“Tàu điện một ray như cô gái đẹp không làm được việc!”

12/04/2012 14:53
Theo Dân Trí
“Tàu điện một ray (Monorail) cực kỳ đắt chứ không hề rẻ nhưng chỉ để tạo dáng cho thành phố. Nó giống như cô gái đẹp nhưng không làm được việc. Có lẽ 15-20 năm nữa Hà Nội, TPHCM mới nên nghĩ đến Monorail”.
Đó là quan điểm của TS. Nguyễn Xuân Thủy - nghiên cứu sinh về quản lý giao thông đô thị tại Tiệp Khắc (cũ), bảo vệ luận án về đường sắt đô thị; chuyên viên vụ Vận tải (Bộ Giao thông) - khi trao đổi với Dân trí về việc Bộ Giao thông đề nghị hai thành phố Hà Nội và Hồ Chí Minh nghiên cứu đầu tư hệ thống tàu điện một ray Monorail.
“Tàu điện một ray như cô gái đẹp không làm được việc!” ảnh 1
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thủy
- Bộ Giao thông đề nghị Hà Nội và Hồ Chí Minh làm việc với các nhà đầu tư nghiên cứu xây dựng Monorail trên các trục đường có lưu lượng từ 300-400 nghìn hành khách/ngày để giải quyết ùn tắc giao thông. Ông nhìn nhận vấn đề này thế nào?
Monorail là một hệ thống vận tải đô thị có kết cấu đặc biệt, năng lực vận tải nhỏ (loại nhỏ mỗi toa chỉ có 10 người, lớn nhất cũng chỉ bằng xe buýt). Vì vậy, tôi khẳng định Monorail không có khả năng đáp ứng vai trò là hệ thống vận chuyển chủ lực cho các thành phố lớn như Hà Nội và Hồ Chí Minh.

Trong trường hợp đặc biệt người ta mới dùng Monorail như chạy qua các vùng đầm lầy, ven sông, ven hồ, nơi có độ dốc lớn, khu du lịch… để tạo ấn tượng cho du khách và tạo dấu ấn cho sự tiến bộ về khoa học kỹ thuật công nghệ của đất nước. Thử hỏi nếu làm Monorail ngoài việc xây dựng được trụ, cột còn công nghệ gần như nhập khẩu hoàn toàn liệu có phù hợp khi “mượn” nước ngoài để tạo dấu ấn cho chúng ta?

- Tại sao chưa nên đưa Monorail vào Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, thưa ông?

Tình hình ùn tắc giao thông ở hai thành phố này đang ngày càng nghiêm trọng, vào giờ cao điểm phải rút hàng triệu lượt khách khỏi các tuyến đường thì phải chọn loại phương tiện công cộng phù hợp, đem lại hiệu quả nhất. Monorail không phải là lựa chọn và cũng không dại gì đầu tư Monorail trong giai đoạn này vì sẽ rất lãng phí không gian giao thông.

Tôi nói như vậy để thấy rằng không thể tùy tiện đưa bất kỳ một loại phương tiện nào vào đô thị mà không phân tích kỹ các yếu tố kỹ thuật của nó. Do vậy, chủ trương của Bộ Giao thông sau khi xem xét Monorail ở Trùng Khánh (Trung Quốc) về nước đã vội đề nghị Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh làm việc với các nhà đầu tư nghiên cứu xây dựng Monorail trên các trục đường có lưu lượng từ 300-400 nghìn hành khách/ngày để giải quyết ùn tắc giao thông là chưa hợp lý.

Nếu hai thành phố lớn nhất Việt Nam đầu tư tàu điện một ray khi chưa có đủ các loại hình phương tiện công cộng phù hợp khác thì sẽ thấy tất cả những nhược điểm và hệ lụy cho giao thông đô thị vì bài toán đầu tư dàn trải không hiệu quả. Thời điểm này chúng ta phải mạnh dạn đầu tư phương tiện vận tải công suất lớn.

Bộ Giao thông đưa ra nhiều lý do để thuyết phục Hà Nội và Hồ Chí Minh nghiên cứ xây dựng Monorail như: giá thành chỉ bằng 50% Metro trong khi năng lực vận chuyển 30 nghìn hành khách/giờ mỗi tuyến là phù hợp với thành phố 7 triệu dân?

So sánh như vậy là không hợp lý. Trong khi năng lực vận chuyển thấp mà giá thành đầu tư bằng một nửa Metro thì thấy ngay bài toán đầu tư vào đâu hiệu quả hơn. Hơn nữa, ngoài Metro, hai thành phố trên còn rất nhiều lựa chọn phương tiện khác năng lực vận tải cao hơn nhiều và tiền đầu tư chỉ bằng một phần nhỏ Monorail, không những thế chỉ số an toàn cao hơn như xe điện bánh sắt, tàu ngoại thành, xe buýt…
“Tàu điện một ray như cô gái đẹp không làm được việc!” ảnh 2
“Tàu điện một ray chỉ phù hợp ở khu du lịch hoặc địa hình đặc biệt”,
TS Nguyễn Xuân Thủy nhận định

- Đối với thành phố triệu dân như Hà Nội và Hồ Chí Minh, theo ông nên tập trung đầu tư phương tiện nào mới có thể giải quyết được ùn tắc?

Mô hình giao thông đô thị, bài học cơ bản trong sách đã nói thành phố một triệu dân trở lên là phải có Metro; 50 vạn thì phải có xe điện bánh sắt; còn xe buýt 20 vạn thậm chí 10 vạn đã phải có. Hà Nội và Hồ Chí Minh là thành phố triệu dân từ nhiều năm nay nhưng chỉ có vài trăm cái xe buýt là cực kỳ yếu kém và ùn tắc là tất yếu.

Như vậy, yêu cầu bắt buộc hiện nay, hai thành phố nên tập trung đầu tư phương tiện giao thông có năng lực vận chuyển lớn và tiết kiệm không gian. Hơn 20 năm trước thì tôi không nói, nhưng thời điểm này Hà Nội và Hồ Chí Minh không thể nói là không có tiền. Vấn đề là giải quyết bài toán đầu tư quá dàn trải hiện nay, trong túi anh có bao nhiêu tiền phải tính cái gì làm trước, cái gì làm sau. Hiện nay, bến cảng mọc như nấm, hàng loạt sân bay… chưa cần đến thì lại đổ tiền vào xây dựng trong khi ùn tắc ở hai thành phố lớn nhất không tập trung nguồn lực vào giải quyết.

- Vậy theo ông bao giờ hai thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh mới nên nghĩ đến phát triển tàu điện một ray?

Phải nói Monorail cực kỳ đắt chứ không thể nói là rẻ nhưng làm chỉ để tạo dáng cho thành phố và nó giống như cô gái đẹp nhưng không làm được việc. Do vậy, chúng ta phải cân nhắc loại hình phương tiện phù hợp với túi tiền và không gian giao thông. Có lẽ từ 15 đến 20 năm nữa Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh mới nên nghĩ đến Monorail.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi!

“Tàu điện một ray chỉ như một cô gái đẹp nhưng làm việc không hiệu quả”, TS. Nguyễn Xuân Thủy so sánh.

Theo Dân Trí