Mặc dù truyền thông, Bộ Y tế, Cục Quản lý Dược liên tục tuyên truyền, thông tin nhiều tới việc lạm dụng kháng sinh sẽ có những tác hại không chỉ cho chính bản thân người bệnh, mà còn ảnh hưởng tới cả cộng đồng.
Tuy nhiên, thói quen hễ sốt là mua kháng sinh về uống dường như không thay đổi trong người dân. Hậu quả là đã không ít trường hợp đã gặp tai họa với thói quen này.
 |
Chị Nguyễn Thúy H. (Trung Hòa, Cầu Giấy Hà Nội) và con trai vừa trở về từ bệnh viện đã chia sẻ câu chuyện của bản thân lên facebook khiến nhiều bà mẹ giật mình.
Con chị H. bị ngạt mũi, ho khan, sốt cao, nhức đầu... chị mang triệu chứng này chia sẻ trên facebook thì được bạn cho một đơn thuốc gồm cephalosporin, efferalgan, thuốc xịt mũi, thuốc long đờm (đơn thuốc này bạn anh đã được kê trong một lần ốm với các triệu chứng tương tự).
Chị H. cũng đánh các triệu chứng của con và tìm hiểu loại thuốc theo đơn cộng đồng mạng tư vấn thấy rất hợp lý. Chị tất tưởi đi mua thuốc về cho con uống...
Uống thuốc được 2 ngày, con chị nổi mẩn đỏ khắp người, khó thở, ho dữ dội nhiều hơn... Đem tình trạng này chia sẻ với cô bán thuốc thì được đổi sang dùng thuốc erythromycin. Nhưng uống đủ 3 ngày thuốc rồi mà con chị vẫn sốt cao, tức ngực khó thở và mệt mỏi nhiều hơn. Lúc này, gia đình chị mới tức tốc đưa tới gặp bác sĩ chuyên khoa hô hấp để khám.
Qua thăm khám, bác sĩ nhận định con chị H. chỉ bị sốt, viêm phế quản do virut mà uống thuốc kháng sinh liều cao và lại gặp phải tình trạng dị ứng thuốc muộn với cephalosporin, rồi lại chuyển sang dùng một loại kháng sinh khác nữa. Đây chính là nguyên nhân khiến tình trạng sức khỏe của con chị trầm trọng hơn. Ngay lập tức, cháu được chỉ định nhập viện để điều trị.
Sau hơn một tuần điều trị tại bệnh viện, chị H. rút ra rằng, dùng thuốc gì cho con nhất định phải qua thăm khám và có đơn của bác sĩ.
Theo các chuyên gia y tế, hiện nay ở nước ta, việc người dân bị ốm tự mách nhau mua thuốc hoặc ra hiệu thuốc kể triệu chứng rồi được tư vấn mua kháng sinh hoặc tự đề nghị mua kháng sinh về dùng là khá phổ biến.
Nhiều người dân coi kháng sinh là thuốc trị “bách bệnh”, nên cứ thấy ho, sốt, nhức đầu... đều nghĩ ngay đến việc dùng kháng sinh. Những triệu chứng ho sốt do viêm đường hô hấp rất hay gặp, đặc biệt ở trẻ em và ở thời tiết giao mùa.
Tuy nhiên, có đến 2/3 tác nhân gây bệnh chính là do virut. Vì thế, bệnh nhân cần được chẩn đoán chính xác đó là bệnh gì? Có bị nhiễm khuẩn hay không? Nếu bị sốt, ho, thậm chí là viêm phế quản... do nhiễm virut, thì không cần dùng kháng sinh. Trường hợp viêm sốt do vi khuẩn mới bắt buộc phải dùng kháng sinh.
Bác sĩ Phạm Đình Tuần - bệnh viên Đa khoa Nông nghiệp nhấn mạnh: "Kháng sinh không có tác dụng điều trị khi sốt, ho, viêm họng do virut. Nếu chúng ta vẫn cứ uống kháng sinh thì ngoài việc chúng ta sẽ bị tốn tiền không cần thiết mà còn bị nhiều tác dụng phụ không mong muốn.
Tác hại đầu tiên mà tất cả thầy thuốc cũng phải sợ là dị ứng. Dị ứng có thể gây sốc phản vệ, diễn ra vô cùng nhanh và có thể gây tử vong ngay mà không thể tiên đoán trước được.
Ngay cả với dị ứng chậm cũng vô cùng nguy hiểm, nó dẫn tới tình trạng nhiễm độc kháng sinh nặng và tử vong sau 1-2 tuần".
Nhẹ hơn, bệnh nhân có thể bị nổi ban dị ứng, sốt tăng lên, đau đầu, mệt tăng mà đôi khi người bệnh nghĩ rằng mình dùng kháng sinh còn “nhẹ” vì thế lại tiếp tục đi mua kháng sinh khác đắt tiền để dùng... Chỉ sau đó thấy không đỡ hoặc có biến chứng nặng mới tìm đến bác sĩ.
Tác hại thứ hai là tiêu chảy, đây là tác dụng phụ hay gặp nhất khi sử dụng kháng sinh. Nếu dùng kháng sinh kéo dài thì người bệnh có thể bị nhiễm nấm đường ruột hoặc loạn khuẩn đường ruột.
Tác hại thứ ba là dẫn tới tình trạng nhờn thuốc, kháng thuốc. Tình trạng kháng kháng sinh dẫn tới việc kháng sinh không còn có tác dụng trong quá trình điều trị.
Nhiều trường hợp bệnh trở lên nặng hơn, thậm chí tử vong do không còn kháng sinh nào để mà điều trị. Hiện nay, vấn đề vi khuẩn đề kháng kháng sinh đang là thách thức toàn cầu mà nguyên nhân chính là do việc dùng kháng sinh bừa bãi và lạm dụng thuốc.
Ngoài ra, cần đặc biệt chú ý ở một số bệnh nhân mắc bệnh mạn tính như suy gan, suy thận hoặc cơ địa dị ứng... thì việc dùng kháng sinh bừa bãi có thể làm bệnh đó nặng lên hoặc có thể gặp các biến chứng có thể nguy hiểm tới tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Hiện Việt Nam là nước đi đầu trong khu vực Đông Nam Á thể hiện cam kết đa ngành và hành động ở tất cả các cấp chính quyền nhằm chống tình trạng kháng thuốc. Với vai trò là cơ quan chủ trì, Bộ Y tế đã có những hành động để phối hợp và kết hợp hệ thống giám sát và kiểm soát việc sử dụng kháng sinh để bảo vệ sức khỏe con người và động vật.
