The Wall Street Journal ngày 14/9 cho biết, chính phủ các nước đồng minh của Hoa Kỳ, từ Nhật Bản đến Australia đang cố gắng tìm hiểu xem, các phát biểu của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte gần đây chỉ là vấn đề tính khí của cá nhân ông, hay Duterte thực sự muốn cắt đứt quan hệ với đồng minh hiệp ước.
Ác cảm rõ ràng của ông Rodrigo Duterte đối với Hoa Kỳ được xem như một điều may mắn với nỗ lực lâu dài của Bắc Kinh, nhằm thiết lập vị trí quyền lực trong khu vực, làm suy yếu quan hệ đối tác quốc phòng Mỹ - Philippines, làm suy yếu Phán quyết Trọng tài hôm 12/7.
Mặc dù vậy, chính quyền Trung Quốc tính toán rằng, Rodrigo Duterte có thể đổi hướng bất kỳ lúc nào và sẽ đánh mất sự ủng hộ phổ biến từ cử tri Philippines nếu ông được nhìn thấy nghiêng về Bắc Kinh quá nhiều trong vấn đề Biển Đông.
The Wall Street Journal dẫn nguồn Thời báo Hoàn Cầu bình luận: "Với tính khí của Rodrigo Duterte có thể chửi bất kỳ ai, sẽ không dễ dàng cho bất kỳ bên thứ 3 nào lợi dụng ông ta. Về lâu dài, không dễ để Trung Quốc có thể đối phó với ông ta." [1]
 |
| Tổng thống Rodrigo Duterte, ảnh: WSJ. |
Còn xã luận Thời báo Hoàn Cầu ngày 6/9 cho biết, (một bộ phận) cộng đồng mạng Trung Quốc đã rất ca ngợi ông Rodrigo Duterte vì dám "chửi" Barack Obama. Họ hoan nghênh điều này.
Tuy nhiên Thời báo Hoàn Cầu khuyến cáo bạn đọc của mình rằng:
"Liên minh Mỹ - Philippines sẽ vẫn vững chắc. Trung Quốc đừng quá ảo tưởng. Xét về lâu dài, Trung Quốc cũng không dễ gì đối phó với Philippines dưới thời Rodrigo Duterte."
Tờ báo này lý giải, "hiện tượng" Rodrigo Duterte chửi đổng chẳng chừa ai là do "xung đột văn hóa đông - tây". Thời báo Hoàn Cầu viết:
"Nhiều người tin rằng, đây là lúc Manila cần tìm sự hỗ trợ của Mỹ trong vấn đề tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc, nhấn mạnh tầm quan trọng của liên minh Mỹ - Philippines.
Nhưng tại sao Duterte lại tát vào mặt Obama? Lý do là vì Philippines không cảm thấy bất an, thậm chí khi phải đối mặt với "mối đe dọa" Trung Quốc. Bắc Kinh và Manila không có tranh chấp lãnh thổ.
Bất chấp Mỹ hỗ trợ và Phán quyết Trọng tài có lợi cho Philippines, nhưng Manila không có lợi ích thực sự. Liên minh với Hoa Kỳ không phải chỉ mang đến lợi ích cho Manila.
Philippines đã chuyển sự tập trung trở lại vào vấn đề đối nội. Mỹ cần Philippines hơn vì họ xem quốc gia Đông Nam Á này là một con tốt để chống Trung Quốc." [2]
Rodrigo Duterte đang tìm cách lấy lòng Trung Quốc và mặc cả với Hoa Kỳ?
Nhà nghiên cứu Oh Ei-sun, một thành viên cao cấp Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam, Singapore nói với South China Morning Post hôm 14/9:
"Những gì Rodrigo Duterte đang làm là kích Mỹ chống Trung Quốc và ngược lại, với hy vọng tìm kiếm lợi ích lớn hơn cho Philippines.
Trong vấn đề này, Duterte đủ khả năng sẽ tiếp tục có những phát biểu chống Mỹ "nghiêm trọng" và "nhiều màu sắc" hơn.
Bởi ông ta biết, Mỹ xem Philippines là một trụ cột quan trọng trong chính sách tái cân bằng của mình, nên Washington hạn chế hơn trong phản ứng.
Còn với Trung Quốc thường sẽ không dễ gì chấp nhận những tấn công ngoại giao kiểu như phát biểu của ông Rodrigo Duterte.
Tôi nghĩ rằng, những gì Duterte đang thực sự tìm kiếm là một đơn hàng bán vũ khí tốt hơn từ Mỹ."
Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biển Đông đặt tại Hải Nam, Trung Quốc nhận định với South China Morning Post:
"Hiệp ước quốc phòng Mỹ - Philippines là một điều ước pháp lý ràng buộc của Tòa án Hiến pháp Philippines.
Một vài lời từ Duterte không thể dừng lại quan hệ hợp tá sâu sắc với Mỹ, quốc gia rõ ràng muốn duy trì, thậm chí tăng cường ảnh hưởng địa chính trị trong khu vực.
Trung Quốc cũng có thể không bán vũ khí cho Philippines như Duterte nói, vì thiếu tin tưởng lẫn nhau. Và sẽ là điều xấu hổ nếu Philippines sử dụng tàu chiến Trung Quốc chống lại Trung Quốc."
Nhà bình luận quân sự Zhou Chenming nói, Philippines không đủ dũng khí và cũng không đủ mạnh để tách khỏi liên minh với Hoa Kỳ.
Do đó theo ông, tuyên bố của Duterte muốn mua vũ khí Trung Quốc chỉ là thủ đoạn làm hài lòng Bắc Kinh vốn đang bực tức vì Phán quyết Trọng tài, chứ không phải chuyện thực tế.
Người viết nhận thấy, Rodrigo Duterte là một chính khách có thể văng tục, chửi bất kỳ ai, từ Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, Giáo hoàng, Tổng thống Mỹ cho tới các Đại sứ nước ngoài hay Thượng nghị sĩ đối lập mà ông không ưa, nhưng chưa bao giờ ông nói điều tương tự với Trung Quốc.
Rất có thể những lời nhục mạ Barack Obama phát ra từ miệng ông Rodrigo Duterte được Tổng thống Philippines xem như một món quà dành cho các nhà lãnh đạo Trung Nam Hải.
Nhưng có lẽ cái mẹo cỏn con, cái trò tiểu xảo ấy không qua mắt được họ. Bởi ngay cả Thời báo Hoàn Cầu còn nhận ra được thì nói gì các nhà lãnh đạo Trung Quốc.
Có điều người viết tin rằng, Trung Quốc sẽ mở rộng vòng tay đối với ông Rodrigo Duterte, nhưng mọi thứ sẽ không diễn ra theo tính toán của ông chủ Điện Malacañang.
Tài liệu tham khảo:
[1]http://www.wsj.com/articles/rodrigo-dutertes-policy-shifts-confound-u-s-allies-1473869601
[2]http://www.globaltimes.cn/content/1005059.shtml
