Chuyên gia Trung Quốc phân tích nguyên nhân Jang Song-thaek bị lật đổ

Trương Liễn Khôi, chuyên gia vấn đề Bắc Triều Tiên từ trường Đảng trung ương Trung Quốc.

Đài truyền hình trung ương Trung Quốc CCTV News ngày 9/12 đưa tin, 5 giờ sáng hôm qua giờ Bình Nhưỡng, Bắc Triều Tiên chính thức đưa tin cách mọi chức vụ, khai trừ đảng đối với Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Jang Song-thaek, chú rể của nhà lãnh đạo Kim Jong-un với các cáo buộc ông đứng đầu "tập đoàn chống đảng, phản cách mạng", tham nhũng, suy thoái đạo đức, quan hệ bất chính với phụ nữ. Tuy nhiên theo CCTV News, việc Jang Song-thaek bị thanh loại đã có những điềm dự báo từ trước. Trong năm nay, số lần ông công khai xuất hiện trước công chúng ít hơn năm ngoái một nửa. Từ năm 2010 đến 2012 Jang Song-thaek liên tục tháp tùng Kim Jong-un mối khi nhà lãnh đạo này xuất hiện trước báo chí và là quan chức cấp cao Triều Tiên ở bên cạnh Kim Jong-un với tần suất nhiều nhất, nhưng năm nay Jang Song-thaek chỉ là nhân vật số 3 đi cạnh Kim Jong-un, dấu hiệu cho thấy ông đã bị thất sủng. Nhưng mọi sự thay đổi cũng thật bất ngờ và chóng vánh. Tháng 7 năm ngoái khi Tổng tham mưu trưởng, Phó nguyên soái Lee Yong-ho bị cách chức thì địa vị của Jang Song-thaek lên như diều gặp gió. Chỉ đến tháng 11 cùng năm, Jang Song-thaek lại bị miễn nhiệm chức Trưởng ban Hành chính trung ương đảng Lao động Triều Tiên và bị điều sang nắm ban Thể dục thể thao.

Jang Song-thaek bị bắt ngay trong phiên họp Bộ Chính trị đảng Lao động Triều Tiên mở rộng.

Jang Song-thaek bị khai trừ đảng rõ ràng là một cuộc thanh trừng lớn trên vũ đài chính trị Bắc Triều Tiên. Trương Liễn Khôi, chuyên gia vấn đề Bắc Triều Tiên từ Trường Đảng trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc nhận định, lâu nay Jang Song-thaek vẫn nắm kinh tế và từ sau khi ông Kim Jong-il qua đời, Jang Song-thaek lại càng có vị trí vai trò quan trọng trong đời sống chính trị Bình Nhưỡng. Ông Khôi đánh giá Jang Song-thaek là một quan chức có tài năng, thạo việc và tập hợp xung quanh mình nhiều người giỏi. Jang Song-thaek tốt nghiệp khoa Kinh tế - chính trị đại học Tổng hợp Kim Nhật Thành và trường Đảng cao cấp Kim Nhật Thành. Năm 1969 Jang Song-thaek về nước sau khi kết thúc khóa du học tại Moscow. Trong thời kỳ còn là sinh viên Jang Song-thaek đã nổi tiếng trong các hoạt động tập thể, năm 1972 khi mới 26 tuổi Jang Song-thaek đã vượt qua mọi trở ngại về khoảng cách xuất thân trở thành người yêu của Kim Kyong-hui, em gái Kim Jong-il và là cô ruột ông Kim Jong-un. Ban đầu Kim Nhật Thành phản đối cuộc hôn nhân không "môn đăng hộ đối" này, nhưng do con gái cứ nhất quyết lấy Jang Song-thaek nên cuối cùng ông cũng chấp thuận. Việc Jang Song-thaek bị khai trừ đảng và cách mọi chức vụ, theo Trương Liễn Khôi chủ yếu do 3 nguyên nhân. Đầu tiên, Jang Song-thaek đã tập hợp một nhóm người rất trung thành xung quanh mình và dưới góc nhìn của Kim Jong-un thì đó là một "tập đoàn chính trị". Thứ 2, trong quá trình nắm công tác quản lý kinh tế Triều Tiên, đặc biệt là việc nắm ngoại hối hoặc giao dịch kinh tế với nước ngoài khiến KIm Jong-un không hài lòng. Lý do thứ 3 có thể khiến Jang Song-thaek mất chức là ông đã có quan điểm khác với chủ trương của Kim Jong-un, vừa xây dựng kinh tế, vừa phát triển vũ khí hạt nhân. Jang Song-thaek chủ trương Bình Nhưỡng đã có vũ khí hạt nhân rồi cần tập trung nguồn lực vào phát triển kinh tế và cải thiện đời sống người dân. Sau sự ra đi của Jang Song-thaek, việc xử lý "tập đoàn phản động" tức những người trung thành ủng hộ ông như thế nào và chính sách đối nội, đối ngoại của Triều Tiên sắp tới ra sao sẽ vẫn cần tiếp tục theo dõi.