Ngày 16/1, trang mạng “Đài tiếng nói nước Nga” cho biết, ngày 13/1, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Nuland đã đưa ra một tuyên bố bất ngờ về tình hình Pakistan, cho rằng Washington vô cùng quan ngại về hiện tượng bạo lực diễn ra liên tục ở tỉnh Balochi của Pakistan, đặc biệt là việc các công chức bị giết hại, mất tích và các hiện tượng vi phạm nhân quyền khác.
 |
| Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Nuland |
Mặc dù Nuland phát biểu rất thận trọng, kêu gọi hai bên kiềm chế, tranh thủ thông qua đối thoại hòa bình giải quyết vấn đề. Nhưng, tuyên bố của bà vẫn bị các nước trên thế giới tin rằng Mỹ đang ủng hộ cho các phần tử ly khai tỉnh Balochi – Pakistan.
Quan hệ giữa tỉnh Balochi và chính quyền trung ương Pakistan rất phức tạp. Năm 1947, sau khi nhà cầm quyền thực dân Anh quyết định đặt tỉnh Balochi nằm trong bản đồ Pakistan, rất nhiều người Balochi rất không hài lòng, đồng thời trong những thập niên 60-70 đã nhiều lần nổ ra khởi nghĩa.
Hiện nay, Balochi vẫn là một trong những khu vực bất ổn nhất của Pakistan. Ở đây, hoạt động khủng bố rất mạnh. Chính phủ Pakistan thường áp dụng các biện pháp cực đoan để đàn áp các phần tử ly khai.
Vì vậy, mặc dù tỉnh Balochi có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú như dầu mỏ, khí đốt, vàng, đồng, nhưng vẫn là một trong những tỉnh nghèo nhất, kinh tế không phát triển nhất của Pakistan.
 |
| Cảng Gwadar ở tỉnh Balochi của Pakistan |
Theo báo Nga, trên thực tế, cuộc chiến giữa chính quyền trung ương Pakistan và các phần tử ly khai tỉnh Balochi rất ít được cộng đồng quốc tế quan tâm.
Lần này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra tuyên bố rõ ràng, chủ yếu là có ý đồ ủng hộ chủ nghĩa ly khai ở Pakistan, mượn cơ hội gây sức ép với Chính phủ Pakistan, tạo áp lực cho Iran, ngăn chặn Trung Quốc. Cụ thể gồm những động cơ sau đây:
Thứ nhất, quan hệ giữa Mỹ và Pakistan rơi xuống thấp nhất trong lịch sử. Vì vậy, các nhà chiến lược Mỹ buộc phải đưa ra đường lối hành động mới trong quan hệ với Pakistan, nhằm khôi phục ảnh hưởng của mình.
Nếu nói trong những năm Pakistan là đồng minh đáng tin cậy của Mỹ, kịch bản chia cắt Pakistan không phải là đường lối chính trong sách lược của Washington, như vậy hiện nay kịch bản này đã trở nên rất thực tế.
Thứ hai, liên quân NATO đóng tại Afghanistan do Mỹ lãnh đạo hiện gặp phải rất nhiều khó khăn. Pakistan đóng tuyến đường cung cấp ở phía nam cho liên quân tại Afghanistan, buộc Mỹ phải tìm kiếm con đường thay thế.
Nếu quan điểm Balochi độc lập được thực hiện, thì có thể sẽ giúp Mỹ tìm được con đường tắt đi vào Afghanistan, sau đó thậm chí có thể vượt qua Pakistan và Nga tiến quân vào vùng trung tâm Trung Á.
 |
| Pakistan đóng tuyến đường tiếp tế phía nam của liên quân NATO ở Afghanistan |
Thứ ba, Mỹ quan tâm đến vấn đề tỉnh Balochi còn là một công cụ khác gây ảnh hưởng đến Iran. Ủng hộ Balochi ly khai Pakistan, có nghĩa là gián tiếp kích động khuynh hướng ly khai ở nước Iran láng giềng. Điều này rất có lợi cho Mỹ khi quan hệ Mỹ-Iran cận kề xung đột quân sự công khai.
Thứ tư, về chiến lược, ủng hộ các phần tử ly khai ở Balochi còn là một thủ đoạn khác ngăn chặn Trung Quốc tiến quân vào biển Ả-rập.
Cảng Gwadar mà Trung Quốc có thể xây dựng ở Pakistan nằm ở tỉnh Balochi, cách biên giới Iran không xa. Hiện nay, Trung Quốc đang tích cực viện trợ xây dựng cảng nước sâu Gwadar, muốn lấy nơi đây làm căn cứ tiến vào Ấn Độ Dương.
Đối với Pakistan, xây dựng hạ tầng cơ sở ở cảng này sẽ giúp cho sự phát triển của tỉnh Balochi (một khu vực lạc hậu, xa xôi và bất ổn) có bước nhảy vọt rất lớn, từ đó cơ bản diệt tận gốc mầm mống nảy sinh chủ nghĩa ly khai.
Còn đối với Trung Quốc, tiến vào cảng Gwadar có thể giành được một con đường tắt vận chuyển hàng hóa đi vào biển Ả-rập, xây dựng căn cứ neo đậu cho các tàu chiến của Hải quân Trung Quốc, điều này có ý nghĩa quan trọng đối với chiến lược địa-chính trị của Trung Quốc.
 |
| Các phần tử khủng bố Balochi |
Cho dù Mỹ chỉ là tiếp tục làm gia tăng bất ổn cho tình hình tổng thể của khu vực này, cũng có thể đồng thời thực hiện các mục tiêu địa-chính trị như kiểm soát Pakistan, gây sức ép với Iran, ngăn chặn Trung Quốc.
