Đề có cái nhìn đầy đủ về vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với TS Trần Công Trục, Nguyên trưởng ban Ban Biên giới của Chính phủ.
Thưa tiến sĩ, xin ông cho biết nội dung bản đồ và “Quy hoạch phát triển sự nghiệp hải dương” mà Trung Quốc vừa ban bố?
 |
| TS Trần Công Trục, Nguyên Trưởng Ban Biên giới của Chính phủ |
Thứ nhất, quy hoạch này đã vạch ra kế hoạch và biện pháp triển khai mọi hoạt động thăm dò, khai thác tài nguyên của các khu vực biển, đặc biệt là nguồn tài nguyên dầu khí, nguồn lợi hải sản, nước biển, giao thông vận tải biển…Có thể nói đây là một bước tiến mới trong quyết tâm tranh giành “lợi ích cốt lõi” trong Biển Đông mà Trung Quốc đã từng công khai tuyên bố và từng bước tổ chức thực hiện, chủ yếu là nhằm vào các khu vực biển, đảo hoàn toàn thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các nước khác.
Thứ hai, quy hoạch này đã đưa ra những giải pháp pháp lý, kỹ thuật nhằm tăng cường giám sát, kiểm soát, khống chế việc đi lại của tàu thuyền theo những tuyến hàng hải quốc tế qua Biển Đông, như kế hoạch xây dựng hệ thống phao tiêu, cứu hộ ở phạm vi vùng biển cách bờ 100 hải lý…và với phạm vi đó cho dù tính từ bờ biển đất liền hay hải đảo thì đều nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước có liên quan, một vùng biển mà theo quy định của Công ước Luật Biển năm1982, tàu thuyền các nước đều có quyền tự do hàng hải. Như vậy, với nội dung này người ta càng thấy rõ Trung Quốc đang muốn làm gì đối với tuyến đường hàng hải huyết mạch này của khu vực và quốc tế…
 |
| Người phát ngôn Lương Thanh Nghị bác bỏ cái gọi là bản đồ CHND Trung Hoa và quy hoach phát triển sự nghiệp Biển. Anh internet |
Theo ông, những công bố này vi phạm như thế nào đến chủ quyền Việt Nam và luật pháp quốc tế?
Một điều hiển nhiên, việc ban bố quy hoạch phát triển hải dương của bất kỳ một nước nào, nếu họ có quyền chính đáng với khu vực mà họ quy hoạch, thì cũng là chuyện bình thường và đáng làm . Nhưng, quy hoạch của Trung Quốc lại bao gồm quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa là sự vi phạm chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam. Bên cạnh đó, quy hoạch cũng bao trùm lên thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế của các nước ven bờ Biển Đông, trong đó có Việt Nam, là sự vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền, quyền tài phán của các quốc gia ven biển trong khu vực. Rồi việc tăng cường giám sat, kiểm tra, kiểm soát hoạt đông hàng hải của tàu thuyền trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế cũng là sự vi phạm, bất chấp các quy định của Công ước về LB năm 1982 của LHQ…
Điều này có trái với “mong muốn” đàm phán với ASEAN mà Trung Quốc đã từng tuyên bố không, thưa ông?
 |
| Trung Quốc vẫn dùng những tàu hải giám quấy đục Biên Đông, vi phạm chủ quyền Việt Nam |
Theo ông, đây có phải là hành động có dụng ý bên lề “Hội nghị Trung Quốc và ASEAN” đang diễn ra?
Tôi cho rằng, mọi động thái của Trung Quốc đều có dụng ý, nhằm vào mục tiêu cụ thể, có tính toán của Trung Quốc. Những động thái đó rơi vào thời điểm nào đều có sự tính toán, đều có mối liên quan hỗ trợ nhau. Một mặt, họ nói sẽ cùng các nước ASEAN thúc đẩy đàm phán COC, mặt khác họ hành động ngược lại. Tôi cho rằng, để có thể khởi động cho tiến trình đàm phán COC, Trung Quốc vẫn đang đẩy mạnh mọi hoạt đông, áp dụng mọi phương cách để buộc các nước trong khu vực cập nhận đường biên giới chiếm 80% Biển Đông trở thành một yêu sách nhằm tạo ra vùng chồng lấn có lợi cho họ. Khi mà Trung Quốc cảm thấy yêu sách của họ còn bị các nước phản đối, bị quốc tế lên án, bác bỏ thì khó có thể khởi động được quá trình đàm phán này.
Phải chăng, theo ông Trung Quốc thật sự không có “thiện chí” đàm phán COC với các nước ASEAN?
Tôi cho rằng, với tất cả những động thái mà Trung Quốc đã triển khai vừa qua, rõ ràng là thời điểm để khởi động tiến trình đàm phán COC vẫn còn là một ẩn số. Nói rằng Trung Quốc có thiện chí hay không thiện chí thì xin hãy nhìn vào những việc họ đã làm để có được câu trả lời chuẩn xác nhất.
