn hơn ông Nghiên, thậm chí có nhiều người hy sinh cả xương máu, tính mạng của mình cho đất nước này, chế độ này, cho thành phố Hà Nội.

Giả ngây thơ, khờ khạo để hưởng lợi từ chính sách nhà công vụ

Ông Lê Hồng Sơn nhận định rằng, với nhận thức xã hội và “quan trí” hiện nay thì những lình xình trong quản lý nhà công vụ là không thể chấp nhận được.

"Ở đây đang ẩn chứa nhiều vấn đề đó là sự mất chuẩn, lệch chuẩn, buông lỏng quản lý của cơ quan, người có trách nhiệm. Đây cũng là một biểu hiện của cơ hội, thực dụng, lợi ích cá nhân, tham nhũng, lãng phí đang có chiều hướng phát triển trong một bộ phận không nhỏ cán bộ công chức có chức, có quyền", ông Sơn nói.

Vấn đề đặt ra là phải xác định rõ “ai” và “khi nào” được tham gia vào cơ chế ở nhà công vụ và cơ chế chính sách cụ thể đối với người thuê nhà công vụ như thế nào?

Ông Sơn nêu quan điểm: "Ở đây phải chống các khuynh hướng: Thứ nhất là, đối tượng ở nhà công vụ quá rộng, tràn lan mà cần phải được xác định chính xác, đích đáng, không để tình trạng bao cấp trá hình. Thứ hai, việc xác lập cơ chế quản lý cũng như giá thuê nhà thực sự công bằng, công khai, minh bạch, có xem xét yếu tố giá thị trường, không thể bao cấp giá thuê như các ví dụ nêu trên".

Ngôi biệt thự ông Hoàng Văn Nghiên được thuê nhiều năm sau khi nghỉ hưu với mức giá "bèo", chưa tới 500 nghìn đồng/tháng.

Cục trưởng Lê Hồng Sơn chỉ rõ, còn một biểu hiện nữa của bao cấp trá hình, nói là nhà công vụ nhưng thực sự là khối tài sản lớn, nhà biệt thự, chung cư cao cấp có giá nhiều tỉ, hàng chục tỉ, dân ai cũng biết, dành cho một số cán bộ cao cấp. Việc cấp nhà công vụ cho họ gần như cho không một khối tài sản rất lớn hoặc với chi phí giá thuê cực thấp.

"Người thuộc diện phải trả nhà công vụ cũng có hai loại, có loại sẵn sàng và thiện chí để trả nhà công vụ nếu có cơ chế rõ ràng, minh bạch và thông báo đấy đủ cho người đó ta. Đây là người không tham lam, không ỷ lại, không lạm dụng. Một loại khác là giả ngu, giả ngây thơ, khờ khạo, tưởng là thế nọ thế kia thực chất là không muốn trả nhà công vụ, muốn chiếm dụng, chiếm đoạt tài sản công để kiếm lợi", ông Sơn thẳng thắn cho biết.

Trong thực tế cũng như trong lý lẽ của một số quan chức, người ta vẫn muốn dành cơ chế bao cấp nhà dưới dạng nhà công vụ cho một số đối tượng trong bộ máy nhà nước, trong hệ thống chính trị. Theo ông Sơn, điều này rất không nên, phải dứt khoát bỏ chế độ bao cấp, xác lập có chế công bằng, công khai, minh bạch.

Ông Sơn nói: "Hiện, tôi thấy có hiện tượng lạm dụng, xin nhà công vụ cho những người không đủ điều kiện, người ta không sử dụng mà cho người thân ở hoặc cho thuê kiếm lợi riêng khiến dư luận và người dân bức xúc, bất bình. Nhà công vụ cũng được xây dựng từ ngân sách nhà nước, từ tiển thuế của dân. Đã gọi là nhà công vụ và cơ chế cho người được ở nhà công vụ, chỉ nên dành cho những cán bộ, quan chức theo dạng luân chuyển, xa nhà, xa gia đình trong một thời gian nhất định chứ không thể bố trí cho những quan chức đã có nhà riêng, ở cùng gia đình, không phải đi xa và lại càng không nên xác định đối tượng được sử dụng nhà công vụ theo kiểu tràn lan".