Theo đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo, sau 10 năm thực hiện Ðề án "Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn 2010-2020", các trường đã phát triển mạnh mẽ về quy mô, chất lượng giáo dục.
Cụ thể, về quy mô trường chuyên, nếu năm học 2009 - 2010, cả nước có 68 trường chuyên (64 trường trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo, 04 trường thuộc cơ sở giáo dục đại học), 07 khối chuyên (04 khối chuyên thuộc trường trung học phổ thông, 03 khối chuyên thuộc cơ sở giáo dục đại học), các tỉnh Đắk Nông, Long An chỉ có khối chuyên trong trường trung học phổ thông thì đến năm học 2019 - 2020, hệ thống trường chuyên gồm: 77 trường chuyên (71 trường trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo, 06 trường thuộc cơ sở giáo dục đại học) và 11 khối chuyên.
So với thời điểm năm 2010, đến nay đã thành lập mới 09 trường chuyên bao gồm: Trường chuyên Khoa học tự nhiên - Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội (2010); Trường chuyên Lê Thánh Tông, tỉnh Quảng Nam (2011); Trường chuyên Nguyễn Quang Diêu, tỉnh Đồng Tháp (2011); Trường chuyên Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng (2012); Trường chuyên Nguyễn Chí Thanh, tỉnh Đắk Nông (2013), Trường chuyên Thủ Khoa Nghĩa, tỉnh An Giang (2013); Trường chuyên Bình Long, tỉnh Bình Phước (2014), trường chuyên Chu Văn An, tỉnh Bình Định (2016), trường chuyên Khoa học xã hội và Nhân văn – trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội (2019).
 |
 |
Về quy mô học sinh lớp chuyên, nếu năm học 2010 -2011 có 56.654 học sinh chuyên thì tính đến năm học 2019-2020, số học sinh lớp chuyên có 71.345 (chiếm khoảng 2,7% số học sinh trung học phổ thông), tăng 14.835 học sinh.
56/63 tỉnh/thành phố đã đảm bảo tỉ lệ học sinh lớp chuyên chiếm khoảng 2% so với tổng số học sinh trung học phổ thông của toàn tỉnh, tỷ lệ học sinh chuyên cả nước tăng dần từ 2,0% vào năm học 2010 – 2011 lên tới 2.73% vào năm học 2019 – 2020.
 |
Từ những con số trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá, hệ thống trường chuyên đã đảm bảo ổn định với các hình thức: Trường chuyên trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo, trường chuyên thuộc cơ sở giáo dục đại học, khối chuyên thuộc các trường phổ thông, khối chuyên thuộc cơ sở giáo dục đại học. Các trường được quy hoạch phù hợp với yêu cầu phát triển giáo dục của ngành, địa phương.
Mạng lưới trường chuyên được quy hoạch phù hợp với mục tiêu phát triển giáo dục của toàn ngành và địa phương. Bảo đảm mỗi tỉnh có ít nhất 01 trường trung học phổ thông chuyên, một số tỉnh có 02 trường chuyên: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Định, Quảng Nam, Lâm Đồng, Đồng Tháp, An Giang, Bình Phước. Tỷ lệ học sinh chuyên đảm bảo đủ 2% so với tổng số học sinh trung học phổ thông/tỉnh.
Mặc dù tính bình quân trên toàn quốc tỷ lệ học sinh trường chuyên chiếm 2,7% học sinh trung học phổ thông, về cơ bản đáp ứng đúng yêu cầu mục tiêu đề ra, tuy nhiên vẫn còn 07 tỉnh/thành phố chưa đạt được tỷ lệ này. Có một số tỉnh tỷ lệ học sinh chuyên chiếm tỷ lệ khá cao so với tổng số học sinh cấp trung học phổ thông của tỉnh như Bắc Kạn, Kon Tum... trong khi ở một số thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí Minh hay Hà Nội (nếu không tính các lớp chuyên trong trường thường) không đạt được mục tiêu đề ra của Đề án.
"Sự chênh lệch đó được giải thích bằng nguyên nhân khách quan do mật độ dân cư không đồng đều, những tỉnh có tỷ lệ học sinh chuyên chiếm tỷ lệ lớn chủ yếu ở các vùng khó khăn, miền núi, số lượng học sinh trên toàn tỉnh ít", Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ ra nguyên nhân.
